قازىرگى تاڭدا كۇن جۇيەسىنىڭ قالاي پايدا بولعاندىعى جايىندا ءتۇرلى بولجامدار بار. بىراق دۇنيەجۇزى عالىمدارى ءالى كۇنگە دەيىن ءبىر تۇجىرىمعا كەلگەن جوق. بيىل اقش-تىڭ چيكاگو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى «كۇن جۇيەسى الىپ عارىش شارىنىڭ ىشىندە ورنالاسقان» دەگەن جاڭالىق اشتى.

وسى ۋاقىتقا دەيىن ادامزات بالاسى كۇن جۇيەسى بىرنەشە ميلليارد جىل بۇرىن جاڭا جۇلدىز جارىلىسىنان كەيىن پايدا بولدى دەپ ەسەپتەپ كەلدى. بىراق چيكاگو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى ۇسىنعان مودەل بويىنشا، كۇن جۇيەسى جاڭا جۇلدىز جارىلىسىنان ەمەس، ۆولفا-رايە كلاسسىنا جاتاتىن كۇننەن 40-50 ەسە ۇلكەن جۇلدىزدىڭ جارىلۋى ناتيجەسىندە پايدا بولعان. اتالمىش كلاسسقا جاتاتىن جۇلدىزدار ەڭ ىستىق عارىش دەنەلەرىنىڭ قاتارىنا كىرەدى. ۆولفا-رايە جۇلدىزدارى جارىلعاندا ودان وتە كوپ مولشەردەگى حيميالىق ەلەمەنتتەر بولىنەدى. ولار جۇلدىز بەتىندەگى جەلمەن رەاكتسياعا ءتۇسۋ ارقىلى الىپ شار پايدا بولادى. قازىرگى كۇن جۇيەسى سول الىپ شاردىڭ ىشىندە ورنالاسقان.

چيكاگو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، گەوفيزيك نيكولاس دوففاستىڭ سوزىنشە، جاڭا مودەل «كۇن جۇيەسى جاڭا جۇلدىزدىڭ جارىلۋىنان پايدا بولدى» دەگەن گيپوتەزادان وزگەشە. سەبەبى ول باسقا تەوريالار تۇسىنىكتەمە بەرە المايتىن تۇسىنىكسىز اسپەكتىنى ءتۇسىندىرىپ بەرە الادى. بۇل اسپەكت وتە ماڭىزدى، ويتكەنى ول ءبىزدىڭ كۇن جۇيەمىزدىڭ قالعان گالاكتيكالاردان ايتارلىقتاي وزگەشە ەكەندىگىن دالەلدەيدى. اتاپ ايتقاندا، ءبىزدىڭ كۇن جۇيەمىزدەگى كەيبىر يزوتوپتاردىڭ ۇلەس سالماعىنىڭ شامادان تىس كوپ نەمەسە كەرسىنشە، شامادان تىس از بولۋىنا وسى ۋاقىتقا دەيىن ەشبىر عىلىمي ەڭبەك تۇسىنىكتەمە بەرە الماعان.  مىسالى: 2015 جىلعا دەيىن دۇنيەجۇزى عالىمدارى كۇن جۇيەسىندەگى اليۋميني -26 يزاتوبىنىڭ نە سەبەپتى شامادان تىس كوپ ەكەندىگىن نەمەسە تەمىر-60 يزوتوبىنىڭ نە سەبەپتى از بولاتىنىنا جاۋاپ تابا الماي كەلگەن. بۇل تۇسىنىكسىز دۇنيەلەردىڭ بارلىعىنا چيكاگو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى وزدەرىنىڭ «ۆولفا-رايە» عىلىمي ەڭبەگىندە جاۋاپ بەرۋگە تىرىسقان.

ولاردىڭ ويىنشا، ۆولفا-رايە جۇلدىزى جارىلىس كەزىندە اليۋميني-26 يزاتوبىن شامادان تىس ءبولىپ شىعارعان. كەيىننەن ولار تارتىلىس كۇشىنىڭ اسەرىنەن ءبىر جەرگە توپتاسىپ كۇن جۇيەسىن قالىپتاستىرعان. بىراق چيكاگو عالىمدارى ۆولفا-رايە جۇلدىزىنىڭ جارىلىستان كەيىنگى جاي-كۇيى جايىندا جانە تەمىر-60 يزاتوبىنىڭ كۇن جۇيەسىندە نە سەبەپتى وزگە گالاكتيكالارمەن سالىستارعاندا از مولشەردە ەكەندىگىنە تولىققاندى تۇسىنىكتەمە بەرە الماعان.

“The Qazaq Times”