Qıtaydıñ Qazaqstandağı elşisi Çjan Syao men eks-prezident Nwswltan Nazarbaev. Foto: Çjan Syaonıñ facebook jelisindegi jeke parağınan

Älemdik pandemiya koronavirus Qazaqstannan tabılğanı resmi rastalğan twsta  QHR elşisi Çjan Syao öziniñ äleumettik jelidegi jeke paraqtarında «belgisiz el biligin» sınap jadı.  

Facebook pen Twitter jelisine qatar jariyalanğan jazbada ekiwştı bağıtta «geosayasi oyın, işki sayasat pen Qıtaydı qaralaudan qoldarıñız timedi», «indet taray bastağan kezde ne bitirip jürdiñizder?» dep jekidi. Elşi «Qıtaylar älemniñ bükil eline, onıñ işinde sizderge wtıp bergen altın uaqıttı bosqa sarp ettiñizder» dep ayıptay söyleydi.

«Densaulıq saqtau salası şeneunikteriniñ indettiñ aldın alu jönindegi eskertulerin «jalğan» dep, ahualdı baqılauda wstap otırmız dediñizder. Al qazir virus ştattardıñ köpşiligine tarap, 40 adam qaza bolğanda, birden börikti aspanğa atudı qoyıp, abdırap qaldıñızdar» dep Uaşiñton jağın ataydı.

Çjan Syao indetke qarsı jedel is-qimıldı qolğa aludıñ ornına «Qıtayğa kinä artıp, onı qıtay virusı dep atağan» AQŞ-tı sınaydı. «Kinälini izdeudi qoyu kerek. Sizderde maska, qolğap, tester men qajet tehnika jetispeydi. Qor narığı qwldırap jatır. Bwğan da Qıtay kinäli me?» – deydi «qızba» elşi.

Syao öziniñ orıs tilindegi jazbasında Amerika qwramındağı «ştattar» sözin bir-aq ret qoldanğan.  bir ret qana atağan elşi pikirin tolıqtay orıs tilinde jazğan. Bir qızığı, jazba Aqüyge qarata jazılğan bolsa, onı AQŞ-tağı Qıtay elşisi Suy Tyan'kay emes, amerikalıqtar tüsinbeytin orıs tilinde Qazaqstandağı QHR ökili Çjan Syaonıñ jazuında qanday män boluı mümkin degen orındı swraq tuadı. AQŞ-tağı Qıtay Halıq Respublikasınıñ Elşiliginiñ (Embassy of The People's Republic of China in the United States) resmi parağında jariyalanbağan ayıptau mänindegi ündeu nelikten Qazaqstandağı elşiniñ atınan jazıldı?

Qazaqstandıqtar közqarasında «aşuşañ» elşi atanğan Çjan Syaonıñ «aqılı tögilip», örşelene jazğan jazbası az emes. Ol bwğan deyin «elşi» degen lauazımına qaramastan, keyisin köptiñ aldında jayıp salğan. Mäselen, Qıtay zauıttarı men «şartı az, kepili zor» investiciyasına halıq tarpınan narazılıq örşigen twsta, Şıñjañ qazaqtarınıñ qısım körip jatqanın älemdik aqparat közderine däyekpen mälimdegen keyipker-kuägerleriniñ sözin etikağa qayşı ırğaqpen «arandatuğa» balap, joqqa şığarğan edi.

Juırda ğana Qazaqstanda üni quattı qoğamdıq rezonans tudırğan «Sayragül Sauıtbaydıñ isi» halıqaralıq qwqıq qorğau wyımdarınıñ nazarın audartıp, AQŞ memlekettik departamentiniñ «koloniya körgen» etnikalıq qazaqtı «Batıl äyel» sıylığımen marapattauın Syao «arandatu, küye jağu» dep bağalağan.

Äleumettik jeli qoldanuşılarınıñ sözi «Qazaqstanğa qatıstı «orınsız aşu şaqırıp, ot şaşıp» jürgen elşi jergilikti halıqtıñ «aşumen bastalğan is abıroysız ayaqtaladı» degen naqılın aqılına toqıp alsa» degenge sayadı. «El şamına jii tietin elşiniñ tilin tartqızu kerek» dep sanaytın qazaqstandıqtar bilikti odan senim gramotasın qaytarıp aluğa şaqıradı.

Tipti ol Pompeoğa qarata jazğan sözinde «...sizder Qazaqstanda bir şaqırım jol tösep ya bir köpir saldıñızdar ma? Eger şınımen qazaqstandıqtarğa jandarıñız aşısa, Qazaqstannıñ eñ tabıstı salası mwnayğa ğana köñil bölmey, Qazaqstannıñ industriyası men infrastrukturasına da aqşa qwyuğa nazar audarsañızdar. Qıtay siyaqtı eldiñ ekonomikasına aqşa qwyuğa dätteriñiz jete me?» dep, Beyjiñniñ astanağa «qol wşın sozıp, bolısqanın» mindet etkendey, türtip alğanday sıñay bildiredi.

AQŞ ne Qazaqstanğa qarata jazğanı anıq emes jazbağa mamandar filologiyalıq-sayasi saraptama jasau qajet deydi narazı azamattıq qoğam ökilderi.

30 jıldan astam Beyjiñniñ SİM salasında qızmet etip kele jatqan Çjan Syao bwrındarı Ukraina, Belorus', Resey, Özbekstan elderindegi Qıtay elşiliginde ärtürli lauazımda qızmet atqarğan. Ol 2018 jılğı 31 tamızdan beri damuşı-üşinşi elderdi «investiciyalağış» derjavanıñ Qazaqstandağı tötenşe jäne ökiletti elşi qızmetinde.

"The Qazaq Times"