قىتاي مەن فيليپپين اراسىندا شەكارالىق داۋ ءورشىدى

جۇما كۇنى ءفيليپپيننىڭ جوعارى لاۋازىمدى اسكەريلەرى وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىندەگى داۋلى تاقىرىپقا اينالعان ارالدارعا باردى. كوپتەگەن ەلدەر وزىنە تاۋەلدى دەپ تالاساتىن بۇل ارالداردى ءىس جۇزىندە فيليپپين قاراماعىنا الىپ وتىر. "شينحۋا" اگەنتتىگىنىڭ جانە "The Wall Street Journal" باسىلىمىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، ءفيليپپيننىڭ اسكەري ۇشاعى وسى ارالعا قونۋدان بۇرىن،  قىتاي جاق ولارعا سىمسىز تەلەگراف ارقىلى ءتورت رەت ەسكەرتۋ جاساعان. قىتاي، ۆەتنام جانە تايۋان (تايۆان) قاتارلى ەلدەر دە بۇل ارالدى ءوز تەرريتورياسى سانايدى. 

بۇل رەت ايتىلمىش گەسا ( Gesa) ارالىنا ءفيليپپيننىڭ قورعانىس ءمينيسترى Delfin Lorenzana كومانداعا باس بولىپ باردى. قىتاي جاقتىڭ قارسىلىعى جايىندا ول: «بۇل قىتايدىڭ ادەتى عوي، ءارى بۇندا ەشقانداي ايقاي-شۋ شىققان جوق» دەدى سىپايى تۇردە. قىتاي جاق وڭتۇستىك تەڭىزدەگى سۋ الاپتارىنىڭ باسىم بولىگى وزدەرىنە ءتان ەكەنىن جانە وسى الاپتارعا جاساندى ارالدار سالىپ،  اسكەري قۇرىلعىلار ورناتقانىن كولدەنەڭ تارتۋدا. قىتاي جاقتىڭ وسى ارالداعى يەلىك قۇقىعى تۋرالى ەكى ەل كەلىسىمگە كەلە الماي-اق كەلەدى. دەگەنمەن، ءفيليپپيننىڭ جاڭا باسشىسى دۋدە (Dude) تاققا وتىرعاننان بەرى ەكى مەملەكەت اراسىندا تاتۋلىق ورناي باستاعان.

الايدا، ءساۋىر ايى تۋعالى بۇل توڭىرەك تىنىش ەمەس. اسىرەسە، قىتاي جاقتىڭ قيمىل-ارەكەتى قيتىعىنا تيگەن دۋدە ءوز ەلىنىڭ اسكەرلەرىنە داۋلى ارالدارعا بارىپ ورنالاسۋعا بۇيرىق بەرگەن. مەملەكەت باسشىسىنىڭ بۇيرىعىن بۇلجىتپاي ورىنداعان Delfin Lorenzana جۇما كۇنى ءوزىنىڭ ساپارىن تەك قانا گەسا  (Gesa) ارالىنداعى قۇرىلعىلاردى كوزدەن كەشىرۋ دەپ ءتۇسىندىردى.

الەم ەلدەرى ساقتىققا كوشكەن بۇگىنگى تاڭدا،  ساياساتتانۋشىلاردىڭ ماڭىزدى تاقىرىبىنا اينالعان وڭتۇستىك قىتاي تەڭىزىندەگى اتالعان ەلدەردىڭ قيمىلدارى تەگىننەن-تەگىن ەمەس. بىرنەشە جىل ىلگەرى قىتاي مەن فيليپپين اراسىندا حۋان يان ارالى جانجالى بولعان ەدى. جانجال ۋشىعىپ، ەكى ەل قارۋ جۇمساۋعا از-اق قالىسىپ ەدى. انە سول شەكارالىق داۋ ءالى دە شەشىمىن تاپپاي جاتىپ، قىتاي مەن فيليپپين اراسىندا جاڭا داۋلى تاقىرىپ ورىن الىپ وتىر.

The Qazaq Times