نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتتارى مەن بەلگىلى عالىمدار ۇلىبريتانيانىڭ ەو-دان شىعۋى شارتتى تۇردە عالىمداردىڭ زەرتتەۋلەرى ءۇشىن كەدەرگىلەر تۋدىرۋى مۇمكىن دەپ قاۋىپتەنەدى. ولار وسى ماقساتتا بيلىككە حات جولداعان. بۇل تۋرالى BBC حابارلادى.
بريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى تەرەزا مەي مەن ەۋروكوميسسيا توراعاسى جان-كلود يۋنكەرگە جولدانعان حاتقا نوبەل سىيلىعىنىڭ 29 لاۋرەاتى مەن «فيلدس» سىيلىعىنىڭ ءتورت يەسى قول قويعان. حاتتا عىلىمدى دامىتۋ ءۇشىن ادامداردىڭ ەش كەدەرگىسىز ەڭبەك ەتىپ، يدەيالاردىڭ جۇزەگە اسۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋ قاجەتتىگى ايتىلادى.
بريتان بيوحيميگى، مەديتسينا مەن فيزيولوگيا سالاسىنداعى نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى جانە ۇلىبريتانيا ونكولوگيالىق زەرتتەۋلەر قورىنىڭ باسشىسى پول نەرس: «عىلىم – كوپتەگەن جاھاندىق ماسەلەلەردى شەشۋگە، ولاردىڭ قاتارىندا بىرقاتار اۋرۋلاردى ەمدەۋگە، «تازا ەنەرگيا» وندىرىسىنە جانە حالىقتى ازىق-تۇلىك قورىمەن قامتاماسىز ەتەدى. بىراق، وسى ماسەلەلەردى شەشۋگە ۇلەس قوسۋ ءۇشىن ءتيىستى جاعدايلار قاجەت. اسىرەسە، دارىندى زەرتتەۋشىلەر ەش كەدەرگىسىز جۇمىس ىستەي الۋى ءتيىس»، – دەدى. سونداي-اق، حاتتا بريتانيا مەن ەۋرووداق بيلىگى «Brexit» شەشىمىنەن سوڭ عىلىمعا ەشقانداي زارداپ كەلتىرمەيتىنىنە كەپىلدىك بەرۋى مىندەتتى دەلىنگەن.
عالىمداردى نە الاڭداتادى؟
بريتانيا ەۋرووداقتىڭ قۇرامىندا بولعان ۋاقىتتا بريتاندىق عالىمدار عىلىمعا بولىنگەن قاراجات ەسەبىندە ەۋروپالىق گرانتتاردى يەلەنگەن. ەندى بريتانياداعى عىلىم سالالارىن جىلدىق قارجىلاندىرۋ شامامەن ميلليارد فۋنت (1,3 ملرد دوللار) كولەمىندە قىسقارۋى مۇمكىن. وسى ورايدا ەۋروپا بويىنشا ەڭ ءىرى بيومەديتسينالىق زەرتتەۋ ورتالىعى سانالاتىن لوندونداعى فرەنسيس كريك ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى اراسىندا «Brexit»-كە قاتىستى ساۋالناما جۇرگىزىلگەن. ينستيتۋتتاعى قىزمەتكەرلەردىڭ 40%-ى ەو ەلدەرىنىڭ ازاماتتارى بولعاندىقتان، زەرتتەۋشىلەردىڭ باسىم بولىگى قارجىلىق قولداۋ تاۋىپ، بريتانيادا قالادى دەگەن. ال قالعان 51%-ىنىڭ ويىنشا، عالىمدار مەيدىڭ شەشىمىنەن كەيىن ەلدە جۇمىس ىستەۋدى جالعاستىرمايدى.
ال بريتانيا ۇكىمەتىنىڭ وكىلى: «ءبىز ەۋروپالىق ارىپتەستەرىمىزبەن عىلىم مەن يننوۆاتسيادا جاقسى بايلانىستا بولامىز. ەلگە الەمدىك دەڭگەيدەگى عالىمدار مەن زەرتتەۋشىلەردى شاقىرىپ، بۇرىنعىداي عىلىم جولىنداعى بەلەستەردى باعىندىراتىن بولامىز»، – دەدى.