مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالى«جامبىل وبلىسى وبلىستىق ماڭىزى بار اۆتوموبيل جولدارىنا اعىمداعى جوندەۋ، كۇتىپ-ۇستاۋ جانە كوگالداندىرۋ جۇمىستارىنا»ارنالعان كونكۋرس ناتيجەسىن جاريالادى. جالپى جامبىل وبلىسىندا 10 اۋدان بولسا، ونداعى بيىلعى جول جوندەۋ جۇمىستارى 13 لوتقا بولىنگەن. وسى جۇمىستار ءۇشىن بولىنگەن سوما 376 148 536.26 تەڭگەنى قۇرايدى. لوتتىڭ بارلىعىن «Qazaq Stroy Zhol» جشس ۇتىپ العان.
تەندەردى كىم ۇتىپ الدى؟
بۇل كومپانيا 2016 جىلى قاڭتار ايىندا شىمكەنت قالاسىندا تىركەلگەن. سايتتاعى مالىمەتتەرگە سايكەس، بۇل كومپانيا نۇرماحان نۇربولعا تيەسىلى. ال كەلىسىمشارت كايرات سۋلتانكۋلوۆپەن جاسالعان. الايدا جەڭىمپاز كومپانيا بارلىق لوتتى ءبىرىنشى كونكۋرس ناتيجەسىندە ۇتىپ الماعان. كونكۋرستىڭ العاشقى ناتيجەسى بويىنشا ءارتۇرلى 10 كومپانيا 10 لوتتى، ال «QazaqStroyZhol» 3 لوتتى قاتار ۇتىپ العان. بىراق العاشقى كونكۋرس ناتيجەسى شىققان سوڭ 13 لوتتىڭ 11-نە كامەرالدىق باقىلاۋ جۇرگىزۋگە شەشىم قابىلدانعان. ال 8 ءساۋىر كۇنى جامبىل وبلىسى بويىنشا ىشكى مەملەكەتتىك اۋديت دەپارتامەنتى كامەرالدىق باقىلاۋ ناتيجەلەرى بويىنشا انىقتالعان بۇزۋشىلىقتاردى جويۋ تۋرالى حابارلاما جاريالاعان. باقىلاۋدى المات مىرزاحمەتوۆ جۇرگىزگەن. مىسالى، كامەرالدىق باقىلاۋدىڭ ناتيجەسىندە كومپانيالاردىڭ كەيبىرى جالعا العان بۋلدوزەردىڭ تەحنيكالىق تولقۇجاتىن ۇسىنباعانىن، اۆتوگرەيدەر كورسەتپەگەنىن، ءبىرى ماتەريالدىق جانە ەڭبەك رەسۋرستارى تۋرالى مالىمدەمەگەنىن، سونداي-اق راستايتىن قۇجاتقا سىلتەمەلەر كورسەتپەگەنىن انىقتاعان.
وسىنداي سەبەپتەرمەن العاشقى «جەڭىسىنەن» ايىرىلعان كومپانيالاردىڭ بارلىعى «بىلىكتىلىك تالاپتارىنا سايكەس كەلمەيدى» دەپ تانىلىپ، كونكۋرسقا قاتىستىرىلماعان. ءبىر قىزىعى مۇنىڭ بارلىعىن كوميسسيا مۇشەلەرى ءبىرىنشى وتكىزىلگەن كونكۋرستا ەلەمەگەن نە بايقاماعان، بايقاسا دا بايقاماعان سىڭاي تانىتقان. تەك كامەرالدىق باقىلاۋ ناتيجەسىندە كەتكەن ولقىلىقتار مەن كەمشىلىكتەر انىقتالعان. سوندا بۇل دەگەنىڭىز ەلىمىزدە وتكىزىلگەن ءاربىر مەملەكەتتىك ساتىپ الۋعا، ءبىر سوزبەن ايتقاندا تەندەرلەرگە دەر كەزىندە تەكسەرىس جۇرگىزىپ وتىرۋ قاجەت دەگەندى كورسەتە مە؟ ەگەر اۋديت دەپارتامەنتى وسى ولقىلىقتاردى انىقتاماسا، جامبىل وبلىسىنداعى جول جاعدايىنىڭ قانداي بولارىن كىم ءبىلسىن؟! «بىلىكسىز» كومپانيالار بىلگەنىن ىستەر مە ەدى؟! سونىمەن بىرگە ەكى رەت وتكىزىلگەن كونكۋرس كەزىندە كونكۋرستىق كوميسسيانىڭ قۇرامى وزگەرمەگەن.كونكۋرستىق كوميسسيانىڭ توراعاسى باقىتجان دجانيبەكوۆ مىرزا ءبىرىنشى وتكىزىلگەن كونكۋرستا وسىنداي ولقىلىقتاردى قالاي بايقاماعان، كوزگە ۇرىپ تۇرعان كەمشىلىكتەردى قالاي كورمەگەن دەرسىز؟!
