قوعام بەلسەندىسى دۋلات اعادىلدىڭ استاناداعى تەرگەۋ يزولياتورىندا قايتىس بولۋىنا بايلانىستى تاۋەلسىزدىك داڭعىلىنداعى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ الدىنا جينالعان ەلۋگە جۋىق بەلسەندىنى جاساق ساقشىلارى كۇشتەپ ءتورت بىردەي اۆتوبۋسقا تيەپ اكەتتى.

ولار دۋلات اعادىلدىڭ قازاسى جايلى تولىق اقپارات بەرۋدى تالاپ ەتكەن بولاتىن. ازاتتىق وقيعا ورنىنان تىكەلەي ەفير جۇرگىزدى. بەلسەندىلەر «بەيجاي، نەمقۇرايلىلىقتىڭ كەسىرىنەن» بولعان وقيعانىڭ باستى سەبەپكەرى ەرلان تۇرعىمباەۆ دەپ سانايتىنىن جانە باس پوليتسەيدىڭ وتستاۆكاسىن تالاپ ەتتى.

جينالعاندار الدىنا باستاپقىدا استانالىق پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى نۇرجان سادەنوۆ شىعىپ، دۋلات اعادىلدىڭ قازاسى جايلى قىسقاشا اقپارات بەرگەن. ول وسىعان دەيىن تارالعان رەسمي اقپاراتتى راستاپ، «تەرگەۋ يزولياتورىندا دۋلات اعادىل جانىندا ءتورت ادام وتىرعانىن، ولاردىڭ دۋلات اعادىلگە كۇش كورسەتىلمەگەنىنە كۋالىك بەرگەنىن، جۇرەك تالماسىنان قايتىس بولعانىن» ايتقان.

تۇستەن كەيىن ساعات 14:10 شاماسىندا  پوليتسيا كەلىپ، جيىندى كۇشپەن تاراتۋعا كىرىستى. باقىتجان مالىباەۆ باستاعان ءتورت اۆتوبۋسقا جاپپاي زورلىقپەن سالىپ الىپ كەتتى. اراسىندا ءتورت پوليتسەي جۇكتى ايەلدى دە كۇشتەگەنىن بايقاۋعا بولادى.

ءتورت اۆتوبۋستان تۇسكەن ساربازدار تاۋەلسىزدىك داڭعىلىعىن جاپقان بەلسەندىلەردى ۇستاپ جاتىر. فوتو: Vlast

بەلسەندىلەر دۋلات اعادىلدى «ادىلەتسىزدىككە، قازاقستانداعى قازىرگى ساياسي رەجيمگە قارسى شىعىپ جۇرگەن ادام» دەپ سيپاتتادى جانە «ونىڭ 2019 جىلى كوپ بالالى ايەلدەر جيىنىنا بارىپ كومەكتەسكەنىن» ەسكە العان بولاتىن. بەلسەندىلەردى اكەتكەننەن كەيىن ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ الدىندا ءبىر توپ كوپ بالالى ايەلدەر قالدى. ولاردى پوليتسيا باقىلاپ تۇر.

استانا ماڭىنداعى ەلدى مەكەندە تۇراتىن بەلسەندى، التى بالاسى بار دۋلات اعادىلدىڭ تەرگەۋ يزولياتورىندا قايتىس بولعانى تۋرالى اقپارات بۇگىن شىققان.

قالالىق پوليتسيا دەپارتامەنتى «تەرگەۋ يزولياتورىنىڭ كامەراسىندا ونان وزگە ءتورت ادام بولدى، ولار دۋلات اعادىلگە كۇش قولدانىلماعانى جايلى كۋالىك بەردى. مەديتسينالىق كۋالىك ونىڭ قاماۋعا الىنعان ساتتە الكوگولدى ىشىمدىك ىشكەنىن، ماس ەكەنىن كورسەتتى. جەدەل جاردەم بريگاداسى كەلدى. قايتىس بولۋىنا «جۇرەك تالماسى سەبەپ بولعان». دەنەسىندە قانداي دا ءبىر جاراقاتتار جوق. سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ جۇمىستارى باستالدى»، – دەگەن حابار تاراتقان.

