ءتورت ەلدىڭ بىرلەسكەن اسكەري جاتتىعۋى اقش-قىتاي قاتىناسىنا كەرى اسەر ەتۋى مۇمكىن

ءبىر كۇن بۇرىن، اقش، اۋستراليا، جاپونيا جانە وڭتۇستىك كورەيا ءتورت ەل تىنىق مۇحيتتىڭ باتىس جاعالاۋىنداعى العاشقى بىرلەسكەن اسكەري وقۋ جاتتىعۋلارىن باستادى. بىرقاتار ەلدىڭ حالىقارالىق قاتىناستار جونىندەگى ساراپشىلارى كەزەكتى اسكەري جاتتىعۋ اقش-قىتاي قارىم-قاتىناسىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ، وڭىردە اسكەري ارەكەتتەردىڭ جيىلىگىن ارتتىرۋى مۇمكىن دەپ الاڭدايدى. 

6 كۇنگە جالعاساتىن جاتتىعۋعا اقش-تىڭ گۋام ارالىنداعى تىنىق مۇحيت قولباسشىلىق شتابىنا قاراستى ءىرى سوعىس كەمەلەرى تارتىلعان. سونىمەن بىرگە جاپونيانىڭ ەكى جويعىش كەمەسى، اۋستراليانىڭ ەكى فرەگاتى، وڭتۇستىك كورەيانىڭ ءبىر جويعىش كەمەسى، سونداي-اق ءتورت ەلدەن 3 مىڭنان استام جاۋىنگەر قاتىسقان.

اقش اسكەري شەندىلەرىنىڭ كەزەكتى جاتتىعۋ تۋرالى بەرگەن مالىمەتىندە، ازيا-تىنىق مۇحيت ايماعىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە دەگەن قاجەتتىلىك، ءتورت ەلدى ورتاق مۇددەگە قاراي بىرىكتىردى دەپ باعالاعان. بىلايشا ايتقاندا، اتالعان ەلدەردى قىتايدىڭ وسى ايماقتاعى اسكەري كەڭەيۋىنە قارسى كۇرەسۋ ءتورت ەلدىڭ اسكەري ىنتىماقتاستىعىن قالىپتاستىرىپ كەلەدى. اقش تارابى ءوزىنىڭ ازيا-تىنىق مۇحيتى ايماعىنداعى وداقتاستارىن قىتايدىڭ اسكەري كەڭەيۋىنە قارسى كۇرەستە بار كۇشىن سالىپ قولداپ كەلە جاتقانى بەلگىلى.

دەگەنمەن، "رەيتەر", "VOA" اقپارات اگەنتتىكتەرىنىڭ حابارلارىندا، بۇل رەتكى اسكەري جاتتىعۋدىڭ اقش پەن قىتاي قارىم-قاتىناسىنا تيگىزەتىن جاعىمسىز ىقپالدارى دا بار.  سارسەنبى كۇنى، اقش تەڭىز كۇشتەرىنە قاراستى ەكى اسكەري كەمە تايۋان سۋارىندا شارلاۋ جۇرگىزگەن. تايۋان تارابى اقش-تىڭ حالىقارالىق سۋ جولدارىنىڭ جالپىعا بىردەي اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەتىن مۇنداي ارەكەتتەردى قولدايتىنىن بىلدىرگەن. دەگەنمەن، ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بۇل ارەكەت بەيجىڭنىڭ نارازىلىعىن كۇشەيتەدى. سەبەبى، قازىر اقش-قىتاي اراسىنداعى ساۋدا سوعىسى ەكى ەل قاتىناسىن سالقىنداتىپ تۇر.

بۇدان سىرت، بەيجىڭ تايۋاندى قحر-نىڭ ءبىر پروۆينتسياسى رەتىندە تانيدى، ءارى تايۋانعا قارسى اسكەري، ساياسي قىسىمدى كۇشەيتىپ كەلەدى. قىتاي ۇكىمەتىنىڭ حالىقارالىق ساياسي ارەناداعى ىقپالىنىڭ ارتۋىنا ىلەسە، تايۋاننىڭ دەربەستىگىن مويىندايتىن ەلدەردىڭ قاتارى جىلدان جىلعا ازايىپ بارادى. قۇراما شتاتتىڭ ءوزى دە تايۋاندى رەسمي ۇكىمەت رەتىندە تاني بەرمەيدى. تىكەلەي ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناس تا ورناتا المايدى. دەگەنمەن، قۇراما شتاتتا قابىلدانعان زاڭعا سايكەس، تايۋاننىڭ قورعانىس سالاسىن دامىتۋىنا قولداۋ كورسەتە الادى. 2015 جىلدان بەرى قاراي اقش تايۋانعا 15 ملن اقش دوللارى كولەمىندەگى قارۋ-جاراق ساتىپ بەرگەن.

“The Qazaq Times”