يدليبتەگى قىرعىن قاشان اياقتالادى؟

يدليب پروۆينتسياسىندا جاعداي ءماز ەمەس. جاقىندا وسى ماسەلەگە قاتىستى تۇركيا، رەسەي جانە يران باسشىلارىمەن سۇرياداعى جاعدايدى تۇراقتاندىرۋعا نەگىزدەلگەن ءۇش مەملەكەتتىڭ جەكە ءسامميتى وتكەن بولاتىن. بۇل كەزدەسۋدە يدليب ايماعىندا حيميالىق شابۋىلدى بولدىرماۋ ماسەلەسى قارالدى.

2017 جىلى يدليب پروۆينتسياسىندا ءتورتىنشى دەەسكالاتسيا ايماعى قۇرىلعان. بۇۇ-نىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، بۇل جەردە «دجەبحات ان-نۋسرا» مەن «ءال-كايدا» تەررورلىق ۇيىمىنىڭ شامامەن 10 مىڭعا جۋىق اسكەرلەرى بار. سول كەزدەن بەرى ايماقتىڭ حال-احۋالى قىل ۇستىندە تۇر. ۇشتىك سامميت ناتيجەسىندە تۇركيا ونداعى قارۋلى قاتىعىستى دوعارۋدى ۇسىندى. ال پۋتين باشار اساد ءيدليبتى ءوز يەلىگىنە قايتارۋعا قۇقىلى دەگەن مالىمدەمە جاسادى. بىراق، ءسامميتتىڭ قورىتىندىسىنا بۇۇ-نىڭ كوڭىلى تولعان جوق. ولار ءار ەل ءوز ۇستانىمىنان قايتپاسا، «XXI عاسىرداعى ەڭ اۋقىمدى گۋمانيتارلىق اپات» بولۋى مۇمكىن دەگەن بولجام جاسادى.

اتالعان ماسەلەگە قاتىستى اقش، ۇلىبريتانيا جانە فرانتسيا اكىمشىلىكتەرى دە ءوز مالىمدەمەلەرىن جاسادى. ەگەر داماسك يدليب ايماعىندا ءۇشىنشى رەت حيميالىق قارۋ قولداناتىن بولسا، بارىنشا قاتاڭ جاۋاپ بەرەتىن بولامىز دەپ ەسكەرتتى. اقش پرەزيدەنتىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا كومەكشىسى دجون بولتون قۇراما شتاتتارى جەرگىلىكتى بەيبىت تۇرعىنداردى زاڭسىز سوت ۇكىمىنەن قورعاپ قالۋ ءۇشىن قولدان كەلگەنىن جاسايتىنىن ايتتى.

پليۋراليزم: پرەزيدەنتتەر پىكىرى

بۇل تاقىرىپقا قاتىستى اق ءۇي باسشىسى دونالد ترامپ ءوزىنىڭ تۆيتتەردەگى پاراقشاسىندا: «بۇل ادام شىعىنىن اكەلەتىن ۇلكەن تراگەدياعا اپارادى. رەسەي مەن يراك گۋمانيتارلىق قاتەلىك جاسايدى. بۇنى بولدىرماۋ كەرەك!» – دەپ جازدى.
ال تۇركيا پرەزيدەنتى رەجەپ تايىپ ەردوعان «The Wall Street Journal» امەريكالىق گازەتىنە: «ءسۇريا بيلىگى پرەزيدەنت باشار اسادپەن بىرگە «تەرروريزدى جويامىز» دەگەن جالعان ۇرانمەن يدليبكە اۋقىمدى شابۋىل جاساماقشى»، – دەپ جازعان. سونداي-اق، ول باشار اساد ءوز جاقتاستارىمەن ءيدليبتى باسىپ الۋى مۇمكىن دەدى.

الداعى ۋاقىتتا ءسۇريانىڭ سولتۇستىك-باتىسىنداعى كۇردەلى جاعداي ودان ءارى ۋشىعۋى مۇمكىن. يدليب ماڭىنداعى 2,9 ملن ادامنىڭ ومىرىنە قاۋىپ ءتونىپ تۇرعانى بەلگىلى بولدى. دەمەك، سۇرياداعى سوڭعى وقيعالار بەيبىت حالىقتىڭ ومىرىنە كەرى ىقپالىن تيگىزبەك.

ءتۇيىن

مالىمەتتەر بويىنشا، امەريكا 2001 جىلدان بەرى اسكەري وپەراتسيالاردى جۇرگىزۋگە بارلىعى 1 مىڭ 501 ترلن دوللار سالعان. ونىڭ 731 ملرد دوللارى يراك، 585 ملرد دوللارى اۋعانستان جانە 23 ملرد دوللاردان استامى سۇرياعا بولىنگەن. مۇنداي شىعىنداردان سوڭ اقش پەن وزگە دە مەملەكەتتەر ايتقان ەسكەرتۋدىڭ جاي ءسوز ەمەس ەكەنىن باشار اساد ءتۇسىنۋى ءتيىس.

بۇعان دەيىنگى جاعدايلار مەن بۇگىنگى كۇننىڭ ماسەلەسىن سالىستىرساق، يدليبتەگى جاعدايدىڭ قاشان تۇراقتاناتىنى ۋاقىت ەنشىسىندە. «اققۋ، شورتان ءھام شاياننىڭ» كەبىن كيىپ وتىرعان ەلدەر ءوز ۇستانىمىنان قايتپاسا، ءسامميتتىڭ دە، باسقا كەلىسىمدەردىڭ دە ناتيجە بەرۋى ەكىتالاي.

"The Qazaq Times"