2011 jıldan beri AQŞ halıqaralıq ğarış stansasına ğarışker jetkizu üşin reseylik zımırandardı paydalanıp kelgen bolatın. Foto: Aşıq derekterden.

Resey prezidenti Vladimir Putin AQŞ-tıñ Ğarış küşteri Reseydiñ müddesine qauip töndiredi dep mälimdedi. Tamızda AQŞ prezidenti Donal'd Tramp AQŞ Ğarış küşteriniñ altınşı bölimin qwrıp, onı ğarış bağıtında jwmıs alıp baradı dep mälimdegen bolatın. Kezekti mälimdemesinde prezident Putin Reseydiñ de ğarışta äskeri operaciya jürgizuge qabletti küşterdi dayındauı kerektigin ayttı.

AQŞ pen Reseydiñ ğarış küşterin qwru äreketi Qıtaydıñ sputnik jäne zımıran bağdarlamalarına oray jasalğanı anıq. Jer planetasında äleuetti küşke ie bwl üşeui endi ğarış keñistigindegi müddeleri üşin bäsekege tüse bastağanı bayqaladı. Lester universitetiniñ ğarış soğısı jönindegi mamanı Bleddin Boven Qıtaydıñ ğarış bağdarlamasında joğarı mümkindikterge ie bola bastağanın aytadı. Onıñ aytuınşa AQŞ-tıñ «Ğarış küşterin» jasaqtauı Qıtayğa jauap beru maqsatında qwrğan.

2017 jılı Qıtay ğarış keñistiginde sputnikterdi joyıp jibere alatın zımıranın tabıstı sınadı. Mälimetterdiñ az bolğanına qaramastan AQŞ pen Reseyde de osınday zımıran jasap şığarğanın, sonday-aq, lazerlik qarulardı da sınaqtan ötkizgenin mälimdegen.

AQŞ-tıñ Ğarış küşteri qwrılatının mälimdegen kezde, bwl jaña armiya küşteriniñ qanday bolatını anıq emes edi. Biraq, prezident Tramp onıñ AQŞ-tıñ Äue küşterinen de quattı bolatının ayttı. «Amerikalıqtar ğarışqa jetip qana qoymay, ğarışta üstemdik qıluı kerek», – degen AQŞ prezidenti. Bwğan qosa ol Qwrama Ştat Ayğa qayta ğarışker wşırudı, Marstı otarlaudı qolğa alatının aytqan. Osınıñ bärinde Tramp Ğarıştı igerude Resey men Qıtay emes, Qwrama Ştattardıñ köşbasşı boluı kerek degen oydı aytqısı keledi. Bwnıñ özi kezindegi «Qırği-qabaq soğıs» jıldarındağı jarıstarğa wqsap ketedi.

Şın mäninde, Ğarış keñistigin adamdar eñ aldımen äskeri müddeler üşin aşa bastağanın moyındağan jön. Tehnologiyalardıñ damuımen azamattıq qoldanısqa engen internet, GPS jüyeleriniñ bäri derlik alğaşında äskeri isterdiñ qajettiligine say damıtılğan bolatın. Soñğı jıldarı bwl salağa kommerciyalıq bağıttağı jobalarda aralasa bastadı. Aytalıq, Ilon Masktıñ SpaceX kompaniyası NASA-ğa bäsekeles jeke menşik ğarış kompaniyası. Tipti, onıñ keybir jetistikteri NASA-nı da tänti etedi.

Eñ qızığı mınau, jartı ğasırdan astam uaqıt toqtap qalğan Ayğa adam wşıru, Marstı otarlau ideyaları soñı jıldarı qayta jandana tüsti. Ötken ğasırda AQŞ pen Keñes odağı bastağan «Qırği-qabaq soğısı» kezinde eki derjava resurstıq, ekonomikalıq şığındarğa qaramastan «jata kep jarısqan» edi. Ortada ğarışqa at izin salu sirep ketken. Biraq, soñğı jaldarı bwl ürdis qayta küşeydi. Osığan qarap köptegen küdikti oylar köpti mazalaydı. «Bwlar ne bilip ğarışqa şabılıp jür?» degen. Şınında mına älemde bileuşi taptarğa ğana mälim, qarapayım Jer twrğındarı bilmeytin älde bir dağdarıs bastalıp ketti me? Älde, Kün jüyesinde tabılğan bay bağalı metall qorına qoja bolğısı kele me?

“The Qazaq Times”