AQŞ pen Resey prezidenti kezdesuden keyin birlesken baspasöz mäjilisin ötkizdi. Foto: The Atlantic.

AQŞ pen Resey prezidentteriniñ alğaşqı resmi kezdesui älem nazarın audarğan mañızdı oqiğalardıñ biri boldı. Bwl kezdesudiñ tarihi jäne jwrt nazarın audaratın mañızdı kezdesu boluına köptegen halıqaralıq, sayasi-ekonomikalıq jağdaylar sebep boldı.

Aşalap ayta keter bolsaq mınaday:  Tramp-Putin sammitiniñ alşaqtay tüsken Resey-Batıs qarım-qatınası, sonıñ işinde Resey-Wlıbritaniya qatınası twsında; Reseyge AQŞ-tıñ 2016 jılğı prezident saylauına aralastı degen ayıptıñ äli basılmay twrğan twsında; bir ğasırdan astam uaqıt ımıralasıp, ım-jımı bir bolıp kelgen Wlıbritaniya men AQŞ arası «Tramp kelgennen keyin ajırap ket me» degen qauip britandıqtardı alañdatıp twrğan twsta; Reseyge salınğan sankciya tolastamay twrğan twsta; Trampqa «Putinnıñ qoldauındağı AQŞ prezidenti» degen küdik artılıp, al osı mäseleni AQŞ arnayı prokurorı qolına şıraq alıp tekserip jatqan twsta; Wlıbritaniyanıñ EO-dan bas tartıp, AQŞ pen Wlıbritaniya köş bastap kelgen älemdik erkin sauda jüyesine sızat tüse bastağan twsta; tağı basqa da kürdeli halıqaralıq jağdaylar tüsında ötui älem nazarın özine audarmay qalmadı.  

Bwdan bwrın birneşe ret bey resmi kezdesip qalıp jürgen Tramp pen Putin, bwl ret Tramp Aq üy tağına otırğannan beri alğaş ret resmi türde kezdesu ötkizgen. Älemniñ tanımal aqparat közderinen mälim bolğanınday, türli formatta birneşe basqıştan twratın kezdesu ayaqtala salısımen eki prezidenti BAQ ökilderine birlesken baspasöz mäjilisin ötkizdi. Jurnalisterge bergen mälimeti boyınşa, Tramp pen Putin AQŞ-Resey arasındağı mämileni jaqsartu turalı keñeskenin jetkizdi. Aytalıq Tramp: «Bizdiñ qarım-qatınasımız tım naşar bolatın, biraq, tört sağattıq kezdesuden keyin bwl özgeretin boladı», – dedi.

Şın mänisinde, Tramp bwl qadamınıñ Uaşingtonnıñ bilik ökilderi arasında, Qwrama Ştat işinde qarsılıqqa wşıraytının äbden biledi. Sondıqtan ol sayasi täuekelşildikke baruğa dayın bolsa da, twraqtılıqtı saqtau maqsatında işki sayasattı täuekeldikke ayırbastamaytının da anıq añğartqanday boldı.

Eki prezidenttiñ aytuınşa, olar keñes barısında eñ kürdeli de tartıstı taqırıptardı, aytalıq Soltüstik Koreyanıñ yadrolıq qarusızdanu mäselesinen tartıp, Reseydiñ AQŞ saylauına aralasuı turalı ayıptı, qauipsizdik maqsattarında arnayı qızmetterdiñ ıntımaqtastıq jasauı sekildi mäselelrge deyin talqığa salğan. Biraq, eki el arasındağ bäsekelestik turalı qanday pikir almasıp, qanday şeşim şığarğanı turalı aşıp-jarıp eşteñe aytpadı.

AQŞ prezident saylauına Reseydiñ aralasqanı turalı boljamdı eki prezidentte teriske şığaradı. Putin sözinde: «Men Tramptıñ jeñip şığuın qalam. Sebebi, Tramp mırza eki el qarım-qatınasın jaqsartuğa tırısadı», – dep qana jauap berse, Tramp atalğan boljamdı «sayqımazaq» dep bağalağan edi.

Atalğan kezdesude Amerika Qwrama Ştattarı men Resey Federaciyası arasındağı kürdeli mäselelerdiñ talqığa salınğanına qaramastan, sarapşılar bwl kezdesu tolıq dayındıqsız küyde ötti dep bağaladı. Aytalıq, Finlyandiyanıñ Reseydegi bwrınğı elşisi sözinde: «Meniñ oyımşa, bwl kezdesu dayındıqsız küyde ötken. Ne söz bolğanın da bilmeymiz, bile almaytın da boluımız mümkin...», – deydi.

Tört sağat boyı keñesken AQŞ pen Resey basşıları jasırın kelisimder jasastı degen boljamdar da aytıluda. Qalay bolğan künde de, Tramp pen Putin arasındağı kezdesu öz qwpiyasın jasırıp qaldı. Arnayı prokuror Myullerdiñ tekseru qorıtındısı jariyalanğannan keyin qanday sır-qwpiyağa qanıq bolatınımız belgisiz. Biraq, bir anığı – Putin men Tramp Resey-AQŞ qatınasın basqa arnağa bwruğa tırısadı.

 “The Qazaq Times”