Foto: Radio Ozodlik

Özbekstan prezidenti Şavkat Mirzieev Wlttıq qauipsizdik qızmetiniñ basşısı Rustam Inoyatovtı qızmetinen alıp tastap, öziniñ keñesşisi etip tağayındadı. Bwl Özbekstanda Islam Kärimovtan keyingi «jartı qwday» Inoyatovtıñ däuiriniñ ayaqtalğanınıñ belgisi me, joq älde özbek sayasat sahnasındağı eki alıptıñ ımırağa kelui me?

Qañtar ayınıñ 31-i küni Özbekstan WQK-niñ basşısı Rustam Inoyatov qızmetinen ketip, el prezidenti Şavkat Mirzieevtıñ keñesşisi boldı. Köptegen şeteldik sarapşılar bwğan «Mirzieev biliginiñ jeñisi» degen bağa berdi. Olardıñ bwlay oylauına negiz de joq emes. Sebebi Rustam Inoyatov Özbekstanda Islam Kärimovten keyin bir qızmette wzaq jıldar boyı jwmıs istegen jalğız adam. Ol 1995 jıldan beri Wlttıq qauipsizdik komitetin «aşsa alaqınında, jwmıs jwdırığında» wstadı. Islam Kärimov qaytıs bolğannan keyin özbekstandıq sayasattanuşılar men jurnalister bilik basına däl osı Rustam Inoyatov keledi dep boljam jasadı. Biraq şın mäninde olay bolmay şıqtı. Onıñ ornına sol kezdegi prem'er-ministr Şavkat Mirzieev prezident bolıp saylandı.

Islam Kärimovtıñ kezinde Rustam Inoyatov Wlttıq qauipsizdik komitetin «memleket işindegi memleket» deñgeyine jetkizdi. WQK-niñ qatısuınsız bir de bir investiciyalıq joba iske aspaytın boldı. Ol qara narıqtağı valyuta ayırbastau nüktelerinen bastap, irili-wsaqtı käsipkerlerge deyin öz baqılauında wstadı. Bir sözben aytqanda Islam Kärimovtıñ kezinde Inoyatovtıñ rwqsatınsız Özbekstan aumağına şeteldik kompaniyalardı bılay qoyğanda «ızıñdağan şıbınnıñ özi kire almaytın» jağdayda boldı. Biraq Inoyatovtıñ 21 jıldıq «jartı qwday» merzimi 2016 jılı bilik basına Şavkat Mirzieevtıñ keluimen ayaqtaldı.

Bastapqıda Özbekstanda bilik beybit türde, eşqanday talas-tartıssız auısqanday bolıp köringenmen şın mäninde olay bolmay şıqtı. Rustam Inoyatov Şavkat Mirzieevtıñ jasap jatqan reformalarına türli sıltaular aytıp kedergi jasadı. Ol Mirzieevtıñ birqatar elderge vizasız rejim jariyalauına, valyuta reformasına qarsı şıqtı. Osınday teketiresterden keyin Mirzieev biligi Wlttıq qauipsizdik komitetin aşıq sınay bastadı. 2017 jıldıñ jeltoqsanında Şavkat Mirzieev «WQK-nı reformalau kerek» dep mälimdedi. Şeteldik sarapşılardıñ oyınşa, Mirzieevtıñ bwnday batıl qadamdar jasauına reseylik oligarhtar Älişer Usmanov pen Eskendir Mahmudovtıñ qatısı bar. Däl osı eki azamattıñ kömegimen Şavkat Mirzieev Özbekstan biznes älemin Inoyatovtıñ ıqpalınan bosatıp almaq. Sebebi Islam Kärimovtıñ kezinde Älişer Usmanov ta, Eskendir Mahmudov ta Özbekstanğa investiciya sala almağan. Tipti kerek deseñizder olardı Rustam Inoyatovtıñ basqaruındağı Wlttıq qauipsizdik komiteti el aumağına kirgizbegen. Bwdan bölek Usmanov ta, Mahmudov ta WQK-ğa  Özbekstan biznes älemine kirgeni üşin auızbastırıq bergisi kelmegen. Al olardıñ bwl poziciyasımen wzaq jıldar boyı Özbekstannıñ «jartı qwdayı» bolğan Inoyatov kelispegen. Osıdan keyin Mirzieev, Usmanov jäne Mahmudov üştigi men Inoyatov arasında teketires bastaladı. Islam Kärimovtıñ öliminen keyin bir jılğa sozılğan alıptar arasındağı şayqastıñ kimniñ paydasına şeşilgenin 31 qañtar küni tarağan aqparattan keyin senimdi türde ayta berse boladı. Alayda bwl Özbekstan «jartı qwdaylarınıñ» däuiri ayaqtaldı degen söz emes, ärine. Sebebi bilik mañayına jaña oligarhtar tobı jinalıp jatır. Al bwl degenimiz - jaña köz boyauşılıqtar men wzaq merzimdegi sayasi oyındardıñ bası.

“The Qazaq Times”