فوتو: lemonde.fr

گرەكيا مەن ماكەدونيا ەلدەرى اراسىنداعى ديپلوماتيالىق داۋ شەشىمىن تاپتى: ەكى ەل بۇرىنعى يۋگوسلاۆيانىڭ رەسپۋبليكاسىن "سولتۇستىك ماكەدونيا" دەپ اتاۋعا كەلىستى. بۇل تۋرالى فرانتسيالىق lemonde.fr باسىلىمى حابارلايدى. 

بۇرىنعى يۋگوسلاۆيا مەملەكەتى ىدىراعاننان كەيىن ماكەدونيانىڭ اتاۋىنا قاتىستى ورشىگەن داۋ 27 جىل بويى ەكى ەل اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى قيىنداتقانىمەن قويماي، ماكەدونيانىڭ ناتو مەن ەۋروداققا كىرۋىنە دە كەدەرگى بولعان ەدى. گرەكتەر جاعى ەلدىڭ سولتۇستىگىندە ورنالاسقان ءارى ماكەدونيامەن شەكارالاس گرەكيالىق تاريحي ايماقتىڭ دا "ماكەدونيا" دەپ اتالاتىنىن العا تارتىپ، قارسى شىققان ەدى. الەمنىڭ 142 ەلى بالقانداعى وسى ەلدى "ماكەدونيا رەسپۋبليكاسى" دەپ اتاپ، بۇل گرەكتەردىڭ ءبىر ەمەس، بىرنەشە مارتە قارسىلىق ناۋقاندار ۇيىمداستىرۋلارىنا سەبەپ بولدى. اقىرى، حالىقارالىق دەڭگەيگە جەتكەن وسى ماسەلە رەتتەلگەنشە ماكەدونيانى «بۇرىنعى يۋگوسلاۆيانىڭ ماكەدونيا رەسپۋبليكاسى» دەپ اتاۋعا شەشىم شىعارىلعان ەدى. افينا، جاڭا رەسپۋبليكانى گرەكيانىڭ مادەني مۇراسىنا قول سۇقتى دەپ ايىپتاپ، 2008 جىلى ماكەدونيانىڭ ناتو مەن ەۋروداققا كىرۋىنە قارسى شىقتى.

ماكەدونيانىڭ سونشا ۋاقىت قاسارىسۋىنىڭ سىرى نەدە؟

بۇرىنعى يۋگوسلاۆيانىڭ ماكەدونيا رەسپۋبليكاسى يۋگوسلاۆيا تاراعاننان كەيىن وزدەرىنىڭ جاڭا تاريحىن جازۋدى ماقسات ەتتى. وسى ماسەلەنى رەتتەۋ ءۇشىن 2010 جىلى ماكەدونيانىڭ سول كەزدەگى پرەمەر-ءمينيسترى نيكول گرۋەۆسكيدىڭ كومەگىمەن «سكوپە – 2014» جوباسى ىسكە قوسىلدى. بۇل جوبا ماكەدونيالىقتاردىڭ ۇلتتىق نەگىزدەرىن ىزدەۋگە باعىتتالدى. وسىنداي جوبالارىنىڭ اياسىندا قازىرگى ماكەدونيالىقتار سلاۆياندار ەمەس، ەسكى داۋىردەگى ماكەدونداردىڭ تىكەلەي ۇرپاعى دەگەن تۇجىرىمداما جاسالدى. ءسويتىپ، «ماكەدونيا ءۇشىن كۇرەس مۇراجايى». «ماكەدونيا وپەراسى»، «ماكەدونيا» سالتانات قاقپاسى»، ۇلتتىق تەاتر سەكىلدى ءتۇرلى مادەني ورىندار سالىنا باستادى. ءبىر تۇستان، ءالسىن-ءالسىن باس كوتەرگەن "اتاۋ ماسەلەسى" ەكى ەلدىڭ ارا-قاتىناسىن شيەلەنىستى جاعدايعا جەتكىزدى.

ماكەدونيانىڭ رايىنان قايتۋىنا نە سەبەپ بولدى؟

وسى ۋاقىتقا دەيىن ەلدەرىنىڭ «ماكەدونيا» دەپ اتالۋى ءۇشىن قاسارىسىپ كەلگەن ماكەدونيالىقتاردىڭ ەل اتاۋىنا قاتىستى شەشىمگە ءبىر دەمدە «كونە سالۋىنا» نە تۇرتكى بولدى؟  بارى دە 2017 جىلى بيلىك باسىنا جاڭا پرەمەر-مينيستر زوران زاەۆتىڭ كەلۋىمەن وزگەردى. ول وسى قىزمەتىنە تاعايىندالماس بۇرىن، ەلدىڭ ناتو مەن ەۋروداققا كىرۋى ۇلكەن مارتەبە ەكەنىن ايتىپ، ماكەدونيا رەسپۋبليكاسىنىڭ اتاۋىن وزگەرتۋگە دايىن ەكەنىن جانە بۇل تۋرالى گرەكيامەن كەلىسىمگە كەلۋگە بولاتىنىن مالىمدەگەن ەدى.

قانداي اتاۋ تاڭدالدى؟

تاراپتاردىڭ كوپ ايلىق كەلىسسوزدەرىنەن كەيىن تىزىمگە «جاڭا ماكەدونيا»، «سولتۇستىك ماكەدونيا» جانە «جوعارى ماكەدونيا» دەگەن ءۇش اتاۋ ەنگىزىلگەن ەدى. ەندى، ەكىجاقتى ۇزاق كەلىسسوزدەردەن كەيىن رەسمي تۇردە «بۇرىنعى يۋگوسلاۆيانىڭ ماكەدونيا رەسپۋبليكاسى» دەپ، ال جالپىلاماي تۇردە "ماكەدونيا" دەپ اتالعان ەل ەندىگى جەردە "سولتۇستىك ماكەدونيا" دەپ وزگەرتىلدى.

“The Qazaq Times”