وسىدان كەيىن ەكىنشى رەت وتكىزىلگەن كونكۋرستاعى بارلىق لوتقا «Qazaq Stroy Zhol» مەن «جوعارعى سانات قۇرىلىس» قاتىسقان. بۇدان بولەك ءارتۇرلى لوتتاردان تاعى تورتكومپانيانىڭ قاتىسقانىن كورۋگە بولادى. الايدا قازىرگى جەڭىمپاز جشس بارلىق باسەكەلەستەرىن شاڭ قاپتىرىپ كەتكەن. 13 لوتتىڭ 11-ىندە ەكىنشى ورىندى يەلەنگەن «جوعارعى سانات قۇرىلىس» تا شىمكەنت قالاسىندا تىركەلگەن. بۇل كومپانيا«Qazaq Stroy Zhol»-دان كەيىن 2 ايدان كەيىن مەملەكەتتىك تىركەۋدەن وتكەن. ايتا كەتۋ كەرەك، بيىل كونكۋرستى«جامبىل وبلىسى اكىمدىگىنىڭ ەنەرگەتيكا جانە تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسى» كوممۋنالدىق مم ۇيىمداستىرعان. ال بۇرىن«جامبىل وبلىسى اكىمدىگىنىڭ جولاۋشىلار كولىگى جانە اۆتوموبيل جولدارى باسقارماسى» ءوزى وتكىزگەن ەكەن.
بىلتىر وسى قىزمەتتەردى كىم اتقاردى؟
بىلتىر وسى جول جوندەۋ جۇمىستارىن جەرگىلىكتى كومپانيالاردىڭ اتقارعانىن كورۋگە بولادى. الايدا بيىل ولاردىڭ كوبى «بىلىكتىلىك دارەجەلەرىنىڭ تومەن بولۋىنا بايلانىستى» تەندەرگە قاتىستىرىلماعان. مىسالى، بىلتىر جۋالى اۋدانىنىڭ اۆتوموبيل جولدارىنىڭ بيىلعى جوندەۋ جۇمىستارىن ۇتىپ العان «جول deluxe» جشس بيىل كونكۋرسقا بەرگەن وتىنىمدە ماتەريالدىق رەسۋرسى تەك «اۆتوگرەيدەر» ەكەنىن كورسەتكەن. وسى ءۇشىن كونكۋرسقا قاتىستىرىلماعان. الايدا بۇل كومپانيا بيىل قۇنى 91 257 824.00 تەڭگە بولاتىن ورنەك-توعىزتاراۋ-جاناوتكەل 6 كم اۆتوموبيل جولىن ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارىن العان. كومپانيالاردان بىلتىر جانە بيىل تالاپ ەتىلىپ وتىرعان تەحنيكالىق سۇرانىستاردىڭ سونشالىق وزگەرىپ كەتكەنى شامالى. سوندا «جول deluxe» بىلتىر تۇگەلدەپ ۇسىنعان دوكۋمەنتتەرىن بيىل نەگە ۇسىنا الماعان نەمەسە ۇسىنباعان؟ جالعىز كورسەتكەن اۆتوگرەيدەرىنىڭ ارقاسىندا 132 شاقىرىم جولدىڭ جوندەۋ جۇمىستارىن ءوزى ۇتىپ الماسىن انىق بىلگەن بولار؟!
