قىتايدىڭ پاكىستانداعى سەپاراتيستەرمەن بايلانىس ورناتقانى راس پا؟

يسلاماباد اقپارات كوزدەرىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، قىتاي پاكىستاننىڭ بەلۋجيستان پروۆينتسياسىنداعى نەشە ونداعان ميلليارد قۇنعا يە ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى الۋ ءۇشىن ايماقتاعى سەپاراتيستىك كۇشتەرمەن بايلانىس ورناتقان. الايدا بۇل ايتىلعانداردى  قىتايدىڭ رەسمي وكىلدەرى تەرىسكە شىعاردى. بۇل تۋرالى VOA اقپاراتتىق سايتى جازدى.

Financial Times باسىلىمىنىڭ وسى اپتاداعى حابارىنا قاراعاندا، بەيجىڭ تارابى سەپاراتيستىك كۇشتەرمەن تىكەلەي بايلانىس ورناتقان جانە ەكى تاراپتىڭ قارىم-قاتىناس جاساپ كەلە جاتقانىنا 5 جىلدان اسقان. دەگەنمەن، باسىلىمنىڭ تىلشىسىنە جاۋاپ بەرگەن قىتايدىڭ وسى ايماققا جاۋاپتى رەسمي وكىلى ءوز سوزىندە: «مۇنداي اقپاراتتى مۇلدە ەستىگەن ەمەسپىن»، – دەگەن. الايدا، باسىلىم بۇل رەسمي تۇلعانىڭ اتىن اتاپ كورسەتپەگەن.

بەلۋجيستاننىڭ رەسمي وكىلدەرى دە بۇل سوزدەردى جوققا شىعاردى. دەسە دە، سەپاراتيستەردىڭ وزگە باسشىلارى بۇل تۋرالى پىكىر بىلدىرۋدەن باس تارتتى.

قىتاي-پاكىستان ەكونوميكالىق ءدالىزى «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» جوباسىنىڭ ۇلكەن ءبىر بولىگى. بۇل جوبانىڭ ماقساتى قىتايدىڭ باتىسىنداعى شىنجاڭ ارقىلى پاكىستاندى تۇتاستىرىپ، ءۇندى مۇحيتىنان اينالىپ وتەتىن حالىقارالىق تاسىمال جولدارىنىڭ شىعىنى مەن ۋاقىتىن ازايتۋ. ءدالىز شىنجاڭنان پاكىستاننىڭ بەلۋجيستان پروۆينتسياسىنا كىرىپ، اراب تەڭىزى جاعالاۋىنداعى گۋادار پورتىنا دەيىن جالعاسادى.

پاكىستاننىڭ ۇكىمەتتىك سايتتارىنىڭ بىرىندە: «قىتاي-پاكىستان ەكونوميكالىق ءدالىزى وڭىرلىك بايلانىس جەلىسىنىڭ جوباسى رەتىندە دە بەلگىلى. بۇل پاكىستان عانا ەمەس، يران، ءۇندىستان، اۋعانستان جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىنە دە ىقپال ەتەدى» دەپ جازعان.

قىتاي پاكىستان ەكونوميكالىق ءدالىزى. فوتو: Diplomacy Pakistan.

دەگەنمەن، ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە، ءدالىز پاكىستاننىڭ سولتۇستىك شىعىسىنان كىرىپ، ەلدىڭ باتىسىنداعى اراب تەڭىزىنە جەتكەنشە  كوپتەگەن پروۆينتسيالاردى باسىپ وتەدى. سونىڭ ءبىرى كوپ جىلدان بەرى اۆتونوميا تالاپ ەتىپ كەلە جاتقان سەپاراتيستىك كۇشتەردىڭ باقىلاۋىنداعى بەلۋجيستان پروۆينتسياسى دا بار. بۇل ايماقتاعى سەپاراتيستەر پاكىستان بيلىگىمەن كوپ جىلداردان بەرى رەسۋرستاردى ءبولىسىپ كەلە جاتقانى تاعى بار. ولار قىتاي-پاكىستان ەكونوميكالىق دالىزىنە كۇمانمەن قارايدى. ءارى، بۇل پاكىستان بيلىگىنىڭ پروۆينتسياداعى رەسۋرستاردى جەكە يەمدەنۋ ءۇشىن جاساعانى دەپ قاۋىپتەنەدى. ال، پاكىستان بيلىگى قپەد-نىڭ جەرگىلىكتى بۇقارالارعا دا يگىلىك الىپ كەلەتىنىن ايتادى.

ەندى اقش-تىڭ پاكىستانعا قاراتقان كوزقاراسىنا كەلەر بولساق، ۋاشينگتوننىڭ پاكىستانعا دەگەن تەرروريزمگە قارسى كۇرەسى ايتارلىقتاي دەڭگەيدە ەمەس دەيتىن رەنىشى بار. ءتىپتى، جەرىندەگى تەررورلىق توپتاردى اۋعانستان مەن ۇندىستانعا قارسى قويىپ، ارانداتۋ ارەكەتىنە بارادى دەپ كەلگەن. وعان قوسا پاكىستانعا بولىنەتىن بارلىق كومەكتى توقتاتقان. دەگەنمەن، تەرروريزمگە قارسى كۇرەسىنە دەمەۋ بەرۋ ءۇشىن، وتكەن ايدا عانا  2 ملرد اقش دوللارى كولەمىندە كومەگىن بەرەتىنىن بىلدىرگەن.

“The Qazaq Times”