بولتون قىتاي تەحنولوگيالارى قاۋىپسىزدىككە قاتەر توندىرەتىنىن ەسكەرتكەن. فوتو: VOA7

اقش-تىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەڭەسشىسى بولتون يزرايل پرەمەر-ءمينيسترى نەتانياحۋعا قىتاي ينۆەستيتسياسىنان ساق بولۋ تۋرالى ەسكەرتتى. بولتون بۇل مالىمدەمەسىن يزرايلگە جاساعان رەسمي ساپارى كەزىندە ورتاعا سالعان.  

Jerusalem Post باسىلىمىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، بولتون قىتايدىڭ يزرايلگە سالعان ينۆەستيتسيالارىنان، اسىرەسە حايفا پورتىنا باعىتتاعان ينۆەستيتسياسىنان ساق بولۋدى ەسكەرتەدى.

قىتايدىڭ ۇكىمەتتىك قولداۋىنا يە شانحاي حالىقارالىق پورت گرۋپ (SIPG) 2015 جىلى يزرايل ۇكىمەتى جاريالاعان تەندەرىن ۇتىپ الىپ، حايفا پورتىن سالۋ جانە 25 جىلعا دەيىن يەلىك ەتۋ قۇقىعىنا يە بولعان. اتالعان پورت قۇرىلىسى 2021 جىلى اياقتالادى دەپ كۇتىلۋدە. الايدا، اقش-قىتاي قارىم-قاتىناسىنىڭ سالقىنداۋىنا بايلانىستى ۋاشينگتون تارابى قىتايدىڭ شەتەلدەگى ينۆەستيتسياسىنان الاڭدايدى.

حايفا پورت - اقش تەڭىز فلوتى ءجيى پايدالاناتىن ماڭىزدى پورت.  سوندىقتان دا، قۇراما شتات تارابى قىتاي اتالعان پورتتان پايدالانىپ اقش تەڭىز فلوتى تۋرالى مالىمەتتەردى الا الادى جانە ورتا شىعىستاعى ءوز ىقپالىن كەڭەيتەدى دەپ الاڭدايدى.

الايدا، ءيزرايلدىڭ پورتتاردى دامىتۋ جانە قازىنا كومپانياسىنىڭ اتقارۋشى توراعاسى رام بەلنيكوۆ ءيزرايلدىڭ «جاھان» باسىلىمىنا بەرگەن سۇحباتىندا اقش-تىڭ الاڭداۋشىلىعىن تەرىسكە شىعارادى. ونىڭ ايتۋىنشا، اتالعان كومپانيا مەن قىتاي تارابى اراسىندا قول قويىلعان كەلىسىمشارت قۇپيا قاۋىپسىزدىك قوسىمشاسىن ءوز ىشىنە قامتيدى. ولاردىڭ اراسىندا قىتايدىڭ يزرايل قاۋىپسىزدىگىن قۇرمەتتەۋگە بەرگەن ۋادە  بار. بىراق، اتالعان باسىلىم يزرايل قورعانىس مينيسترلىگى مەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسى بۇنداي كەلىسىمشارتتان حابارسىز ەكەنىن جازادى.

جاقىندا يزرايل ۇكىمەتى قىتاي تارابىنىڭ پورت قۇرىلىسى مەن ونى باسقارۋدى قالاي قامتاماسىز ەتەتىنىن باعالاۋ قورىتىندىسىن جاساپ، بۇل ماسەلەنىڭ اقش پەن يزرايل قارىم-قاتىناسىنا كەرى اسەر كورسەتپەيتىنىن راستاعان.

سونىڭ وزىندە اقش تەڭىز كۇشتەرى التىنشى تەڭىز فلوتى ەندىگى جەردە حايفا پورتىن پايدالانۋدى توقتاتۋى مۇمكىن ەكەنىن حابارلاعان. بىراق، اتالعان تەڭىز فلوتىنىڭ رەسمي وكىلى جاساعان مالىمدەمەدە: «التىنشى تەڭىز فلوتى حايفا پورتى ارقىلى قاتىناۋدى جالعاستىرا جانە يزرايلمەن تەڭىز اسكەري وقۋ-جاتتىعۋلارىن توقتاتپايدى»، – دەگەن. مالىمدەمەدە: «ءبىزدىڭ يزرايلمەن مامىلەمىز وزگەرگەن جوق. يزرايل ءالى دە ءبىزدىڭ سەنىمدى سەرگىمىز. بىراق، 2021 جىلى نە بولاتىنىن بولجاي المايمىز، 2021 جىلى قانداي شەشىم قابىلدايتىنىمىزدى ايتا المايمىز»، – دەلىنگەن.

بولتون يزرايل ساپارى كەزىندە قىتاي تەحنولوگيالارىنىڭ قاتەرى تۋرالى دا ەسكەرتۋ جاساعان. ول China Telecom كومپانياسىنىڭ Huawei جانە ZTE جابدىعى قاۋىپسىزدىككە قاتەر توندىرەدى دەپ ايىپتاعان.  بىراق، اتالعان قىتايلىق كومپانيالار بۇل ايىپتاۋلاردى جوققا شىعارادى.

“The Qazaq Times”