جاپونيا جانە ءۇندىستان باسشىلارى كەزدەستى. فوتو: ndtv.com.

جاقىن كۇندەرى جاپونيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى شينزر ابە (Shinzo Abe) ۇندىستانعا ساپارلاي باردى. ءۇندىستان باسشىسى مودي جاپون باس ءۋازىرىن جىلى قارسى الدى. ەكى ەل باسشىسى جاپونيا مەن ءۇندىستان اراسىنداعى تەڭىز قاۋىپسىزدىگى ىنتىماقتاستىعىن ورناتۋعا كەلىستى. سونداي-اق ءۇندىستاننىڭ جوعارى جىلدامدىقتى تەمىرجولدىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قاتىستى. «ازيا-افريكا دامۋ ءدالىزى» جوباسىن ىسكە اسىرۋدى دا تالقىعا سالىندى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا ەكى ەلدىڭ ىنتىماقتاستىق كەلىسىمى تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى. ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە جاپونيا مەن ءۇندىستان قارىم-قاتىناسى بەرىك دوستىق كەزەڭىنە قادام قويعان.

«The Times of India» باسىلىمىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، جاپونيا پرەمەرى كەشە ۇندىستانعا جەتىپ، سول ەلدەگى ەكى كۇندىك ساپارىن باستاعان. سول كۇنى ءۇندىستان پرەمەر-ءمينيسترى موديمەن گۋدجاراتتاعى احمەداباد ەجەلگى قالاسىن بىرگە ارالاعان. بۇل رەتكى ساپارىندا ابە ءۇندىستان باسشىسىمەن بىرگە جوعارى جىلدامدىقتاعى تەمىر جولدىڭ اشىلۋ سالتىنا قاتىستى. بۇل تەمىر جول قۇرلىسىن سالۋ كەلىسىمى، جاپون باسشىسىنىڭ 2012 جىلعى ءۇندىستان ساپارى كەزىندە جۇزەگە اسقان. سول كەزدە ەكى ەل بىرلەسە وتىرىپ ءۇندىستان جەرىندە 500 شاقىرىمدىق جوعارى قارقىنداعى تەمىر جول سالۋ كەلىسىمىن جاساسقان بولاتىن.

ءۇندىستان باسشىسى جاپون باس ءۋازىرىن ءوزى شىعىپ قارسى الدى. ءارى قۇرمەت-قوشامەتپەن كۇتىپ الدى. فوتو: Livemint.

جاپونيا مەن ءۇندىستان اراسىنىڭ جاقىنداۋى ەكى ەلدىڭ ورتاسىندا جاتقان قىتاي ءۇشىن ۇلكەن ۋايىم بولاتىنى ايدان انىق. سەبەبى، اتالعان ەكى ەل دە قىتايدىڭ ازياداعى باستى قارسىلاستارى دەۋگە بولادى. ستراتەگيالىق دامۋ جاعىنان بولسىن، ەكونوميكالىق ىقپالىنىڭ ارتۋى جاعىنان دا قىتاي ءۇندىستان مەن جاپونيانى ءوزىنىڭ وڭىردەگى نەگىزگى ارىپتەسى دەپ قارايدى. سوڭعى كەزدەرى قىتايدىڭ ءۇندىستان مەن جاپونياعا بولعان قارىم-قاتىناسىندا ۇلكەن ارازدىقتار ورىن الدى. ۇندىستانمەن بولعان شەكارا داۋى بولسىن، جاپونيامەن بولعان تاريحي تەكە-تىرەستە بولسىن، بۇل ەلدەرمەن بولعان قارىم-قاتىناسىن سالقىنداتىپ كەلدى. ەندىگى جەردە جاپونيا مەن ءۇندىستاننىڭ تىعىز دوستىق قارىم-قاتىناسقا ءوتۋى قىتايدى قىنجىلتپاي قالمايدى.

قىتاي جانە وزگە ەلدەردىڭ ساراپشىلارىنىڭ پىكىرىنە قاراعاندا، ءۇندىستان مەن جاپونيا بەلگىلى ءبىر دارەجەدە كونۆەرگەنتسياعا يە، الايدا، ستراتەگيالىق دامۋ باعىتتارىنىڭ ۇقسامايتىندىعىن ەلەمەي قويۋعا بولمايدى. بۇل ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسى تىم نازىك كۇيدە. ارىپتەستىك سەلبەستىك تە بار، قارسىلىق پوزيتسياسى دا بار. ءبىر تاراپ دوستىق پەيىل تانىتسا عانا ەكىنشى جاق قولداۋ كورسەتىپ وتىرادى. قوس تاراپتا بىردەي ورتاق مۇددەلەرگە ۇمتىلۋ كەمشىلدىك ەتەدى دەپ قارايدى.

قىتاي ساراپشىلارى ەكى ەل قارىم-قاتىناسىنىڭ كەمشىلىكتەرىن تەرە ايتۋعا تىرىسىپ كوردى. ولاردىڭ سوزىنە سەنسەك، ءۇندىستان جاپونيامەن بارىنشا دوستىق قارىم قاتىناستا بولعىسى كەلەدى، الايدا، ەكى ەلدىڭ بايلانىسى تۇرعىسىندا جاپونيانىڭ جەتەگىنە ەرىپ كەتكىسى كەلمەيدى. ازيا مەن تىنىق مۇحيتتاعى جاعداي وتە نازىك كۇيدە. سوندىقتان، جاپونيا مەن ءۇندىستان بىرلەسكەن تەڭىز جاتتىعۋلارىن جالعاستىرا بەرۋى، ايماقتىق تۇراقسىزدىقتى كۇشەيتتى دەپ قارايدى. بۇل پىكىرلەرىنىڭ وزىنەن قىتايدىڭ وسى اتالعان ەكى ەل اراسىنىڭ جاقىنداپ، ەكونوميكا مەن اسكەري ىستەردە ازيا-تىنىق مۇحيت وڭىرىندە وزىنە باستى قارسىلاس بولۋىنان الاڭدايتىنىن بىلدىرەدى.

“The Qazaq Times”