اۋعانستان مەن پاكىستاننىڭ دوستىعى قىتايعا نەگە كەرەك بولدى؟

سەيسەنبى كۇنى قىتايدىڭ ءسىم باسشىسى ۋاڭ ي مالىمدەمە جاساپ، قىتاي مەن پاكىستان قۇنى 57 ملرد اقش دوللارى تۇراتىن «قىتاي-پاكىستان ەكونوميكالىق ءدالىزىن» (قپەد) اۋعانستانعا قاراي كەڭەيتە تۇسەتىندەرىن ايتتى. بۇل تۋرالى BBC-ءدىڭ قىتاي تىلىندەگى قىزمەتى حابارلاعان ەدى.

قازىر قىتاي جاق پاكىستان مەن اۋعانستان اراسىنداعى بەيبىتشىلىك كەلىسسوزدەرىن جۇزەگە اسىرۋعا قولداۋ تانىتىپ وتىر. سەبەبى، 1947 جىلى پاكىستان ەگەمەندىك جاريالاعاننان بەرى اۋعانستانمەن اراسىندا شيەلەنىس ۇزبەي جالعاسىپ كەلەدى. اۋعانستان جاق پاكىستاندى تاليبان لاڭكەستەرىنە قولداۋ بەرىپ وتىر دەپ ايىپتايدى. ال، يسلاماباد بيلىگى بۇنى جوققا شىعارىپ، كابۋلمەن بەيبىت قارىم-قاتىناستى قالايتىنىن، اۋعانستاننىڭ بەيبىت ءارى ورنىقتىلىعىن ءۇمىت ەتەتىنىن جەتكىزگەن.

قىتاي سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ۋاڭ ي قىتاي، اۋعانستان جانە پاكىستان ءۇش ەلدىڭ ءسىم باسشىلارىنىڭ وتىرىسى كەزىندە: «قىتاي جاق پاكىستاننىڭ دامۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ارتىقشىلىقتارىنا قولداۋ كورسەتۋگە دايىن. ايماقتاعى ەلدەرگە قپەد-ءتىڭ وڭدى اسەرلەرىن تولىق كورسەتىپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» ارقىلى كورشىلەس ەلدەردىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتا تۇسكىمىز كەلەدى»، – دەگەن. Reuters اگەنتتىگىنىڭ حابارىندا، قىتايدىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باعدارلاماسى ارقىلى ازيا مەن ەۋروپانىڭ باسقا ەلدەرىمەن بايلانىسىن ارتتىرا تۇسكىسى كەلەدى دەگەن كوزقاراس ايتىلعان.

قالاي بولسا دا قىتاي ۇكىمەتى ءۇشىن اۋعانستاننىڭ ورنىقتىلىعى مەن تىنىشتىعى، يسلاماباد پەن كابۋل بيلىگىنىڭ تاتۋلىعىن ءوز مۇددەسى ءۇشىن بولسا دا قالايدى. سەبەبى، قىتاي بيلىگى جۇزەگە اسىرعالى وتىرعان «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باعدارلاماسى، قپەد قاتارلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ كۇرە تامىرلارى بۇل ايماقتان ءوتىپ جاتىر. وعان قوسا، قىتايدىڭ ازياداعى ەڭ ۇلكەن باسەكەلەسى ءۇندىستان ءۇشىن پاكىستان مەن اۋعانستاندى قاسىنا تارتۋ قىتايدىڭ كوپتەن بەرگى ستراتەگياسى دەۋگە دە بولادى.

“The Qazaq Times”