جاڭا ءمۇفتي قمدب-نى ساياسي-ءدىني ىقپالدان الىپ شىعا الا ما؟

7 اقپان، جۇما كۇنى استانادا وتكەن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ كەزەكتەن تىس ءىح قۇرىلتايىندا باس ءمۇفتي قىزمەتىنە ناۋرىزباي تاعانۇلى سايلاندى.

قمدب قۇرىلتايىنا جينالعان 300 دەلەگات ەكس-ءمۇفتي سەرىكباي ورازدىڭ ۇسىنعان كانديداتۋراسىنا پارلامەنت دەپۋتاتتارى ءتارىزدى ءبىراۋىزدان داۋىس بەرۋ ارقىلى ناۋرىزباي تاعانۇلىن سايلادى.  سەرىكباي ورازدىڭ قىزمەتتەن نەگە كەتكەنى ايتىلمادى. ءوزىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى بولعان سۋ جاڭا مۇفتيگە ساتتىلىك تىلەسە،  اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ قالىڭ سالدەسىن تاپسىرعان ورازوۆتىڭ 2017-2020 جىلدارى اتقارعان جۇمىسىنا وڭ باعا بەرىپ، جاڭا توراعانى قۇتتىقتادى.

وسىدان 30 جىل بۇرىن، 1990 جىلى قۇرىلعان قمدب ينستيتۋتىنىڭ العاشقى ءمۇفتيى راتبەك نىسانبايۇلى تۇسىندا ءداستۇرلى ءدىني تانىمنىڭ رەنەسسانسى جۇرگەن بولاتىن. ال 2000 جىلى وتكەن ءۇشىنشى قۇرىلتايدا قمدب اپپاراتىنىڭ اتقارۋشى ورگانى ءمۇفتيات باسشىلىعىنا 53 جاستاعى پروفەسسور ءابساتتار دەربىسالى كەلدى.  ونىڭ تۇڭعىش مۇشەلگە تەڭ مەرزىمدەگى قىزمەتى كەزىندە قازاقستاندا ءدىني اعىمدار كوبەيىپ، ۇلتتىق مادەني مۇراعا جاۋىققان ءسالافي اعىمى كەڭىنەن تامىر جايا باستادى. ءتىپتى شارىقتاۋ شەگى دە، ەل ىشىندەگى ءدىني سانانىڭ شايىلىپ، لاڭدانعانى دا سول جىلدارى ەدى. ايتىس-ادەبيەت سالاسىنىڭ وكىلدەرى كوپتەپ ءدىني دوگماعا اربالدى.

كەيىننەن ءوز كەزەگىندە ءدىن مەن ءداستۇردى قابىستىرۋدا ايرىقشا كوزگە تۇسكەن مايامەروۆ ەرجان مالعاجىۇلى 2013 جىلدىڭ 19 اقپانىندا قازاقستان مۇسىلماندارىنىڭ كەزەكتەن تىس وتكەن VII قۇرىلتايىندا باس ءمۇفتي بولىپ سايلاندى. ال 2017 جىلدىڭ 8 جەلتوقسانىنداعى VIII قۇرىلتايدا سەرىكباي ساتىبالدىۇلى وراز كەلدى.

ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، تاۋەلسىزدىك جىلدارى قمدب-نىڭ الا-قۇلا ءدىني اعىمدارعا زاڭدىق قۋاتى جەتپەگەندىكتەن، بىرنەشە مارتە ەل تاريحىنداعى ەڭ اۋىر تەررورلىق تراگەديالار ورىن الىپ وتىردى. قمدب ينستيتۋتى الەۋمەتتىك از قامتىلعان ازاماتتارعا ءارتۇرلى كومەك كورسەتىپ كەلەدى. سونداي-اق ءدىني وكىلدىك كەيدە، اسىرەسە، بيلىك سىنعا ۇشىراعاندا نەمەسە ساياسي ستراتەگيادا ازاماتتىق پىكىر مەن ەركىن سانانى شەكتەۋگە قاتىساتىن «بيلىك قولبالاسى» رەتىندە سىنالىپ جاتادى.

سوڭعى كەزدەرى قوعامدا ءدىني سەنىمى داۋ تۋعىزعان، ەكىۇشتى ءدىني تۇلعالاردىڭ ساياسي پروپوگانداعا بوي الدىرۋى جيىلەگەن شاقتا، بۇقارا مەن بيلىك اراسىندا مەدياتور قىزمەتىن موينىنا العان يمامداردىڭ فۋنكتسياسى مەملەكەت ىسىنە ارالاسۋى ازاماتتىق قوعامنىڭ نارازىلىعىنا ۇشىراي باستادى.

