2018 جىلى دامۋشى نارىقتا ينۆەستورلاردى توسىن جاعدايلار كۇتىپ تۇر

جاڭادان دامۋشى نارىقتىڭ بەينەسى 2017 جىلى جاقسى قىرىن تانىتتى، ينۆەستورلاردىڭ دا بولاشاققا سەنىمى ارتا ءتۇستى. دەگەنمەن، بۇل وڭتايلى جاعدايدا دا دامۋشى نارىقتاعى احۋالدى ناشارلاتاتىن كەيبىر فاكتورلار بار. قاتارىنان ءۇش جىل ورلەۋ تانىتقان دامۋشى نارىق الداعى جىلى قاي قىرىنان كورىنۋى مۇمكىن؟ 2018 جىل ينۆەستورلار ءۇشىن ءتيىمدى بولا قويا ما؟ بۇل تۋرالى «WSJ» باسىلىمى ساراپتاعان بولاتىن.

جاقىندا دامۋشى نارىقتارداعى كاپيتالدىڭ تازا اعىنى سوڭعى ەكى جىلدا ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى. JPMorgan الداعى جىلى نارىقتىڭ ەكونوميكانىڭ ءوسۋى 4,8 پايىز بولادى، بۇل نەگىزىنەن ىشكى سۇرانىستىڭ قاجەتىنەن تۋىندايدى دەپ كۇتۋدە. 2013 جىلمەن سالىستىرعاندا، دامۋشى نارىقتار، قازىرگى ۋاقىتتا، اقش-تىڭ پايىزدىق مولشەرلەمەلەردىڭ وسۋىنە اسەرىن تيگىزىپ وتىر. 2013 جىلى «كونۋستىق قۇبىلىس» دامۋشى نارىقتىڭ بىرىڭعاي قۇلدىراۋىنا اپارىپ سوقتى. كەرى قايتارۋ پەرسپەكتيۆاسىنىڭ جالپى قارقىنىنان، دامۋشى نارىقتاعى قورلار مەن وبليگاتسيالار قازىرگى ۋاقىتتا الەمدەگى ەڭ ۇزدىك كومپانيالاردىڭ قاتارىنا كىرەدى.

اقش-تا ءوسىپ وتىرعان پايىزدىق مولشەرلەمەلەرگە قاراماستان، دامۋشى نارىقتىڭ دەربەس وبليگاتسيالارى مەن اقش قازىناشىلىق وبليگاتسيالارىمەن كىرىستىلىك اراسىنداعى ايىرماشىلىق جالعاستى ازايماق. نارىقتىق قۇبىلمالىق دەڭگەيى تومەندەي ءتۇستى.

جاقىندا پاكىستان سياقتى دامىپ كەلە جاتقان نارىقتىق ەلدەردە ميللياردتاعان دوللارلىق وبليگاتسيالار شىعارىلىپ، بيىلعى جىلى نارىقتىق وبليگاتسيالاردىڭ شىعارىلىمى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتىپ وتىر. ادەتتە جىلدىڭ باسىندا وبليگاتسيالار نارىعىن قارجىلاندىراتىن يندونەزيا بولسا بيىل جەلتوقساندا، ياعني جىل سوڭىندا وبليگاتسيالار شىعارۋدى 4 ملرد دوللارعا دەيىن كوتەرىپ تاستادى.

دامۋشا نارىقتاردان كورىنگەن تاعى ءبىر كورىنىسكە قارايتىن بولساق، حالىقارالىق قارجى ينستيتۋتى جاساعان كورسەتكىشكە قاراعاندا، الەمدىك نارىقتارداعى وپتيميزمگە قاراماستان، 2010 جىلدان بەرى دامۋشى نارىقتارداعى نەسيە رەيتينگىنىڭ ەڭ تومەنگى دەڭگەيگە دەيىن تۇسكەنى انىق بولدى.

Standard & Poor's اگەنتتىگىنىڭ (S&P) مالىمەتىنە قارايتىن بولساق، ءۇشىنشى توقساندا قىتاي، وڭتۇستىك افريكا جانە تۇركياداعى دەربەس كرەديتتىك رەيتينگتەر تومەندەتىلدى. بۇدان باسقا 43 دامۋشى نارىقتاعى كومپانيا رەيتينگى تومەندەپ، تەك 16 كومپانيانىڭ رەيتينگى جوعارلاعان. رەيتينگتىك وسى ءۇردىس كورسەتكەندەي، كرەديتتىك رەيتينگ اگەنتتىكتەرى الىدە بولسا، كوپتەگەن دامۋشى نارىقتاعى ەلدەردىڭ كرەديتتىڭ جوعارى تۇراقتىلىعى جانە پايىزدىق ستاۆكالاردىڭ ءوسۋى سياقتى قايتا قارجىلاندىرۋ مۇمكىندىكتەرىنەن تۋرالى الاڭدايدى.

ينۆەستورلار اعىمداعى شوتتى جانە باسقا دا فاكتورلاردى جاقسارتۋىنان ءۇمىتى زور. دەگەنمەن، بيۋدجەت تاپشىلىعى مەن قارىزدىق دەڭگەيى تۇرعىسىنان العاندا، 2013 جىلدان بەرى مەملەكەتتىك بالانستار ناشارلاي تۇسۋدە. بۇدان سىرت مامانداردىڭ ايتۋىنشا، الداعى ءۇش جىلدا كوپ مولشەردەگى قارىزداردىڭ مەرزىمى اياقتالادى. بۇل دا ءبىر ىقتيمال الەۋەتتى تاۋەكەلدىڭ مەرزىمى بولماق. قورىتا ايتقاندا، دامۋشى نارىقتاعى جاعداي جاقسى بولسا دا، ينۆەستورلار ونى جەڭىل قابىلداۋىنا بولمايدى.

“The Qazaq Times”