Idlib qaqtığısı Orta Şığısqa jayıluı mümkin

Süriya ükimet küşteriniñ äue soqqılarınan 33 türik äskeriniñ qaza bolğanın Ankara da rastadı. Bwğan jauap retinde Türkiya Süriya ükimetine tiesili barlıq nısannıñ şabuıl nısanasına aynalatının ayttı. Tipti, Süriya ükimetine qarsı soqqı turasında türik SİM basşısı Mevlyud Şavuşoglu NATO bas hatşısı Yens Stoltenbergpen de pikir almasqanı mälim boldı.

Başar Asad rejimine qarastı äskeri küşterdiñ Idlibtegi şabuıldarına Resey qoldau körsetkeni barşağa belgili. Damask biligi Idlibti oppoziciyalıq qarulı toptardan qaytarıp aludı közdeydi. Biraq, Idlibke qarsı qarulı operaciya Türkiyanıñ mazasın ketirdi jäne qarsılığına tap boldı. Sebebi, şekarasına jaqın Idlib provinciyasınıñ Türkiya üşin strategiyalıq mañızı zor ekenin bwğan deyin de aytqan edik. Onıñ üstine atalğan aymaqta Süriyanıñ özge aymaqtarınan jan sauğalay kelgen bosqındardı qosqanda 3-4 mln adam ömir sürip jatır. Aymaqtağı twraqsızdıq Türkiya üşin jaña äleumettik mäsele tudıruı da mümkin.

Bwğan deyin, naqtıraq aytqanda, 2017 jılğı Soçi kelisiminen beri qaray aymaqtı Türkiya öz baqılauına alıp keldi. Onsızda Ankara biligi bwl aymaqtı öziniñ tikeley ıqpalındağı öñir sanaydı. Onda jäne Türkiya, Iran qoldauındağı oppoziciyalıq küşter de bar.

Türkiya prezidenti Rejep Tayıp Erdoğan aqpan ayınıñ bas şenindegi şabuıldan keyin qatañ jauap qaytarıp, Idlib jerinen Süriya ükimet küşteriniñ tolıqtay şeginip şığuın talap etken. Äri, qaza bolğan türik äskerleriniñ kegin alatının aytqan.

Süriyadağı soñğı qaqtığıs oqiğalarına baylanıstı türli swraqtar tudı. Eki el arasında soğıs boluı mümkin be? Resey Ankara men Damask arasında ara-ağayın bola ala ma? Türkiya men Süriyanıñ qaysısı şeginis jasauı mümkin? Batıs Aziya (Batısta Tayau Şığıs delinedi) jağdayına oy jügirtken közqaraqtı jwrt osı saualdardıñ jauabin izdep jatır.

Köptegen sarapşılar Başar Asad küşteri aymaqtı tolıq baqılauına alğanşa äskeri operaciyalardı toqtatpaytının aytadı. Onıñ üstine Başar Asadtıñ bwl josparın Mäskeu tarabı qoldap otırğan sıñaylı. Sebebi, barlıq qarsı küşterge soqqı beruge äskeri qoldauın ayamay jasap keledi. Biraq, Idlib janjalı boyınşa Süriya men Türkiya arasında soğıs bolsa bwl bir ğana äleumettik dağdarıstı ğana emes, sayasi dağdarıstı da ala kelmek. Sebebi, Süriya mäselesine bas tıqqan derjavalar men özge küşter de az emes. Barlıq tarap ta Idlib janjalınan paydalanıp öz müddesin qorğap qaluğa tırısadı. Sondıqtan da sarapşılar Süriyanıñ soltüstik-batıs aymağındağı bwl qaqtığıs twtas Orta-Şığısqa jayılıp ketui mümkin dep te alañdaydı.

Mäseleni tağı bir qırınan qarağanda, Idlib mäselesi türik basşısınıñ sayasi bedeline keri äserin tigizdi. Şekara sırtındağı türik äskerleriniñ şığını köbeygen sayın, el işindegi Erdoğannıñ sayasi bedeli tömendey tüspek. Onıñ üstine oğan AQŞ pen Reseyge tek qaray almay qaldı degen sındar qazirdiñ özinde aytılıp jatır. Bwnıñ bäri Türkiyanı «Orta-Şığıs batpağına» batıra tüspek. Atalğan aymaqtıñ daulı janjaldarı bir bas swqqan taraptı oñay jibere qoymaytını belgili.

Tağı bir qırına qarağan sarapşılar, Idlib mäselesi Reseydiñ bedeli men ıqpalın arttıratın boldı dep qaraydı. Olardıñ keltirgen uäjine qarasaq, Idlib janjalına toqtau sala alatın eñ köp mümkindik qazirşe Mäskeudiñ qolında ğana twr. Bwğan deyin Süriya mäselesi boyınşa Türkiyamen de pikir birligine kele alğan. Tek, Reseydiñ kimdi, neni kütip otırğanı turalı pikirler är-aluan.

“The Qazaq Times”