AQŞ Kongresi «antikreml' zañdarın» maqwldadı

AQŞ Kongresiniñ Ökilder palatası Kreml' sayasatın ayıptaytın tört qwjattı qabıldadı. Kongressmender Resey prezidenti Putin biligine Boris Nemcovtıñ ölimi üşin jauapkerşilikti jüktedi, sonday-aq AQŞ ükimetine zañ jüzinde Qırımdı Resey jeri dep tanuğa tıyım saldı.

Birinşi qarar – Boris Nemcovtıñ ölimine kinälilerdi jauapqa tartuğa jäne osı isti ädil zertteuge bağıttalğan.

Qwjat №1: «Oppozicionerdi qudalau jäne qılmıskerdi jasıru»

Resmi qararda: «Ökilder palatası Vladimir Putindi jäne onıñ rejimin öziniñ sayasi qarsılastarın qudalap, Reseydegi demokratiya men adam qwqıqtarınıñ igiligi üşin jwmıs istegen Boris Nemcovtı öltirgen qılmıskerdi jasırğanı üşin ayıptaydı», – delingen.

Nemcov 2015 jıldıñ 27 aqpanında Kreml'den birneşe jüz metrde ornalasqan Moskvoreck köpirinde qaza taptı. Oğan belgisiz bireu birneşe ret tapanşamen oq jaudırğan. Qılmısker retinde şeşenstandıq bes azamat kinäli dep tanılıp, 11-den 20 jılğa deyin bas bostandığınan ayırıldı. Alayda, kisi öltiruge tapsırıs beruşi men wyımdastıruşılar äli künge deyin tabılmadı.

Qwjat AQŞ ükimetin Nemcovtı öltiru turalı mäseleni köteruge jäne Resey biligine adam öltiruge tapsırıs beruşilerdi jauapkerşilikke tartuğa şaqıradı. Qarardı sonday-aq Europadağı qauipsizdik jäne Intımaqtastıq Wyımınıñ (EQIW) «Nemcovtıñ ölimine qatıstı reseylik tergeudi qadağalau» jönindegi Parlamenttik Assambleya tekseredi. Qwjatta atalıp ötkendey, AQŞ-tıñ Memlekettik hatşısı men Qarjı ministrliginiñ basşısı qılmısqa qatısı bar adamdar tobın anıqtap, olardıñ AQŞ-tağı aktivterin toqtatıp, elge kiruine tıyım saluı jäne «Magnit tizimine» engizui tiis.

Birinşi qarar Nemcovtıñ öliminen bölek, AQŞ Memlekettik hatşısın Şeşenstan basşısı Ramzan Qadırovtıñ jäne ol baqılaytın adamdardıñ halıqaralıq iskerlik belsendiligin tergeuge bağıttalğan. Memlekettik departament Qadırovtıñ şetelde, atap aytqanda, Saud Arabiyası men Birikken Arab Ämirlikterinde biznesiniñ bar-joğın jäne Şeşen Respublikasınıñ basşısına salınğan sankciyalardıñ saqtaluın anıqtaudı tapsırdı.

Atalğan qwjattı dayındağan Ökilder palatasınıñ halıqaralıq ister jönindegi komitetiniñ törağası Eliot Engel: «Boris Nemcov batıl jurnalister men qwqıq qorğauşılar tizimine qosıldı» – dep mälimdedi. Öz sözinde ol: «Nemcov qaytıs bolğan künnen beri tört jıl ötti, biraq onıñ isine tiisti tergeu bolğan joq. Al kinälilerdiñ jauapkerşilikke tartılmağanı öte ökinişti. Bwl qarar Kreml'diñ sayasi qarsılastarına degen şabuılın ayıptaydı jäne äkimşilikti Nemcovtı öltiruge jauaptı adamdarğa qatıstı sankciyalar engizuge şaqıradı», – dedi.

Kongress müşesi Adam Kinzinger: «Nemcov qaza bolmay twrıp, 2018 jılı prezident boluğa wmtıldı. Putindik rejimdi qwlatıp, adam qwqıqtarına negizdelgen memleket jasamaqşı boldı. Bizde äli de ol nelikten qaza taptı degen swraqqa jauap joq», – dedi.

Al kongressmen-demokrat Tom Malinovskiydiñ aytuınşa, «Nemcovtıñ ölimi Reseydiñ bükil älem boyınşa jauların taba alatın arnayı agentteri bar ekenin, biraq öz elinde oppozicionerdi öltiruşilerdi erkin jiberetinin körsetti. Halqı üşin ädiletsiz jüyege qarsı şıqqan adamdar zardap şegetin memleket qwrğanı üşin V.Putin jauaptı».

Resey ükimeti Kreml'diñ Boris Nemcovtıñ ölimine qatısı bar degen ayıptaulardı qabıldamaytının jektizdi. «Bwl qılmıs tergelui tiis, al kinäliler jazalandı», – dep mälimdedi Putin.

