ەلدەس وردا: قازاقستان ءۇشىن ەڭ اۋىر، ەڭ قيىن ستراتەگيالى كەزەڭدەر باستالىپ جاتىر

ءبىرىنشى، الەمدىك ءىرى اقپارات كوزدەرى اقش اسكەرى اۋعانىستاننان تولىق شەگىنگەن جاعدايدا تۋىندايتىن گەو-ساياسي احۋالدى قىزۋ تالقىعا سالىپ جاتىر. اقش (جانە ناتو) اسكەرى تولىق شەگىنسە اۋعانستان ۇكىمەتى ەلدەگى تىنىشتىقتى قامتاماسىز قىلا الا ما; اۋعانىستانداعى يسلامي كۇشتەر نەنى جوسپارلاپ جاتىر; اۋعانىستانداعى جاعداي الداعى كەزەڭدە قىتايعا قالاي ىقپال جاساۋى مۇمكىن; قىتايدىڭ قاندايدا ءبىر ستراتەگيالى جوسپارى بار ما; تب وزەكتى تاقىرىپ قازاق باسپاسوزىندە تاۋەلسىز ءھام تاراپسىز تالقىعا سالىنۋى كەرەك.

ەكىنشى، اقش اسكەرى تولىقتاي شەگىنگەن جاعدايدا ورتالىق ازيانى قانداي قاۋىپ جانە قانداي ستراتەگيالىق مۇمكىندىكتەر كۇتىپ تۇر; رەسەيدىڭ وڭىردەگى اسكەري-ساياسي ىقپالى ودان سايىن ارتا تۇسپەي مە; قىتايدىڭ ورتالىق ازياعا باعىتتالعان گەو-ستراتەگيالىق ساياساتى قانداي وزگەرىسكە ۇشىراۋى مۇمكىن; رەسەي-قىتاي قاتىناستارى ورتالىق ازيا ءۇشىن جاڭا باسەكەگەنىڭ الاڭىنا اينالماي ما; مۇمكىندىگى قايسى، قاۋپى قايسى;

ءۇشىنشى، اقش الداعى ۋاقىتتا اۋعانىستانداعى قاۋىپسىزدىكتى ءجىتى قاداعالاپ تەجەپ وتىرۋى ءۇشىن جاقىن ايماقتىڭ بىرىنەن "اسكەري بازا" قۇرۋى بەك مۇمكىن. بۇل بازا ناقتى قايدا قۇرىلماقشى; ورتالىق ازيادا ما الدە پاكىستاندا(پاكيستان) ما نەمەسە قاي ەلدە; ورتالىق ازياداعى قايسى ەلدە قۇرۋ ىقتيمالدىعى سالىستىرمالى تۇردە جوعارى، وزبەكستان، قازاقستان الدە تاجىكستان; بۇعان رەسەي مەن قىتاي قالاي قارايدى; ورتالىق ازيا ايماقتىق دەرجاۆالاردىڭ جاڭا تالاس-تارتىس وشاعىنا اينالۋى وڭىردەگى ديكتاتۋرلىق جۇيەگە قالاي ىقپال جاساۋى مۇمكىن; ورتالىق ازيانىڭ ءوز ىشىندەگى ساياسي-اسكەري باسەكە ارتا تۇسە مە; اۋعانستان فاكتورى اقش-ورتالىق ازيا قاتىناستارىنا وڭ ىقپال بەرە مە;

ءتورتىنشى، رەسەيدىڭ ستراتەگيالىق جوسپارى ءۇندى-تىنىق مۇحيت ايماعىنا شىعۋ، ول ءاۋ باستان تۇسىنىكتى. بىراق سوڭعى كەزدە وزبەكستان-پاكىستان قاتىناستارى ويلانتا باستادى. وزبەكستاننىڭ سوڭعى ۋاقىتتاعى قادامى ءۇندى-تىنىق مۇحيت ايماعىنا قاراي جىلجىپ بارادى. وزبەكستان پاكىستانمەن تولىق كەلىسسە ءۇندى مۇحيت ارقىلى الەمدىك نارىققا شىعۋدى جوسپارلاپ وتىر. ول ءۇشىن اۋعانستان تۇراقتى ءارى قاۋىپسىز بولۋى ءتيىس. اقش ءۇشىن ورتالىق ازياداعى بىردەن ءبىر مۇمكىندىگى جوعارى ەل- وزبەكستان. الدا-جالدا اقش ورتالىق ازيادا اسكەري بازا قۇرماقشى بولسا وزبەكستان ەڭ ءتيىمدى ەلدەر قاتارىنا جاتادى. ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك ۇيىمىنان شىعىپ كەتكەن جانە شەتەل كۇش اسكەري بازاسىنىڭ ەلدە قۇرىلۋىن قۇقىقتىق زاڭ باپتارىمەن تيىم سالىپ قويعان وزبەكستان الدە قاندايدا ءبىر زاڭنامالىق رەفورمالار ارقىلى وزگەرىس ەنگىزە سالۋى ابدەن مۇمكىن. ارينە، بۇل تەك ناقتى كەلىسىلگەن جاعدايدا...

