مارقۇم ەلدار امانبەك

اتىراۋ وبلىسى، قۇلسارى قالاسىندا 17 جاستاعى ءجاسوسپىرىم ەلدار امانبەكتىڭ قاتىگەزدىكپەن ءولتىرىلۋى قوعامدا ۇلكەن رەزونانس تۋدىردى. بۇل وقيعا ءبىر جىل بۇرىن، 2024 جىلدىڭ قاڭتارىندا ورىن العانىمەن، قىلمىستىق ءىس ءالى كۇنگە دەيىن شەشىمىن تاپقان جوق. مارقۇمنىڭ اناسى التىناي شالتاەۆا تەرگەۋدىڭ ادىلەتسىز جۇرگىزىلىپ جاتقانىن ايتىپ، كىنالىلەردىڭ جاۋاپكەرشىلىكتەن قاشىپ كەتۋىنە الاڭداۋلى دەپ جازدى Orda.kz سايتى.

2024 جىلدىڭ 19 قاڭتارىندا قۇلسارى قالاسىنداعى مەيرامحانانىڭ الدىندا 17 جاستاعى ەلدار امانبەك جانە ونىڭ دوستارى كولىكتە وتىرعان كەزدە، ءبىر توپ ءجاسوسپىرىم ولارعا شابۋىل جاسايدى. وقيعا كۋاگەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، ولار اياق استىنان جابىلىپ، ۇرۋعا، سوققىعا جىعۋعا كىرىسكەن، ال كەيبىرىنىڭ قولىندا پىشاق بولعان.

شابۋىلدان كەيىن ەلداردىڭ ەكى دوسى قاشىپ ۇلگەرگەنىمەن، ەلدار مەن تاعى ءبىر ءجاسوسپىرىم اۋىر جاراقات العان. ەلدارعا سانىنا پىشاق سۇعىلعان، كۇرە تامىرىنان قاتتى قان كەتۋ سالدارىنان ول جەدەل-جاردەم كەلگەنگە دەيىن قايتىس بولدى.

كۇدىكتىلەر قالاي جازادان قۇتىلعان؟

باستاپقىدا تەرگەۋ بارىسىندا 12 كۇدىكتى ۇستالعان. بىراق ولاردىڭ تورتەۋى كەيىن اسكەرگە كەتىپ قالعان، ال قالعاندارى ۇزاق ۋاقىت بويى بوستاندىقتا جۇرگەن.

مارقۇمنىڭ اناسى التىناي شالتاەۆا بۇل ءىستىڭ ءادىل تەرگەلمەي جاتقانىنا شاعىمداندى:
"بالامدى ولتىرگەندەر نەگە جاۋاپ بەرمەيدى؟ نەگە ولاردىڭ كەيبىرەۋى اسكەري قىزمەتكە كەتىپ، جازادان قۇتىلىپ ءجۇر؟ بۇل جەردە تانىستىق پەن تامىر-تانىس ارقىلى ءىستى جاۋىپ تاستاۋعا تىرىسىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىن."

كۇدىكتىلەردىڭ اتا-انالارىنىڭ كەيبىرى بۇرىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىندا قىزمەت ەتكەن، سوندىقتان ولار بالالارىن زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋدەن قۇتقارىپ قالۋ ءۇشىن اسكەرگە جىبەردى دەگەن بولجام بار.

تەرگەۋ نەگە سوزىلىپ كەتتى؟

ءىس قۇلسارى قالاسىنىڭ ىشكى ىستەر بولىمىندە قارالعان. بىراق تەرگەۋ بارىسىندا نەگىزگى كۇدىكتىلەردىڭ جاۋاپتارى وزگەرىپ، كەيبىرى كۋاگەرگە اينالىپ كەتكەن. ال كۇدىكتىلەردىڭ ءبىرى – ا. ەسىمدى ءجاسوسپىرىم 10 اي بويى تەرگەۋدەن قاشىپ جۇرگەنى انىقتالدى.

مارقۇمنىڭ اناسى تەرگەۋ امالدارىنىڭ ادىلەتسىز ءجۇرىپ جاتقانىنا نارازى:
"بالامدى ولتىرگەندەر تولىق انىقتالدى، بىراق تەرگەۋ ادىلەتتى بولماعاندىقتان، ولار بوستاندىققا شىعىپ، جازادان قۇتىلۋدا. كامەرادان ءبارى كورىنىپ تۇر. بىراق نەگە بىرەۋى عانا قامالىپ، قالعاندارى بوستاندىقتا ءجۇر؟!"

