سەنات حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ سىنىنا ۇشىراعان زاڭ جوباسىن ماجىلىسكە كەرى قايتاردى

سەنات توراعاسى داريعا نازارباەۆانىڭ تۇسىندا ءبىرىنشى وقىلىمدا-اق ماقۇلدانعان بەيبىت جينالىستار تۋرالى زاڭ جوباسى قايتا قارالىپ، جاڭا توراعا ماۋلەن اشىمباەۆ جۇرگىزگەن العاشقى وتىرىستا قۇجاتقا بىرقاتار تۇزەتۋ ەنگىزىلىپ، تومەنگى پالاتاعا كەرى قايتارىلدى. پارلامەنت ءماجىلىسى اتىشۋلى زاڭ جوباسىن  "تج كەزىندە ازاماتتىق قوعام بەلسەندىلەرى مەن قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ قاتىسۋىنسىز قابىلداۋىن" حالىقارالىق قۇقىق قورعاۋ ۇيىمدارى قاتتى سىنعا العان. 

زاڭ جوباسى كونستيتۋتسيانىڭ 32-ءشى بابىندا بەكiتiلگەن، قازاقستاندىقتاردىڭ بەيبiت ءارi قارۋسىز جينالۋ، جينالىستار، ميتينگىلەر مەن دەمونستراتسيالار، شەرۋلەر وتكiزۋگە جانە توسقاۋىلدارعا تۇرۋ قۇقىعىن جۇزەگە اسىرۋ كەزiندە تۋىندايتىن قوعامدىق قاتىناستاردى رەتتەۋدi كوزدەيدi.

سەنات دەپۋتاتتارى زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا جەكەلەگەن باپتارعا وزگەرىس ەنگىزدى.

سەنات دەپۋتاتتارى بەيبiت جينالىسقا قاتىسۋشىلارعا ءوز دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ءۇشىن جەكە قورعانىش قۇرالدارىن پايدالانۋعا مۇمكiندiك بەرۋدى ۇسىنىپ وتىر.

"زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكiزۋ ءۇشiن ارنايى ورىنداردى بەلگiلەۋ جانە ونىڭ سانىنا قاتىستى سۇراقتار تۋىندادى، ول قوعامدا دا كەڭiنەن تالقىعا ءتۇستi. ماسەلەنى قاراپ، كوميتەت استانانىڭ، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جانە وبلىس ورتالىقتارى بولىپ ەسەپتەلەتiن قالالار مەن ولاردىڭ قۇرامىنا كiرەتiن اۋدانداردا ارنايى ورىندار مiندەتتi تۇردە ورتالىقتا ورنالاسۋى جانە ولاردىڭ سانى ۇشەۋدەن كەم بولماۋى تيiس دەگەن شەشىمگە توقتادى", – دەدى سوت جۇيەسى جانە قۇقىق قورعاۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى سارسەمباي ەڭسەگەنوۆ.

بەيبiت جينالىستاردى توقتاتۋ نەگiزدەرi مەن ءتارتiبi 18-باپتا كوزدەلگەن. وسى باپتىڭ 1-تارماعى 3-تارماقشاسىنا سايكەس، بەيبiت جينالىستارعا قاتىسۋشىلاردىڭ كۇش قولدانۋى، سونداي-اق بەيبiت جينالىستى ۇيىمداستىرۋشىنىڭ زاڭ تالاپتارىن بۇزۋى ميتينگتى توقتاتۋعا نەگiز بولادى

"بۇل قوعامدىق ءتارتىپ، دەنساۋلىقتى ساقتاۋ، باسقا ادامداردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىعىن قورعاۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى نورما. ونىڭ زاڭدا ورىن الۋى ءجون. دەگەنمەن، زاڭ بۇزۋشىلىق جويىلعان جاعدايدا، بەيبىت جينالىستى جالعاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك دەگەن ويدامىز. سوندىقتان جوعارىدا اتالعان نورمانى الىپ تاستاۋ جانە 18-باپتى جاڭا 4-تارماقپەن تولىقتىرۋ ۇسىنىلادى", – دەدى سەنات دەپۋتاتى.

سەنات ەنگىزىلگەن تۇزەتۋلەردى قولداپ داۋىس بەرىپ، زاڭ جوباسىن ماجىلىسكە قايتاردى.

بۇعان دەيىن ادام قۇقىقتارىن قورعاۋدى جۇزەگە اسىراتىن شەتەلدىك 7 ۇيىم قازاقستان پرەزيدەنتى  توقاەۆتىڭ اتىنا  ميتينگ وتكىزۋ تۋرالى زاڭ جوباسىن قاراۋدى توقتاتۋعا شاقىرىپ اشىق حات جولدادى (ولار – Amnesty International, Civil Rights Defenders, FIDH, Freedom Now, Human Rights Watch, International Partnership for Human Rights جانە نورۆەگياداعى حەلسينكي كوميتەتى – QT). «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسى پارلامەنت ماجىلىسىندە ەكىنشى وقىلىمىندا، كەيىن سەنات قابىرعاسىندا ءبىرىنشى وقىلىمدا-اق قابىلدانعان. بۇعان دەيىن وزگە دە حالىقارالىق ۇيىمدار تج رەجيمى كەزىندە زاڭ شىعارۋشى بيلىكتىڭ ميتينگ جانە ساياسي پارتيالار تۋرالى ەكى زاڭ جوباسىن قوعام قاتىسۋىنسىز اسىعىس قابىلداۋىن سىناعان ەدى.

توقاەۆ قول قويۋى مۇمكىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسىن مىنا سىلتەمەدەن تاۋىپ تانىسا الاسىز.

زاڭ جوباسىنداعى كىلتيپان

جۋىردا عانا اقپارات ءمينيسترى قىزمەتىنەن اۋىسقان اباەۆتىڭ جەتەكشىلىگىمەن بۇرىنعى كومانداسى دايىنداعان «قر-دىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» جانە «قر-دا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوبالارىندا مىسالعا كەلتىرىلگەن «حالىقارالىق تاجىريبە» تاراۋى رەسەيلىك ريا نوۆوستي جەلىلىك باسىلىمىنان ەشبىر سىلتەمەسىز كوشىرىلگەنىن بۇرىن دا جاريالاعان ەدىك. كونتسەپتسيانىڭ ورىسشا  نۇسقاسى اتالعان سايتتىڭ ماتەريالىمەن سوزبە-ءسوز سايكەس كەلەدى. بىزدەگى زاڭ اكتىلەرى مەن قۇجاتتارى اۋەلى ورىسشا دايىندالىپ، كەيىننەن قازاق تىلىنە اۋدارىلاتىنىن ەسكەرسەك، تۇجىرىمدامانىڭ مازمۇنى ماسكەۋ مەممەدياسىندا جاريالانعان نۇسقادان الىس ەمەس.

بيىل 7 اقپاندا «اشىق ۇكىمەت» پورتالىنا ورنالاستىرىلعان زاڭ جوباسىنىڭ 10-تاراۋى 2818 كۇن بۇرىن جاريالانعان (2012 جىل 21 مامىر) ورىسشا ماتەريالدىڭ نەگىزىندە جازىلعان.

"The Qazaq Times"