Foto: NYT

«The New York Times» gazetinde Aq üy qızmetkeriniñ AQŞ prezidenti Donal'd Trampqa qarsı maqalası jarıq kördi.

Kirispe

Maqala annotaciyasında redakciyadan: «NYT anonimdi maqala şığarıp birinşi ret jañsaq qadamğa baruı mümkin. Alayda, osı äreket arqılı biz avtordıñ ömiri men qızmetine nwqsan keltirmeudi jön sanadıq. Prezident jaylı bar şındıqtı aşıp jazğan qızmetkerdiñ oy-pikirimen sanasasızdar degen oydamız» – delingen.

Bwl maqala belgili jurnalist Bob Vudvordtıñ «Qorqınış: Aq üydegi Tramp» attı kitabınan soñ jariyalanğan. Negizgi közqarası wqsas eki tuındı külli Amerika jwrtın tañqaldıruda.

Avtordıñ Tramp turalı «tolğauı»

Anonimdi avtor öz sözinde Tramptıñ el biligine kelgen kezi men bügingi uaqıtqa deyingi is-äreketin salıstırıp jazğan. Tömende atalğan maqaladan üzindi keltire keteyik.

«Tramptıñ memleketke amoral'di-impul'sivti közqaraspen qarauı şoşıtadı. Prezident degen atı bolmasa, Tramp el tarihınan, sayasattan habarsız adam. Tek qana biliktilik emes, etikadan da jwrday. Köpşilik aldında, mañızdı kelissözderde öz-özin wstay almaydı, arzan äreketterge baradı. Birsözdi emes. Erkin pikir almasudı wnatpaydı. Baspasöz erkindigine antipikir qalıptastırğan adam. Söz – onıñ bastı qaruı. Ol gazet-jurnal oqımaydı, sayasi telebağdarlamalar körmeydi. Qwddı sayqımazaq pa dersiñ.

Amerika söz baylasu teoriyasına nemese tayaz qızmetke mwqtaj emes. Amerika – twraqtı memleket. Tramp ekijaqtı baylanıs wstanamın dep, keri ketti. Ol Vladimir Putin men Kim Çen In siyaqtı avtokrat, diktatorlardıñ pikirine jüginedi. Eşqanday halıq, eşbir şeneunik konstituciyalıq krizis pen dağdarıstı bastan ötkergisi kelmeydi. Sol sebepti keş bolmay twrğanda bwl isti qolğa alıp, bilikte rezonans tuğızu qajet. Äytpese, Amerikanı qwtqaru oñay bolmaydı...»

Tramptan jauap nemese Aq üy ne deydi?

NYT jariyalağan maqala otqa may qwyğanday boldı. Qazir Aq üy administraciyası avtordı izdep älek. Olar belgisiz şeneunik Bob Vudvordtıñ «Qorqınış: Aq üydegi Tramp» attı kitabınıñ jarıq köruine atsalısqan adamdardıñ qatarında dep esepteydi.

Maqala şıqqan soñ, Tramp tvitterde «Satqındıq?» degen jazba qaldırdı. Aq üy basşısı belgisiz avtordıñ ömirde bar-joğına kümänmen qaraydı. Onıñ oyınşa, «The New York Times» redakciyası el işinde dau tuğızu üşin osınday qadamğa barğan. Öz sözinde Tramp: «Avtor bolğan künniñ özinde, gazet basşılığı onıñ kim ekenin aytuı tiis. Men batpaqtı qwrğatamın, qastandıqtı joyamın. Biraq ol qalay bolsa da qarsı twruğa tırısadı. Alañdamañızdar, biz jeñemiz!» – dep mälimdedi.

Sonday-aq Donal'd Tramp belgisiz avtordı «qorqaq», al «The New York Times» gazetin «jalğan aqparat taratumen aynalısatın basılım» dep ayıptadı.

Aq üydiñ baspasöz hatşısı Sara Sanders bwl turalı bılay deydi: «Maqalanı jazıp otırğan adam jalğandıq jolın tañdap, öz-özine or qazdı. Eger onıñ piğılı dwrıs bolsa, halıq saylağan prezidentke qoldau körseter edi. Ol osı isi arqılı halıqtı qalay adastırğanın bilmeytin siyaqtı».

Tramp pen Sanders bwl maqalanı «wyalmay» jariyalağan basılımnıñ bolaşağı jarqın bolmaytının» ayttı.

Bir ümit, bir küdik

Amerika ğana emes, jahan köz tikken maqala qazirgi uaqıtta qızu talqılanıp jatır. Osı oqiğamen ündes 1972 jılı Riçard Niksonğa impiçment jariyalatqan «Uotergeyt oqiğası» jaylı saraptamalıq maqala men 1992 jılı Bill Klinton turalı «Negizgi tüster» kitabı şıqqan bolatın. Sodan beri halıqqa bir ümit, bir küdik sıylağan oqiğa Tramp turalı antimaqalanıñ jarıq körui bolıp otır.

Qwrama Ştattardıñ kongressmeni Don Beyer tvitterdegi jazbasında: «Halıq özi qalağan prezident senimdi aqtamasa, tübegeyli qarsılıq bildirui tiis. Biraq, bwdan naqtı nätije şıqpaydı. Amerikadağı bastı krizistik jağday da osı...» – degen.

Jan-jaqtan tarağan ekijaqtı pikirler Aq üy üşin auır tiyui mümkin. Şındıqtı şırqırata jazsa da, belgisiz avtordıñ bwl isin batırlıq deuge de kelmes. Dosqa külki etken bwl maqala qanşa uaqıttan beri polisayasat wstanıp, är sözinde «Amerika – wlı derjava. Bwl – däleldeudi qajet etpeydi!» – deytin Donal'd Tramp üşin tosqauıl bolması ayqın.

"The Qazaq Times"