Koronavirus älem ekonomikasına dağdarıs qaupin elestetude. Qıtay fabrikalarınıñ jwmıstarı toqtap, karantin bolıp jatqanda, Batıs ekonomisteri älem ekonomikası jaña dağdarısqa tap keledi dep alañdauda. Sebebi, Qıtayda qauipti jaña virustan jüzdegen adam köz jwmdı jäne jaylap älem elderine taraluda. Eger virus älemdik pandemiyağa aynalıp ketse älem ekonomikasına qauip tudırmaq. Keybir sarapşılar bwnı 2008-2009 jıldardağı dağdarıstan da auır boladı dep boljap otır.

Soñğı jıldarı älem ekonomikasınıñ köşbasşılarınıñ basına qara bwlt üyirilgeni bar – breksit, sauda soğısı, endi mine koronavirus. 2002-2003 jıldarı SARS koronavirusı taralğanda älem osınday boljaldı-boljausız küydi keşirgen bolatın. Qıtayda bastap taralğan virus älemniñ 25 eline taralıp, 800-den astam adam köz jwmğan jäne dünie ekonomikası 40 mlrd dollar köleminde şığınğa batqan edi. Biraq, ol kezdegi Qıtaydıñ işki jalpı önim qwnı qazirgiden älde qayda tömen jäne jalpı ekonomikağa äseri de azıraq bolatın. Qazir Qıtay ekonomikası ol kezdegiden 9 esege arttı jäne älemdik öndirisiniñ 4 payızınan 17 payızına deyin jetken. Demek, bwl SARS tarağan jıldarğa qarağanda Qıtay ekonomikası älem üşin älde qayda köbirek ıqpal etetinin bildiredi.

Soñğı düniejüzilik ekonomikalıq dağdarıs ekonomika köş basşısı bolğan Qwrama Ştattardan bastalğan edi. Sol uaqıttar da «AQŞ tüşkirse, älem elderi tımauratıp qaladı» degen söz eşkimge de jañalıq emes edi. Al, qazir bwl söz Qıtayğa da qaratılsa kerek. 2002 jılı Qıtayda bastalğan virus el ekonomikalıq ösimin eki payızğa kemitken. Biraq, bwl ol twsta älemge köp äser ete qoyğan joq. Al, qazir Qıtay ekonomikalıq ösimge bwl deñgeyde keri äser etu älem ekonomikası üşin bwrınğıdan birneşe esege auır boladı.

Qıtay ekonomikası qauipti jaña virus taraudıñ aldında da älsirep jatqan bolatın. Oğan AQŞ-pen aradağı sauda soğısı jäne Gonkong dağdarısı da äser etken. Bıltır Qıtay soñğı otız jıldağı eñ tömengi ekonomikalıq ösim körsetti. Al, koronavirustıñ äseri Aziya elderinde köbirek körindi. Qıtayğa irgeles Japoniya, V'etnam, Tayland, Kambodja, Singapur qatarlı elder Qıtay jaña jılında ağılatın qıtaylıq turisterden qwr qaldı. Onıñ üstine öndiristik jäne twtınu bwyımdarı Aziyada är besinşi elde 40 payızı Qıtaydan kiretindikten bwl jağındağı tauar aynalımı şığınğa wşıray bastağan. Al, Europa men AQŞ üşin äzirge virusqa baylanıstı Qıtay äseri janama türde tiip jatır. Aytalıq, qıtaylıq turister men keybir tauarlarğa ğana tapşılıq tuılğan.

Degenmen, bwl boljamğa kelispeytin sarapşılar da bar. SARS virusı tarağan kezde de dünieni dübirgen salğan edi. Sarapşılar kisini alañdatatın nebir boljamdar jasağan. Biraq, virus qısqa uaqıtta tizgindelip, qorqınış seyilip ketip edi.

“The Qazaq Times”