جارايدى، اعىمداعى جول جوندەۋ جۇمىستارى اتقارىلار، الايدا قىستا جولدىڭ قارىن تازالاۋ جۇمىستارىن بۇل كومپانيا قالاي اتقارماق؟ ويتكەنى بۇرىن وبلىستىق ماڭىزى بار اۆتوموبيل جولدارىنا قىسقى كۇتىپ-ۇستاۋجۇمىستارىتىكەلەي شارت جاساسۋ ارقىلى ءبىر كوزدەن الۋ تاسىلىمەن جۇزەگە اسىرىلعان ەكەن. مۇندا جەرگىلىكتى جەردەگى تابيعات ەرەكشەلىكتەرى نەمەسە جەدەلدىلىكتى قاجەت ەتۋ جۇمىستارىمەن بايلانىستى بولسا كەرەك. الايدا بيىل بۇل جۇمىستار جولدى جىل بويى كۇتىپ ۇستاۋ جۇمىستارىمەن بىرگە جانە ءبىر كونكۋرس ارقىلى وتكەن.سونىمەن قاتار كومپانيا تايعاققا قارسى قوسپالار جيناۋعا جانە تەحنيكالاردى ساقتاۋعا ارنالعان جەكەمەنشىك نە جالعا العان بازاسى بار بولۋىن كورسەتۋى قاجەت. ياعني كومپانيانىڭ 13 جەردە وسىنداي بازاسى بولۋ كەرەك. جامبىل وبلىسىنىڭ تابالدىرىعىن العاش اتتاپ وتىرعان بۇل كومپانيانىڭ بارلىق جەردە بازاسى بار بولعانى عوي؟! تەك ەرىكسىز شامامەن 2 000 شاقىرىم بولاتىن، جىل بويى اتقارىلاتىن جول جۇمىستارىن جالعىز ءوزى اتقارۋدى مىندەتىنە العان قانداي قاۋقارلى كومپانيا دەپ تاڭداي قاعاسىڭ…
سونىمەن قاتار، كومپانيادا بولۋعا مىندەتتى قۇرىلىس كولىكتەرى جانە مەحانيزمدەر سانى كورسەتىلگەن. سوندا 13 لوتتىڭ جۇمىستارىن جاساۋ ءۇشىن بۇل كومپانيانىڭ اۆتوبازاسى ارنايى تەحنيكامەن تولىقتاي قامتىلعان با دەگەن كۇماندى ساۋال تۋىندايدى. ارينە، تەحنيكالاردى جالعا الۋعا دا بولادى. الايدا كومپانيانىڭ كونكۋرسقا قاتىسۋ ءۇشىن كورسەتكەن ءتيىستى تەحنيكالارى تەك تاپسىرىسى بەرۋشىگە عانا ءمالىم. جەرگىلىكتى كومپانيالاردىڭ بارلىعىن ىعىستىرىپ، بىلىكتىلىگىمەن ەرەكشە كوزگە تۇسكەن شىمكەنتتىك «Qazaq Stroy Zhol» كومپانياسىنىڭ جامبىلداعى جول ماسەلەسىن ءمىنسىز اتقاراتىنا سەنەيىك جانە سوعان بىرگە كۋا بولامىز دەپ ۇمىتتەنەيىك..
كومپانيا بۇل قىزمەتتى قالاي اتقارۋى مۇمكىن؟
ويلاپ قاراساق، بۇل كومپانيا بۇل قىزمەتتەردى ەكى جولمەن ءمىنسىز اتقارا الادى. ءبىرىنشىسى، كومپانيا جامبىل وبلىسىنىڭ 13 ەلدى مەكەنىنە قاجەت تەحنيكالاردى ارقالاپ، قىزمەتكەرلەرىن ەرتىپ، سول جەردەن قونىستانىپ جىل ون ەكى اي سول جەردە قىزمەت كورسەتەدى. الايدا، بۇل نۇسقا ەستىر قۇلاققا ونشا سەنىمدى، كوڭىلگە قونىمدى ەمەس. نەگە دەسەڭىز، بۇل كومپانياعا ارتىق شىعىن، سونىمەن قاتار وزدەرى بۇرىن كورمەگەن، ءتىپتى قىر-سىرىن بىلمەيتىن ايماقتا قىزمەت ەتۋ سونشالىقتى وڭاي ەمەس...
