ترامپ ناتو جينالىسىنا كوڭىلسىز اياڭداپ بارادى. فوتو: Zero Hedge.

ناتو-عا مۇشە ەلدەردىڭ ءسىم باسشىلارى بۇگىن سولتۇستىك اتلانت شارتى ۇيىمىنىڭ قۇرىلعانىنا 70 جىل تولۋىنا وراي اقش-تىڭ ورتالىق قالاسى ۋاشينگتوندا باس قوستى. بۇعان دەيىن اقش پرەزيدەنتى ناتو ۇيىمىن سىنعا الىپ، ۇيىمعا مۇشە وزگە ەلدەر قورعانىس شىعىنىن ورتاق بولىسپەي وتىرعانىن ايتىپ كەلگەن. ال، بۇل جولى الەمدىك اقپارات كوزدەرى ناتو-نىڭ ىشكى داۋ-شارى قالاي شەشىلەتىنىنە كوبىرەك نازار اۋدارۋدا.

2 ءساۋىر كۇنى اق ۇيدە نتاو باس حاتشىسى يەنس ستولتەنبەرگتى قابىلدادى. فوتو: VOA.

ترامپ ناتو تۋرالى كوزقاراسىن پرەزيدەنتتىك سايلاۋ كەزىندە-اق بىلدىرگەن بولاتىن. ول ۇيىمدى ءوز مىندەتىن تولىق اتقارىپ كەلە جاتقان جوق جانە قورعانىس شىعىندارىنىڭ كوبىن قۇراما شتاتتارعا جۇكتەپ كەلەدى دەپ ايىپتاعان ەدى. شىنىن ايتقاندا، سول تۇستا نازارعا ىلىنبەگەنىمەن، پرەزيدەنت بولعاننان كەيىن دە ناتو تۋرالى سىن-پىكىرلەرى اقش-تى دا، ناتو مۇشەلەرىن دە تاڭقالدىرا باستادى.

70 جىل بۇرىن العاشقى شارتقا قول قويىلدى. فوتو: wikipedia.

ناتو-نىڭ تاريحي ماڭىزىنا باعا بەرۋشى باتىستىق ساراپشىلاردىڭ باسىم كوپ ساندىسى: «ناتو – تاريحتاعى ەڭ تابىستى اسكەري اليانستاردىڭ ءبىرى»، – دەپ سانايدى. ولار ناتو وسىعان دەيىن دە وزگەرىستەرگە بەيىمدەلۋ قابىلەتىن كورسەتە العان دەپ سانايدى. ايتالىق، كەڭەس وداعىنىڭ ورنىنا رەسەيدىڭ پايدا بولۋىنا، ۇيىمنىڭ وڭتۇستىك قاناتىنداعى داعدارىستار كەزىندەگى باسشىلىق ءرولى جانە جاڭا زامانداعى جەلىلىك قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىندە دەر كەزىندە ارەكەت ەتىپ وتىردى دەپ قارايدى. سونداي-اق، ۋاقىتتىڭ تالابىنا قاراي قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرىنىڭ شىعىندارى ارتتى، بۇعان ىلەسە ناتو شىعىنى دا كولەمى جاعىنان ەسەلەنگەنىن ايتادى.

بىراق، قورعانىس شىعىندارىنىڭ ارتۋى ترامپتىڭ ەڭ كوبىرەك قاداعالايتىن ماسەلەسى بولىپ كەلەدى. ول ەۋروپالىق وداقتاستارىن دا قورعانىس شىعىندارى ءۇشىن كوبىرەك جازعىرادى. ايتالىق، ەۋروپاداعى وداقتاستارى اقش-تان از قارجى بولەدى دەپ سىنايدى.

ناتو-نىڭ بەلگىلەمەسىنە ساي، مۇشە ەلدەر اسكەري شىعىندارعا جىل سايىن كەم دەگەندە جالپى ىشكى ءونىمىنىڭ 2 پايىزىن ءبولۋى ءتيىس. الايدا، 2018 جىلى بۇل مىندەتتى 29 مۇشە ەلدىڭ تەك جەتەۋى عانا ورىنداي الدى. مەيلى قالاي بولسا دا، ۇيىم ءۇشىن بۇل «2 پايىز ەرەجەسى» اسا ماڭىزدى بولىپ وتىر. ۇيىم وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، ۇيىم مۇشەلەرى ەشكىمگە اقشا تولەمەيدى، ناتو بيۋدجەتىنە اقشا قۇيمايدى، تەك وسى 2 پايىز قارجى اۋدارۋ ارقىلى ءوز قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتەدى. بىلايشا، ايتقاندا ۇيىمعا اۋدارعان قارجى ءار ەلدىڭ ءوز قاۋىپسىزدىگىنىڭ كەپىلى بولىپ سانالادى. ياعني، ناتو-عا ءجىو-ءسىنىڭ 2 پايىزىن اۋدارعان ەل ۇيىم جاعىنان «ءبىز قورعاۋعا لايىق ەل» دەگەن شارتسىز سەنىمگە يە بولماق.

ۇيىمعا مۇشە ەلدەر كوپ تۇسپەن بەينەلەنگەن. فوتو: Wikipedia.

بىرقاتار مۇشە ەلدەر قورعانىس شىعىندارىنا قارجى اۋدارۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن مويىندايدى، الايدا ولار ۇيىمنىڭ ەڭ نەگىزگى ءمانى – وداقتاس ەلدەردىڭ ءبىر-بىرىنە دەگەن سەنىمى، ال ترامپ بولسا بۇل سەنىمگە نۇقسان كەلتىردى دەپ سانايدى.

ۇيىمنىڭ ستراتەگتەرى: «اقش پرەزيدەنتى ۇيىمنىڭ سەنىمىنە كۇمان كەلتىرگەن كەزدە، رەسەي مەن قىتاي سەكىلدى باسەكەلەستەرىمىز كەيبىر مۇشە ەلدەردى ناتو-نىڭ قورعايتىنىنا كۇمانمەن قارايتىن بولادى. ترامپ بولسا كەيبىر شاعىن ەلدەردى ناتو قورعانىسى ءۇشىن ماڭىزدى ەكەنىنە كۇمان كەلتىرەدى. بۇل ۇيىمنىڭ ىشكى سەنىمىن ىدىراتقانداي بولدى»، – دەگەن كوزقاراستا.

قازاقستان ناتو-نىڭ ارىپتەستىك ءىس-قيمىل جوسپارىنداعى ەلدەردىڭ قاتارىنا كىرەدى.

دەگەنمەن، باسىم كوپ باتىستىق باسىلىمدار ترامپ بۇل رەتكى باس قوسۋدا اقش-تىڭ ناتو ۇيىمىنان شىعاتىنىن جاريالاي قويمايدى دەپ سەنەدى. ونىڭ ۇستىنە، ناتو-نىڭ ۋاشينگتونداعى باس قوسۋىنا تەك ءسىم باسشىلارىن جيناۋىنىڭ ءبىر سەبەبى دە سول – ترامپتىڭ اۋىزشا ايىپتاۋىن بولدىرماۋ.

“The Qazaq Times”