ءۇندىستان بولاشاق عارىش دەرجاۆاسى بولۋى مۇمكىن. فوتو: Science Examiner.

ءۇندىستان سوڭعى ون جىلدا عارىشتى باعىندىرۋعا نەشە ميلليارد قارجى سارىپ ەتتى. قازىرگى تاڭدا 2022 جىلعا دەيىن كوسموسقا عارىشكەر اتتاندىرۋدى جوسپارلاپ وتىر. حالىق سانى كوپ ءارى حالقىنىڭ كۇن كورىسى تومەن دەڭگەيدە تۇرعان ءۇندىستان ءۇشىن شەت-شەگى جوق عارىشقا قارجى شاشۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟

ەگەر ءۇندىستان عارىشكەرىن ۇشىرىپ جانە ونى امان-ەسەن جەرىنە قوندىرا الاتىن بولسا، وندا ءۇندى جۇرتى عارىشتى باعىندىرعان الەمدەگى ءتورتىنشى ەل بولماق (بۇعان دەيىن اقش، رەسەي، قىتاي بۇل جوبانى جۇزەگە اسىرا العان). ءۇندىستاننىڭ عارىش سالاسىن دامىتۋعا كۇش سالۋىن كەيبىر ساراپشىلار ساياسي ماقساتتار ءۇشىن دەپ قارايدى. الايدا، ءۇندىستان بۇل سالادا جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزە السا ەكونوميكاسىنا دا از كىرىس كىرمەس ەدى.

جاڭا-دەلي عارىش سالاسىن دامىتۋعا 1 ملرد اقش دوللارىنان كوبىرەك قارجى بولەدى. بۇل ەلدىڭ جىلدىق بيۋدجەتىنىڭ 0,4 پايىزىن يەلەيدى. ارينە ءۇندى بيلىگى بۇل قارجىنى ەلدىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا جۇمسار ەدى. الايدا، عارىش سالاسى ءىرى بيزنەستىڭ ىشىندەگى ەڭ ءىرىسى. ول جانە بولاشاقتا ەڭ نەگىزگى سالانىڭ ءبىرى بولۋى مۇمكىن دەپ بولجانادى. عارىشتاعى بيزنەستىڭ نەگىزگى بولەگى وربيتاعا جاساندى جەر سەرىكتەرىن، وزگە دە زەرتتەۋ اپپاراتتارىن شىعارۋ بولىپ تابىلادى. بۇل ميلليوندار مەن ميللياردتاردى ەسەپتەسەتىن بيزنەس.

قازىر ءۇندىستان عارىشقا زىمىران اتتاندىراتىندار قاتارىندا ءتورتىنشى بولىپ تۇر. عارىشقا اپپاراتتارىن، جاساندى جەر سەرىكتەرىن جونەلتكىسى كەلەتىن ەلدەر مەن كومپانيالار ءۇشىن ەڭ ارزان قىزمەت وتەۋشى ەل.

ەلدەگى حالىق تۇرمىسى مەن لاستانعان قورشاعان ورتانى العا تارتا وتىرىپ، كەيبىر سىنشىلار ءۇندى بيلىگىنىڭ بۇل ارەكەتتىڭ ايىپتاپ جاتادى. الايدا، جاڭا-دەلي بۇل ۇلتتىق ستراتەگيا مەن ەل بولاشاعى ءۇشىن جاسالعان قادام دەسەدى. قازىر ءۇندىستاننان ءوز زىمىرانىن ۇشىرعىسى كەلەتىن ەلدەر مەن كومپانيالار سانى 250-دەن اسىپ كەتتى. بۇل ەلگە ميللياردتاعان قارجى تارتۋمەن بىردەي.

عارىش كەڭىستىگىن، اي، مارس جانە باسقا دا عالامشارلاردى زەرتتەۋ جوبانىڭ تەك ءبىر تارماعى عانا بولىپ قالدى. مەيلى قالاي بولسا دا ءۇندىستان ءوزىنىڭ تەحنولوگيا سالاسىنداعى بازاسى مەن جەتەرلىك ماماندارىنىڭ، باعىتتاۋشى بيلىگىنىڭ ارقاسىندا بولاشاقتاعى عارىشتىق دەرجاۆاعا اينالۋى عاجاپ ەمەس. وسىندايدا بايقوڭىر مەن ەلىمىزدەگى بالاما عارىش سالاسى ەسكە تۇسەدى...

“The Qazaq Times”