Oñtüstik jäne Soltüstik Koreya. Foto: Anonymous News.

2017 jılı älemniñ sayasi-ekonomikalıq twraqtılığı, damu bağıtı Soltüstik Koreyağa tikeley baylanıstı boldı. Jaña jıldıñ keluimen bwl öñirde bolğan qanday da bir sayasi özgerister älem elderin eleñdetpey twrmadı. Jaña jıldı qarsı alu keşinde Pioñyañ (Phen'yan/Pyongyang) jıldağıday emes saltanattı otşaşumen qarsı aldı. Dese de, otşaşu saltanatı Pioñyañnıñ älemdik iri qalalardıñ qatarına qosılğanına körsetkiş bola almaydı. Biraq, Soltüstik Koreyanıñ jaña jıldı otşaşu saltanatımen qarsı aluı BBC-diñ nazarın özine audarıp, bwl turalı älem elderine habarladı.

Soltüstik-Şığıs Aziya dağdarısı

Qwrama Ştatqa jaña prezident kelgen soñ, AQŞ-Oñtüstik Koreya birlesip äskeri oqu-jattığular ötkizu arqılı Soltüstik Koreyağa ses körsetti. Alayda, oylamağan jerden Soltüstik Koreya «strategiyalıq qauipsizdigimizge qater töndirdi» dep bağalap, «öz-özin qorğau» jeleuimen birneşe ayda jaña ballistikalıq zımırandardı wşırıp, sutegi bombasın sätti sınaqtan ötkizgen.

Soltüstik Koreyya sol kezde Qıtay tarabınıñ «Qos taraptı toqtatu» (Soltüstik Koreyanı zımıran jäne yadrolıq sınaqtarın toqtatuığa, AQŞ-Oñtüstik Koreyanı birlesken oqu-jattığuların toqtatuğa şaqıru) ündeuine qwlaq aspadı. Al osımen qatar, Oñtüstik Koreyanıñ «Sad» zımıran qorğanıs jüyesin ornatuı tübek jağdayın tipti de şielenistirip jiberdi. Tübek mäselesi şielenis şegine jetkende, ötken jıldıñ 23 jeltoqsanda BWW Qauipsizdik keñesi Soltüstik Koreyağa bağıttalğan sankciyanı küşeytti.

Kim Joñ Unnıñ (Kim Çen In/ Kim Jong Un) el halqına jasağan jaña jıldıq joldauında, özderiniñ yadrolıq qaruların alğa tarta otırıp, Oñtüstik Koreyamen kelissöz üsteline baruğa dayın ekenin bildirgen edi. Osı arada Soltüstik Koreyanıñ tosınnan poziciyasın özgertui, eki el arasındağı tikeley baylanıs jelisiniñ qosıluı, Soltüstik Koreya 2018 jılğı Qıstıq olimpiadağa qatısatın boluı, eki Koreya arasındağı kelissözderdiñ ötuiniñ bäri de sarapşılardıñ oyna da kirmegen ister edi.

Soñğı jıldarı Soltüstik Koreya yadrolıq mäselesi AQŞ, Qıtay, Oñtüstik Koreya jäne Japoniya arasındağı eñ ülken qayşılıqtı taqırıp bolıp keldi. Qıtay Soltüstik Koreyanıñ eñ negizgi arqa süyer bolğanımen, Korey tübeginiñ yadrolıq qarusız boluın qoldap keldi.

Jaqında Donal'd Tramp jurnalisterge bergen swqpatında: «Men Kim Joñ Unmen jaqsı  aralasıp kete alamın, men özgelermen tez til tabısam. Bwl jağday sizderdi tañğaldıratın şığar», – degen. Tramptıñ bwl sözi rasında älemdik BAQ-tı tañqaldırdı.  Sebebi, jazda Tramp KHDR basşısına «Zımıran adam» degen laqap at taqsa, öz kezeginde Kim Jou Un Tramptı «Aljığan şal» dep atağan bolatın.

Ne sebep?

Soltüstik-Şığıs Aziya şielenisiniñ jaqsaruınıñ sebebin köptegen zertteuşiler ekonomikalıq qısımnıñ nätijesi dep qaraydı. Soñğı sankciya kezinde Soltüstik Koreyanıñ import etetin mwnay önimi 90 payızğa deyin qısqarğan bolatın. Al, wqsamağan pikirdiñ biri Wlıbritaniya arqılı Oñtüstik Koreyağa qaşıp barğan Soltüstik Koreyanıñ bwrınğı sırtqı isterge jauaptı jetekşisi Tay Yioñ Haudıñ aytuınşa, tübek qayşılığındağı taraptar Qıtay alğa tartqan «qos taraptı toqtatu» ündeuine kelisim bergen. Dese de, bwnıñ şındıqqa qanşalıqtı jaqın ekeni belgisiz.

“The Qazaq Times”