AQŞ-tağı Resey elşiligi ornalasqan alañ B.Nemcovtıñ atımen ataladı. Foto: www.bbc.com

Qwjat №2

Ekinşi qwjat – «Qırım anneksiyasın moyındamau turalı zañ». Bwl qwjat AQŞ memlekettik organdarına Qırımdı Reseydiñ jeri retinde moyındauğa jäne osı bağıtta qanday da bir kömek körsetuge tıyım saladı. «Ekinşi qarardıñ maqsatı – Resey Federaciyasınıñ Qırımda, onıñ äue keñistiginde nemese onıñ aumaqtıq sularına basşılıq etuin moyındamau» – delingen qwjatta.

Qaradı wsınğan kongressmen Engel': «Biz Putin sayasatınıñ demokratiyalıq instituttarğa, sonıñ işinde Amerika instituttarğa şabuıl jasağanın kördik. AQŞ Putinniñ basqa elderdiñ aumağın küşpen aluğa degen talpınısın qabıldamauı tiis», – dedi. Sonımen qatar, Engel' sözinde Kerşen bwğazında bolğan jağday men 24 ukrain teñizşileriniñ qamağu alınğanın da tilge tiek etti.

Al demokrat Djeral'd Konnoli Qırımnıñ anneksiyası halıqaralıq qauipsizdikti bwzadı dep mälimdedi. «Kelesi kim? Moldova? Gruziya? Baltıq boyı elderi? Reseydiñ Qırımdı anneksiyalauı ukrain dağdarısın tudırıp, ondağan mıñ adamnıa ömirin qidı», – dedi.

Kongressmenderdiñ eki qwjatı da köpşilik dauıspen qoldauğa ie boldı jäne talqılau kezinde balama közqaras bildirgen nemese bastamanı sınağan birde-bir parlamentariy tabılğan joq.

Foto: www.bbc.com

Qwjat №3

Palata qabıldağan üşinşi zañ jobası – «Vladimir Putinge qatıstı transparenttilik turalı». Qwjattı Mäskeudiñ AQŞ-tağı saylauğa aralasuına tosqauıl bolu maqsatında Kongress müşeleri Elis Stefanik jäne Val'des Demings dayındadı. Qwjatqa säykes, amerikandıq barlau Vladimir Putin men onıñ aktivteri turalı derekterdi jinay aladı. Palata müşeleri AQŞ-tıñ Memlekettik hatşısı men qarjı ministrimen birlesip Resey prezidentiniñ qarjılıq jağdayı turalı bayandama dayındaudı mindettedi. Olar öz jwmısınıñ qorıtındısın 180 kün işinde wsınuı tiis. Qwjat Putinniñ aktivteri turalı, onıñ işinde öz aktivterin jasıru üşin paydalanıp kelgen kompaniyalar turalı derekterdi qamtuı tiis.

Resey bağıtı jäne odaqtastar

Joğarıda atalğan qwjattardan bölek, tağı da bir zañ jobası bar. «Kremlin Act» atalatın jobanı demokrat Radja Krişnamurti wsınğan. Qwjat AQŞ-tıñ Wlttıq barlauınan üş bayandama dayındaudı talap etedi, onda Reseydiñ sayasi közqarasın anıqtau jäne kiberşabuıldan tönetin qauiptiñ aldın alu joldarı qarastırıladı. Qwjattar AQŞ jäne NATO sındı alpauıt odaqtastar üşin Resey tarapınan tönetin qaterlerdi bağalauı tiis. Osığan deyin, yağni 14 aqpanda NATO elderiniñ qorğanıs ministrleri Reseyden tönetin qauip-qaterdi talqılağan bolatın. Reuters agenttiginiñ habarlauınşa, Bryussel'de ötken jiın barısında Reseydiñ orta jäne qısqa qaşıqtıqqa arnalğan zımırandar turalı kelisimnen şıqqannan keyin älemge tönetin ziyan jaqtarı jäne özge de mäseleler talqılanğan. Bwğan qatıstı NATO bas hatşısı Yens Stoltenberg Reseydiñ osı uaqıtqa deyin kelisimge qayşı äreketter jasap, halıqaralıq zañdı bwzğanın ayttı. Sonday-aq, zımıran kelisimi öz küşin joyğannan keyin, özge memleketterge qauip tönedi. Osı mäseleni şeşu maqsatında aldağı uaqıtta jaña kelisim jobası qarastırılmaq.

Resmi Kreml' de bwl bastamalarğa tüsinikteme berdi. «Eñ aldımen,bwl AQŞ-tıñ Reseyden qorqatındığın bildiredi jäne biz ädettegidey ironiya retinde qaraymız», – dep mälimdedi Resey prezidentiniñ baspasöz hatşısı Dmitriy Peskov. Peskovtıñ pikirinşe, Mäskeu sıñarjaq äñgimelerge qwlaq aspaydı. Degenmen, Qırım anneksiyasınan bastalıp, «trol' fakbrikası» hakerleri men Kerşen bwğazındağı jağdayğa wlasqan daudıñ äli de wzaqqa sozılatın türi bar.

"The Qazaq Times"