قاۋىپسىزدىك كەڭەستىڭ كەشەگى وتىرىسى. فوتو: رەيتەر.

اقش ۋاقىتىمەن سەيسەنبىدە بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى بۇۇ-نىڭ اۋعانستانعا كومەك بەرۋ ميسسياسىن ۇزارتۋ تۋرالى قاۋلىعا داۋىس بەرەدى. قاۋلىعا داۋىس بەرۋ 16 قىركۇيەككە بەلگىلەنگەن. الايدا، قىتايدىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باعدارلاماسىن الىپ تاستاۋ نەمەسە قاتىستىرۋ ماسەلەسىنە بايلانىستى ءبىر كۇن كەيىنگە شەگەرىلگەن.

«رەيتەر» اگەنتتىگى دۇيسەنبىدە بىرقاتار ديپلوماتتاردىڭ مالىمەتىنە سىلتەمە جاساپ، اتالعنا ماسەلە بويىنشا اقش پەن قىتاي اراسىندا قايشىلىق ورىن الىپ جاتقانىن حابارلاعان. قىتاي تارابى ءوز باعدارلاماسىنىڭ اۋعانستانعا كومەك بەرۋ ميسسياسىندا اتالماعانى ءۇشىن ميسسيانى ۇزارتۋ قاۋلىسىنا ۆەتو قويعالى وتىر.

قىتاي بۇعان دەيىن گەرمانيا مەن يندونەزيا دايىنداعان ميسسيانىڭ قاۋلىسىندا «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» تۋرالى ايتىلماعانىنا نارازىلىق تانىتىپ، كەيىن بالاما باعدارلاما جازعان. الايدا، قىتاي دايىنداعان بۇل جوباعا قاۋىپسىزدىك كەڭەستىڭ كەيبىر مۇشەلەرى قالىس. اقش-تىڭ شىعىس ۋاقىتىمەن سەيسەنبى تۇستەن كەيىن داۋىس بەرىلۋى كەرەك بولعان قاۋلىنىڭ ناتيجەسى تۋرالى ءالى دە انىق ەمەس.

بۇۇ-نىڭ اۋعانستانداعى كومەك ميسسياسى 2002 جىلى قۇرىلعان، قازىر بۇل جۇمىس توبى 28 قىركۇيەكتە وتەتىن اۋعانستانداعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا كومەك كورسەتۋدە. سونداي-اق، اۋعانستان ۇكىمەتى مەن تاليبان اراسىنداعى بەيبىت كەلىسسوزدەرگە ىقپال ەتۋگە تىرىسادى.

بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى اۋعانستانعا كومەك توبىنىڭ مانداتىن جىل سايىن ۇزارتادى. بيىل ناۋرىز ايىندا اۋعانستانعا كومەك كورسەتۋ ميسسياسىنىڭ جوباسىنان اقش پەن قىتاي اراسىندا داۋ تۋدىرىپ كەلگەن «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باعدارلاماسىن الىپ تاستاۋ تۋرالى تالقىلانعان. الايدا، قك تۇراقتى مۇشەسى بولعان قىتاي بۇعان قارسى بولدى.

2016, 2017 جانە 2018 جىلدارعا ارنالعان قارارلاردا ساۋدا مەن ءترانزيتتى جەڭىلدەتۋ جونىندەگى قىتايدىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسىن ىلگەرىلەتۋ جانە العا جىلجىتۋ جونىندەگى بارلىق ارەكەتتەر كورسەتىلگەن. بۇۇ-نىڭ اۋعانستانداعى قىزمەتىن ۇزارتۋ جونىندەگى جاڭا زاڭدى قابىلداۋ ءۇشىن كەم دەگەندە توعىز داۋىس ماقۇلداۋى جانە قاۋىپسىزدىك كەڭەستىڭ 5 تۇراقتى مۇشەسى (اقش، رەسەي، قىتاي، فرانتسيا جانە بريتانيا) تولىق داۋىس بەرۋى كەرەك.

قىتاي اتالعان باعدارلاماسىنىڭ ىقپال كولەمىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا ورتالىق جانە وڭتۇستىك ازيانى قامتىعان بارلىق حالىقارالىق باعدارلامالارعا كىرىكتىرۋدە. قىتاي سىرتقى ىستەر تارابى اۋعانستانعا كومەك ميسسياسىنىڭ جالعاسۋىن قولدايتىنىن ءبىلدىردى. الايدا، قىتاي باعدارلاماسىنىڭ قابىلدانباۋىنا وراي ميسسيانى ۇزارتۋعا ۆەتو قويۋ اتالعان ميسسيانىڭ جالعاسۋىنا كەدەرگى كەلتىرۋى دە مۇمكىن.

“The Qazaq Times”