ال ەكىنشى نۇسقاسى، «Qazaq Stroy Zhol» كومپانياسى«سۋبپودريادچيك»ياعني قوسالقى مەردىگەر كومپانيالارعا ىزدەۋ سالادى. كوبىنە جەرگىلىكتى كومپانيالاردان «كومەك سۇراۋى» مۇمكىن. ويتكەنى سول قىزمەتتەردى بۇرىن اتقارىپ جۇرگەندەر، ءارى بيىل «جەپ وتىرعان ناندارىنان» ايرىلعان جەرگىلىكتى كومپانيالار مۇنداي ۇسىنىسقا قۋانا كەلىسەتىن بولار، بالكىم...مۇمكىن ءبىز بىلمەيتىن باسقا جولى بار بولار... مۇمكىن، وزدەرىنىڭ بىلىكتىلىگىمەن جامبىل جۇرتىن تامساندىرىپ، جەرگىلىكتى كومپانيالارعا ۇلگى كورسەتىپ كەتپەك بولار...ءبىر بىلەتىنىمىز ەگەر ەكىنشى نۇسقا شىندىققا جاقىن بولسا، بۇل جولدى تاڭداۋ «Qazaq Stroy Zhol»-عا نەگە قاجەت بولدى ەكەن؟! ەگەر كومپانيا قوسالقى مەردىگەرگە وسى جۇمىستاردى بەرەتىن بولسا، بۇل كومپانيانىڭ بىلىكتىلىگىن قاي جەردەن كورۋگە بولادى؟ بۇل كىمگە ءتيىمدى؟ تەك ءبىر كومپانيادان ەكىنشى كومپانياعا جۇمىس بەرىلگەندە، ەكى ورتادا بولىنگەن قارجىنىڭ ورتايىپ قالاتىنى انىق. ال بۇل جولدىڭ ماسەلەسىن ارتتىرماسا، ازايتپايتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى.
جەڭىمپاز كومپانيانىڭ بيىل تاعى قانداي جەتىستىكتەرى بار؟
جەڭىمپاز كومپانيانىڭ بيىل جەتكەن تاعى قانداي جەتىستىكتەرى بار ەكەنىنە كوز جۇگىرتەيىك. بيىل بۇل كومپانيانىڭ ايى وڭىنان تۋىپ تۇر دەسەك تە بولادى. ويتكەنى مىنا سىلتەمە ارقىلى وتسەڭىز بۇل كومپانيانىڭ بيىل العان سانسىز تەندەرلەرىنە كۋا بولاسىز. كومپانيانىڭ بيىلعى جىلعى ەڭ ۇلكەن جەتىستىگى دەپ تۇركىستان وبلىسى، ارىس قالاسىنداعى مونتايتاس اۋىلىنداعى كوشەلەردە اسفالت بەتوندى جابىندى ورناتۋ جۇمىسىن ايتۋعا بولادى. بۇل جۇمىس ءۇشىن بولىنگەن قارجى كولەمى 278 704 160.00 تەڭگەنى قۇرايدى. كەلىسىمشارت 21 ءساۋىر 2020 جىلى جاسالعان.
سونداي-اق بۇل كومپانيا جول جوندەۋ جۇمىستارىنان بولەك مەكەمەلەرگە كومىر جەتكىزۋ قىزمەتىن دە ءوز مويىندارىنا العان. بۇل قىزمەت ءۇشىن 14 112 000.00 تەڭگە قاراستىرىلعان. بۇعان تاعى ورداباسى اۋدانىنان ەكى جول جوندەۋ جۇمىستارىن ء(بىرىنىڭ قۇنى 2 912 000.00, ەكىنشىسى 12 992 000.00) قوسىڭىز.
سونىمەن قاتار «QazaqStroyZhol» كومپانياسى «اۋىل - ەل بەسىگى» جوباسى اياسىندا اۋىلدىق جەرلەردەگى الەۋمەتتىك جانە ينجەنەرلىك ينفراقۇرىلىم بويىنشا شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ بويىنشا تۇركىستان وبلىسى، كەلەس اۋدانىنداعى اقتوبە اۋىلدىق وكرۋگىنداعى قىزىلاسكەر ەلدى مەكەنىندەگى 8 كوشەنىڭ جول جامىلعىسىن ورتاشا جوندەۋ مەن اباي اۋىلىنداعى 1 كوشەنىڭ جول جوندەۋ جۇمىستارىن دا ۇتىپ العان. بۇل جۇمىستارعا بولىنگەن قارجى كولەمى شامامەن 281 ميلليوندى قۇرايدى ەكەن.
بۇرىن بۇل كومپانيانىڭ تۇركىستان وبلىسى مەن شىمكەنت قالاسىندا ءبىراز جۇمىستار اتقارعانىن كورۋگە بولادى. بيىل بۇل تىزىمگە جامبىل دا قوسىلدى. جامبىلدىڭ جولىن جايناتام دەگەن «Qazaq Stroy Zhol»-دىڭ جولى بولسىن دەيمىز ەندى. جالعىز كومپانيانىڭ جامبىلدىڭ جولىن قالاي جوندەپ جاتقانىن نازاردا ۇستايتىن بولامىز. قازىر كومپانيانىڭ جامبىلدىڭ ارعى باسى مەن بەرگى باسىنداعى جول جوندەۋ جۇمىستارى باستالىپ كەتكەن دە بولار...
ءمادينا كەرىمقۇل