وڭتۇستىك جانە تاياۋ شىعىس ازيا ەلدەرىندەگى كۇردەلى ءدىني احۋالدى ەسكەرۋ، قازاقستانداعى راديكالدى الەۋەتى «ۋاقىتشا جاسىرىنعان» قاتەرلى اعىمداردىڭ جۇمىسىن توقتاتۋ، قوعامدىق ءدىني سانانى زايىرلى ءارى ۇلتتىق باعىتتا اعارتۋ، ءدىن مەن ساياساتتىڭ ارەكەتى بولەك بولۋىنا كەپىلدىك بەرۋ... ت.ب. مىندەتتەرى جاڭا سايلانعان ءمۇفتي ناۋرىزباي قاجى تاعانۇلىنىڭ الدىندا تۇر.

ومىردەرەك: وتپەنوۆ ناۋرىزباي تاعانۇلى

1977 جىلدىڭ 13 ناۋرىزىندا دۇنيەگە كەلگەن.

ءبىلىمى

1993-1997 جىلدارى تاشكەنتتەگى «يمام ءال-بۇحاري» اتىنداعى يسلام ينستيتۋتىندا وقىپ جوعارعى ءدىني ءبىلىم العان.

1999-2001 جىلدارى قمدب جانىنداعى يسلام ينستيتۋتىن وقىعان.

2009 جىلى مىسىر اراب رەسپۋبليكاسىندا قىسقا مەرزىمدە ءدىني ءبىلىمىن جەتىلدىرگەن.

2010 جىلى اباي اتىنداعى الماتى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «تاريح» فاكۋلتەتىن سىرتتاي وقىپ ءبىتىرىپ جوعارعى ءبىلىم العان. 2011-2013 جىلدارى اتالعان ۋنيۆەرسيتەتتىڭ «ءدىنتانۋ» ماماندىعى بويىنشا ماگيستراتۋراسىن بىتىرگەن.

2017 جىلدان باستاپ «نۇر-مۇباراك» ەگيپەت يسلام مادەنيەتى ۋنيۆەرسيتەتىندە «يسلامتانۋ» ماماندىعى بويىنشا PhD دوكتورانتۋراسىندا وقۋدا.

ەڭبەك جولى:

1997-2006 جىلدارى رەسپۋبليكامىزدىڭ ءتۇرلى مەشىتتەرىندە يمامدىق قىزمەتتەردى اتقارۋمەن باستاۋ العان.

2006-2011 جىلدارى قمدب-نىڭ قاراعاندى وڭىرىندەگى وكىلى، قاراعاندى قالالىق №1 ورتالىق مەشىتىنىڭ باس يمامى.

2011-2013 جىلدارى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءدىن ىستەرى اگەنتتىگىنىڭ ءدىني بىرلەستىكتەرمەن بايلانىستار جونىندەگى باسقارماسىنىڭ باس ساراپشىسى.

2013-2018 جىلدارى قمدب توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، نايب ءمۇفتي، قمدب-نىڭ استانا قالاسى بويىنشا وكىلى، «نۇر استانا» ورتالىق مەشىتىنىڭ باس يمامى.

2018 جىلدىڭ شىلدە-قازان ايلارى قمدب توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، نايب ءمۇفتي، قمدب-نىڭ تۇركىستان قالاسىنداعى كەڭسە باسشىسى، تۇركىستان وبلىسى بويىنشا وكىلى يمامى.

2018 جىلدىڭ قازان ايىنان باستاپ قمدب توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى، نايب ءمۇفتي، قمدب-نىڭ نۇر-سۇلتان قالاسى بويىنشا وكىلى،  رەسپۋبليكالىق «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىنىڭ باس يمامى.

ەڭبەك جولىنداعى جەتىستىكتەرى:

ناۋرىزباي تاعانۇلىنىڭ تىكەلەي جەتەكشىلىگىمەن 2002-2005 جىلدارى شقو، اياگوز قالاسىندا ورتالىق جانە «جاڭاۋىل» مەشىتتەرىنىڭ قۇرىلىسى ءساتتى جۇرگىزىلىپ، ىسكە قوسىلعان. 2010-2011 جىلدارى قاراعاندى قالاسىنداعى ورتالىق مەشىتتىڭ سالىنۋىنا ۇلەس قوسقان. قاراعاندى وبلىسىندا «سۇلۋ الەم»، «نۇرلى مىنبەر»، «جۇلدىزدى گول» اتتى جوبالاردى ىسكە اسىرعان. رەسپۋبليكالىق باق بەتتەرىندە جاريالانعان كوپتەگەن ءدىني، رۋحاني-تانىمدىق ماقالالار مەن «ءۇمىت ساۋلەسى»، «مازھابسىزبەن سۇحبات» اتتى كىتاپتاردىڭ اۆتورى.

ماراپاتتارى:

«قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى، اياگوز اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، قازاقتان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 20 جىلدىعى مەدالىمەن، قازاقتان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى مەدالىمەن، قاراعاندى وبلىسى اكىمىنىڭ قۇرمەت گراموتاسىمەن، نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدەرىنىڭ العىس حاتتارىمەن ماراپاتتالعان.

جەكە ءومىرى:

وتباسىلى، 4 بالانىڭ اكەسى.

“The Qazaq Times”