بۇگىن بۇۇ جيىنىندا ادام قۇقىقتارىن ساقتاۋ-قورعاۋ جاقسارىپ كەلەدى دەپ مالىمدەگەن قازاقستان استاناسىنداعى ۇستاۋ بولدى. فوتو: Vlast

استانا پوليتسيا دەپارتامەنتى باستىعىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى باقىتجان مالىباەۆ اشىنىپ وكسىككە بۋلىققان قاريانىڭ «نازارباەۆ ءولتىردى» دەگەن ۋاجىنە «ءسىز ەلگە بۇلىك ىستەمەڭىز، نازارباەۆ ولتىرگەن جوق، ءويتىپ ايتپاڭىز، ونى ساراپتاما انىقتايدى» دەپ، سابىرعا شاقىرۋعا تىرىستى. ول ءوزىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە سۇراق قويىپ، قارسى ءسوز سويلەگەن ازاماتتاردىڭ اتى-ءجونىن انىقتاۋعا بۇيرىق بەردى.

ازاتتىق ءتىلشىسى ءسانيا تويكەننىڭ حابارلاۋىنشا، ۇستالعاندارعا حاتتاما تولتىرىلىپ، ايىپپۇل سالىنباق. بيلىكتىڭ دەرەگىنە كۇمانمەن قارايتىن بەلسەندىلەر «دۋلات اعادىلدىڭ ءولىمىن تەكسەرەتىن ارنايى كوميسسيا قۇرىپ، وعان حالىق وكىلدەرى كىرۋىن» تالاپ ەتۋدە.

پوليتسيا دەپارتامەنتى ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ جازۋىنشا «بيىل قاڭتار ايىندا دۋلات اعادىلگە ايىپ تاعىلىپ، «ەشقايدا كەتپەۋ» تۋرالى شارا قولدانىلعان. تەرگەۋگە كەلمەگەنىنە بايلانىستى سوت شەشىمىمەن 24 اقپاندا قاماۋعا الىنعان».

دۋلات اعادىل – الەۋمەتتىك پروبلەمالار جانە ازاماتتىق قۇقىقتى ساقتاۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ جۇرگەن بەلسەندى. بيىل تامىز ايىنان بەرى بىرنەشە اكىمشىلىك جازاعا تارتىلىپ، كەم دەگەندە 60 تاۋلىك قاماۋدا وتىرعان.

ول 2019 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانىندا رۇقسات ەتىلمەگەن اكتسياعا قاتىستى دەپ ايىپتالىپ، 10 تاۋلىككە قامالعان ەدى. قاراشانىڭ ورتاسىندا اكىمشىلىك قاماۋدا وتىرعان تسەلينوگراد اۋداندىق تەرگەۋ يزولياتورىنان قاشىپ شىعىپ، ول ارەكەتىن «زاڭسىز قۋدالاۋعا قارسىلىعىم» دەپ تۇسىندىرگەن. پوليتسيا ەكى كۇن بويى ىزدەگەن بەلسەندى 15 قاراشادا ءوزى باس پروكۋراتۋرا الدىنا كەلگەن. كەيىن ول «سوت قاۋلىسىن ورىنداماعانى ءۇشىن» تاعى 6 تاۋلىككە سوتتالعان.

ەۋروپارلامەنت دەپۋتاتتارىنىڭ قازاقستانعا ساپارى قارساڭىندا ەلدىڭ  ىشكى ىستەر ءمينيسترى ەرلان تۇرعىمباەۆ 22 اقپانداعى «زاڭسىز ميتينگىنى» كۇشپەن تاراتقاندا 53 ادام ۇستالىپ، 10 ادام اكىمشىلىك جازا قولدانىلعانىن مالىمدەدى. بىراق بۇل دەرەكتىڭ قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ دەرەگىنەن الدەقايدا الشاق ەكەنى بەسەنەدەن بەلگىلى. بۇگىن ەل استاناسىنداعى ەۋرووداق عيماراتىنىڭ الدىندا ونداعان ادام نارازىلىق اكتسياسىن ۇيىمداستىردى. «قازاقستاندا دەموكراتيا جوق»، «ادام قۇقىقتارى تاپتالىپ كەلەدى» دەگەن نارازى توپ ەۋرووداق وكىلدىگى مەن ەۋروپانىڭ بىرقاتار مەملەكەتتەرى ەلشىلىكتەرىنىڭ نازارىن اۋدارتقىسى كەلەتىنىن ايتتى.

P.S.: رەداكتسيا اتىنان ارتىندا شيتتەي التى بىردەي پەرزەنتى قالعان دۋلات اعادىلوۆتىڭ وتباسى مەن جاقىن-تۋىستارىنا قايعىرىپ كوڭىل ايتامىز.

"The Qazaq Times"