حالىقارالىق عالىمدار توبى حح عاسىردا تۇقىمى قۇرىپ كەتكەن تۇران جولبارىستارىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى دەيدى. بۇل تۋرالى   Naked Science حابارلايدى. زەرتتەۋدى Bilogical Consەrvation جۋرنالىندا جاريالاعان.

تۇران جولبارىسى كاۆكازدا، سولتۇستىك يراندا جانە ورتا ازيادا مەكەندەگەن. ونىڭ تۇقىمى جويىلۋ سالدارىنان جايىلىم وتتىعى ازايعان. كوپ جەرلەر شوپقورەكتى جانۋارلاردان تۇياقكەستى بولىپ كەتكەن. جەرگىلىكتى حالىق جىرتقىشتاردى زور كولەمدى اۋلاۋدىڭ كەرىاسەرى تۋرالى ويلاماعان. رەسمي دەرەك بويىنشا 1970 جىلى تۇقىمى مۇلدە قۇرىعان. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، تۇران جولبارىسى قازىر جويىلۋ قاۋپىندەگى امۋرلىق جولبارىستارعا (Panthera tigris altaica) ۇقسايدى.

تەوريالىق تۇرعىدان قاراعاندا، بۇل «ەكەۋىنىڭ» پوپۋلياتسياسىن بىرىكتىرۋ ارقىلى قايتا قالىپقا كەلتىرۋگە بولادى. ونى ىسكە اسىرۋ تۋرالى ماسەلە قاراستىرىلىپ جاتىر. ماقۇلدانعان جاعدايدا، تۇران جولبارىسىن رەينترودۋكتسيالاۋ قازاقستان تەرريتورياياسىندا جۇزەگە اسپاق.

زەرتتەۋ جۇمىستارىن نيۋ يورك قالاسىنىڭ ۋنيۆەرسيتەتى مەن WWF (دۇنيەجۇزىلىك تابيعات قورى) ۇيىمى جۇرگىزەدى. ولار تۇران جولبارىسىنىڭ تاريحىن زەرتتەپ، رەينترودۋكتسيانىڭ مودەلىن جاسادى. اناليز جاۋاپتارى بويىنشا، جولبارىستىڭ بۇل ءتۇرىنىڭ قيمىل اۋماعى وتە كەڭ بولعان. شامامەن 800-900 شارشى كيللومەتر اۋماققا تارالادى. 100 شارشى كيللومەترىنە ەكى-ءۇش جولبارىستان كەلەدى.

تۇران جولبارىسى وزەن-كولدەرگە جاقىن نەمەسە قامىستى توعانداردا تىرشىلىك ەتكەن. زەرتتەۋ اۆتورلارىنىڭ ويىنشا،  رەينترودۋكتسيا ءۇشىن بالقاش كولى ماڭى بارلىق زەرتتەۋ تالاپتارىنا ساي. سونداي-اق، جىرتقىشتار سانىن كوبەيتۋ ءۇشىن ىلە وزەنى دە ىڭعايلى. كورسەتىلگەن ايماقتاردىڭ تەرريتورياسى 7 مىڭ شارشى كيللومەتردى قامتيدى.

ەگەر بۇل جوسپار جۇزەگە اسىپ جاتسا، اتالعان اۋماقتا الداعى 50 جىل ىشىندە 69-98 تۇران جولبارىسى پايدا بولۋى مۇمكىن. جوبانىڭ جۇزەگە اسۋى ءۇشىن بىرنەشە مىندەتتەمەلەر پۋنكتى بار. بىرىنشىدەن، جاعالاۋ ايماقتارىنداعى دەگراداتسيالاۋدى توقتاتۋ كەرەك. ەكىنشىدەن، جولبارىستارعا ازىق جەتكىزۋ كەرەك. ولار سۇتقورەكتىلەرمەن قورەكتەنەدى. ۇشىنشىدەن، جەرگىلىكتى قوعامدىق قاۋىپسىزدىك شارالارىن قامتاماسىز ەتۋ.

جوعارىدا كورسەتىلگەن پۋنكتتەردى مۇقيات ورىنداپ، بالقاش پەن ىلە ماڭىندا تۇراقتى سۋلى رەجيمدى ساقتاپ تۇراتىن بولسا، پوپۋلياتسيانى كوبەيتە الادى.

"The Qazaq Times"