Silmet راديواكتيۆتى قالدىقتاردى قايتا وڭدەۋ كومپانياسىنىڭ جابىق اۋماعىنداعى "ۋلى قوقىستار". ەستونيا. فوتو: م.لورەنتس / ۆ.تەاتايا

ەلىمىزدە 120-عا تارتا كەنىش-كارەر ورنىندا 170-تەن 200 ميلليون تەكشە مەتر كولەمىندە قاۋىپتى راديواكتيۆتى قالدىقتار قورى جينالىپ قالعان.

«قالدىقتار ەلدىڭ جالپى رادياتسيالىق جاعدايىنا قولايسىز اسەر ەتىپ، حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا قاۋىپ توندىرەدى»، – دەپ سانايدى ماماندار. كوپ جىلدان بەرى رادياتسيالىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەسىمەن اينالىسىپ كەلە جاتقان مارعۇلان حاميەۆ وزەكتى ماسەلەنىڭ كولەمى مەن قاۋپىن ايتىپ دابىل قاعۋدا. بۇعان دەيىن ەلىمىزدە ەكى يادرولىق پوليگون جۇمىس ىستەگەن. سەمەي قالاسىندا 468 جارىلىس، ال باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى كاپۋستين يار پوليگونىندا 40 جارىلىس تىركەلگەن. سونىمەن قاتار ەكولوگتىڭ ايتۋىنشا، بۇرىنعى ۋران كەن ورىندارى دا رادياتسيا كوزى رەتىندە قاۋىپتى.

كاسىبي ەكولوگ مارعۇلان حاميەۆ. فوتو: اشىق دەرەككوز

كاسىبي ەكولوگ مارعۇلان حاميەۆ:

– 118 كارەر مەن كەنىش، ونىڭ جانىندا 237 ميلليون توننا راديواكتيۆتى قالدىق جاتىر. ءسىز بەن ءبىز مۇنىمەن تىنىستايمىز. بۇعان قوسا، ۇڭعىما مۇنايشىلارى بۇرعىلانعان جەردە پۋلپا بار. ول قىزىپ كەتپەس ءۇشىن قاجەت. بۇل پۋلپانىڭ دا زيانى بار، ونىڭ رادياكتيۆتىلىگى 1-دەن 6 مىڭ ميكرورەنتگەندى قۇرايدى، – دەيدى.

ەكولوگتار كوپتەگەن مۇناي كومپانيالارى ۇزاق پايدالانۋ بارىسىندا راديواكتيۆتى سيپات الىپ، ۋلى كۇيگە جەتكەن قۇبىرلاردى زالالسىزداندىرۋ ماقساتىندا جويۋ جۇمىسىنا سالعىرت قارايتىنىن ايتادى. ولاردى تەك جيناپ قوياتىن كورىنەدى. «سونداي-اق ەلدە يادرولىق قالدىقتاردى قاداعالاۋعا قاتىستى قۇقىقتىق قۇجاتتىڭ جوقتىعى دا سەبەپ»، – دەيدى.

جاۋاپتى مەكەمەلەر ەلدەگى راديواكتيۆتى لاستانۋ اۋقىمىنىڭ قانشا ەكەنىن ءدوپ باسىپ ايتا المايدى. ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى مەن يادرولىق جانە رادياتسيالىق قاۋىپسىزدىك باسقارماسى اتالعان ماسەلە بويىنشا ون جىل بۇرىنعى اتقارعان جۇمىستارىنا قاتىستى ەسەپتەرىن ءسوز ەتكەن.

جەرگىلىكتى بيلىك ەنجار قارايتىن 120-عا تارتا راديواكتيۆتى قالدىقتار قاينار-ورنى قاشان زالالسىزدانباق؟ حالىق دەنساۋلىعى مەن قارا جەر يممۋنيتەتىنە كەلتىرەر زيانىن دەر كەزىندە اۋىزدىقتاۋ جاۋاپكەرشىلىگىن سەزىنەتىن ۇكىمەت مۇشەلەر تابىلا قويار ما ەكەن، الداعى ۋاقىتتىڭ ەنشىسىنە قالىپ وتىر. دەسە دە، بۇل ماسەلەنى كوكجايلاۋ تاقىرىبى دەڭگەيىندە ازاماتتىق قوعام ءوزى الىپ شىعۋى كەرەك سياقتى. ايتپەگەندە، كۇندە اۋىساتىن ۆەدومستۆو شەكپەندىلەرى ورىنتاعى قالعانىمەن، ۋاقىت ءوتىپ، ەل ۋلى دەرتتىڭ وتىنە قالىپ قويۋى ىقتيمال.

كورنەكى سۋرەت. فوتو: ۆ.جابريكوۆ/URA.RU

"The Qazaq Times"