بەسىنشى، سوڭعى كەزدە رەسەيدىڭ ۇلتشىل دەپۋتاتتارى "ورتالىق ازيا امىرلىگى قۇرىلىپ، ورتالىعى تاشكەن بولۋى كەرەك" دەگەن پىكىرلەرىن اشىق ايتىپ ءجۇر. بۇل جانامالاي بولسا دا رەسەيدىڭ شىنايى كوزقاراسىن ايشىقتاي الادى. ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ بەلگىلى دەڭگەيدە بىرىگۋىن اقش باستاعان باتىس كۇشتەرى دە قولدايدى. بىراق، ول ناقتى كىمنىڭ ساياسي قولشوقپارىنا اينالۋى كەرەك، ول جاعى وتە تالاستاعى تاقىرىپ. رەسەي ورتالىق ازيا ءبىزدىڭ الاقانىمىزدا بىرىكسە دەيدى جانە تامتۇمداپ بولسا دا قادامدار جاساپ جاتىر. قازاقستان-وزبەكستانداعى "تۇركىستاندىق" رەفورمالاردىڭ جاسالۋى سونىڭ ءبىر كورىنىسى.

التىنشى، ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق اقش نازارىن قاتتى اۋدارىپ جاتىر. قىتاي دا ورتالىق ازياعا ءوز ىقپالىن جۇرگىزگىسى كەلەدى. اقش-قىتاي-رەسەي ۇشتىك دەرجاۆانىڭ تالاس-تارتىسى ورتالىق ازيانى ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرۋى مۇمكىن. بۇعان ورتالىق ازياداعى "سۋ ماسەلەسى" مەن "ەتنيكالىق توپتار" جانە ء"دىني كۇشتەر" قاقتىعىستارىن قوسىڭىز. بۇرىن رەسەي وڭىردەگى وسى قاقتىعىستاردى سىلتاۋ ەتىپ ءوز ىقپالىن بارىنشا ارتتىرۋعا تىرىساتىن، سوڭعى كەزدە ول پوزيتسياسىنان وزگەرىپ جاتىر. وندا رەسەي قانداي جاڭا ستراتەگيالى ساياساتتى جوبالاپ جاتىر، سول جاعى قىزىق.

جەتىنشى، قازاقستان ءۇشىن ەڭ اۋىر، ەڭ قيىن ستراتەگيالى كەزەڭدەر باستالىپ جاتىر. وڭىردە وزبەكستان وتە كۇردەلى ىشكى-سىرتقى پروبلەمالارىنا قاراماستان ناقتى قادامدار مەن رەفورمالار جاساپ جاتىر، بۇل الدا قازاقستان ءۇشىن ۇلكەن باسەكە دەگەن ءسوز. ەگەر وزبەكستان اقش-پەن كەلىسە وتىرىپ اۋعانستان تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز قىلسا پاكىستان ارقىلى ءۇندى-تىنىق مۇحيت اۋماعىنا ەركىن شىعادى، بۇل وزبەكستاندى ۇشقان قۇستاي سامعاتاتىن مۇمكىندىك. ال، قازاقستان ىشكى قۇرلىقتىق تۇيىتكىلدەردىڭ اراسىندا كومىلىپ قالا بەرەدى. سول ءۇشى ناقتى رەفورما جانە انىق ستراتەگيالىق جوسپارلار كەرەك. ءتىپتى وزبەكستانمەن بىرىگە وتىرىپ ورتاق ستراتەگيالى ماقساتتار قۇرسا ءۇندى اۋماعىنا قازاقستان دا قامسىز شىعا الادى. وندا تۇركىستان-شىمكەنت-تاشكەنت-سامارقان جولى ارى قاراي اۋعاندى باسىپ پاكىستان كاراچيگە جالعاسۋ بەك مۇمكىن. بۇل قازىرشە تەك قيالداعى جوبا.