باستاپقىدا ۇستالعان كۇدىكتىلەردىڭ تەك بىرەۋى – 16 جاستاعى ن. ەسىمدى ءجاسوسپىرىم ۋاقىتشا يزولياتورعا قامالعان. بىراق ونىڭ اناسىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى ۇندەۋىنەن كەيىن ول دا بوستاندىققا شىقتى.

قازىرگى جاعداي قانداي؟

قازىر قىلمىستىق ءىس اتىراۋ وبلىسىندا قايتا قارالىپ جاتىر. جىلىوي اۋدانىنىڭ پروكۋراتۋراسى قىلمىستىق كودەكستىڭ 293-بابىنىڭ 3-بولىگى (دەنساۋلىققا اۋىر زيان كەلتىرۋ ماقساتىندا بۇزاقىلىق جاساۋ) بويىنشا تەرگەۋ جۇرگىزۋدە.

پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ مالىمدەمەسى بويىنشا:

  • ءتورت كۇدىكتى قاماۋعا الىنعان
  • جەتەۋى ۇيقاماقتا
  • تەرگەۋ اياقتالعان سوڭ ءىس سوتقا جىبەرىلەدى

مارقۇمنىڭ اناسى سوت ءادىل شەشىم شىعارادى دەپ ۇمىتتەنەدى. بىراق وسىعان دەيىن كۇدىكتىلەردىڭ كەيبىرى اسكەرگە كەتىپ، كەيبىرى بوساپ شىققانىن ەسكەرسەك، بۇل ىسكە ءالى دە قوعامنىڭ ارالاسۋى قاجەت.

قوعامنىڭ رەاكتسياسى

بۇل وقيعا قازاقستانداعى جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىس پەن ونىڭ جازالانباۋى ماسەلەسىن قايتادان كوتەردى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە حالىق زاڭنىڭ السىزدىگىن، تەرگەۋدىڭ سوزىلىپ كەتۋىن، قىلمىسكەرلەردىڭ جازادان قۇتىلىپ كەتۋىن سىنعا الۋدا.

"بۇل – ءبىر عانا وتباسىنىڭ قايعىسى ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ ماسەلەسى. ەگەر ءبىز بۇگىن ءۇنسىز قالساق، ەرتەڭ مۇنداي جاعداي كەز كەلگەن وتباسىندا قايتالانۋى مۇمكىن!" – دەپ جازادى قوعام بەلسەندىلەرى.

قۇقىق قورعاۋشىلار مەن زاڭگەرلەر قازاقستاندا بۇزاقىلىق پەن جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ كەرەك دەپ سانايدى. سەبەبى مۇنداي ىستەردىڭ ءادىل تەرگەلمەۋى جانە قىلمىسكەرلەردىڭ جازاسىز قالۋى قوعامدا زاڭسىزدىقتىڭ قالىپتاسۋىنا اكەلۋى مۇمكىن.

ادىلدىك ورناي ما؟

ەلدار امانبەكتىڭ ءولىمى – قۇلسارى عانا ەمەس، بۇكىل قازاقستان ءۇشىن دابىل قاققان وقيعا. ەگەر كىنالىلەر ءادىل جازالانباسا، بۇل بولاشاقتا جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى قىلمىستىڭ ورشۋىنە الىپ كەلۋى مۇمكىن.

مارقۇمنىڭ اناسى التىناي شالتاەۆا ۇلىنىڭ ولىمىنە كىنالىلەردى جاۋاپقا تارتۋ ءۇشىن بار كۇشىن سالىپ جاتىر. بىراق بۇل ىستە تەك ءبىر عانا انانىڭ ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ قولداۋى قاجەت.

قازىرگى تاڭدا تەرگەۋ جالعاسۋدا. بۇل ءىستىڭ ءادىل شەشىممەن اياقتالۋى – قازاقستاننىڭ قۇقىقتىق مەملەكەت رەتىندەگى بەدەلىنە سىن بولماق.

The Qazaq Times