قۇربان ايت ءار ەلدە قالاي اتالىپ وتەدى؟

قۇربان ايت نەمەسە يد ءال-ادحا مۇسىلمەن حالقى ءۇشىن جىلىنا ءبىر رەت كەلەتىن ەرەكشە اتالىپ وتەتىن ءدىني مەرەكە. بۇل مەيرام ورازا ايت مەيرامىنان كەيىن 70 كۇننەن سوڭ كەلەدى. كۇنتىزبە بويىنشا جىل سايىن قۇربان ايت مەرەكەسىنىڭ كۇنى ۇنەمى وزگەرىپ وتىرادى. مەيرامنىڭ  تاريحى قاسيەتتى قۇران كىتابىندا جازىلعان جانە ول يبراحيم پايعامباردىڭ ومىرىمەن بايلانىستىرىلعان. ال بيىل 1 قىركۇيەككە تۇسپا-تۇس كەلگەن ءدىني مەرەكەنى باسقا مۇسىلمان ەلدەر قالاي وتكىزەدى؟

تۇركيا

مالدى قۇرباندىققا شالىپ جاتقان تۇرىكتەر. فوتو: 3rm.info

قۇربان ايت مەرەكەسى بۇل ەلدە ءۇش كۇن تويلانادى جانە ولار تەك وسىنداي ءدىني مەرەكەلەردە عانا دەمالادى. جەمىس جيدەكتەردى كەپتىرىپ، جاز ايىندا ءبارىن دايىندايدى. ءبىر اپتا بۇرىن قۇرباندىققا ارنالعان ءىرى قارا مالدار ساتىلا باستايدى جانە مەرەكە باستالعاننان كەيىن مالدار قۇرباندىققا شالىنادى. ونىڭ ءبىر بولىگى كەدەيلەرگە جانە جاعدايى تومەن وتباسىلارعا تاراتىلىپ بەرىلەدى. سونداي-اق، ەرەكشەلىگى - تۇرىكتەر بۇل كۇنى دوستارىنىڭ، تۋىستارىنىڭ ۇيىنە قوناققا بارادى.

ماروككو 

كورنەكى سۋرەت. فوتو: aa.com.tr

ماروككو كورولدىگى - ماگريبتىڭ ەڭ ەجەلگى مەملەكەتتەرىنىڭ ءبىرى، ول اراب الەمىنىڭ باتىس بولىگىن الىپ جاتىر. بۇل ەلدە دە باسقا ەلدەردەگىدەي قۇربان شالۋ تاڭ سارىدەن باستالادى. بارلىق مۇسىلماندار ءساندى كيىنىپ، ايت نامازىنا بارادى. رابات تۇرعىندارىنىڭ كوپشىلىگى حاسان (XII عاسىردا سالىنعان) جانە ۇلكەن مەشىتكە (XIV عاسىردا سالىنعان) جينالادى. سونداي-اق، يمامنىڭ ءدىني ۋاعىزدارىن تىڭدايدى. مەرەكەلىك نامازبەن بىرگە قايىرىمدىلىق جاسالادى. نامازدان كەيىن مۇسىلماندار قايتىس بولعان ادامداردى ەسكە الۋ ءۇشىن زيراتقا بارادى، سودان كەيىن قۇرباندىق شالۋدى باستايدى. ماروككانىڭ مەرەكەنى اتاپ وتۋدەگى باستى ەرەكشەلىگى - مۋزىكا. ولار بۇل مەرەكەنى دە، ءتىپتى كۇندەلىكتى ومىرلەرىن دە مۋزىكامەن ارلەندىرەدى.

مىسىر

كايرداعى مۇحاممەد ءالي مەشىتى. فوتو: mochaloff.ru

مىسىردا نەگىزگى حالىق ارابتار بولعاندىقتان  قۇربان ايت مەككەدەگى قاجىلىقتان كەيىن ءۇش-ءتورت كۇننەن سوڭ باستالادى. ولار قويدى نەمەسە تۇيەنى قۇرباندىققا شالىپ، مەرەكەلىك تاعام دايىندايدى. ۇلكەن داستارحاندار جايىلىپ، ودان كەز كەلگەن ادام ءدام تاتا الادى. مەرەكە كەزىندە دوستار مەن تۋىستار ءبىر بىرىنە سىيلىقتار جاسايدى. مەيرام باستالعاننان كەيىن مۇسىلمان حالىق دوستارىنا، تۋىستارىنا قوناققا بارادى.

بىرىككەن اراب امىرلىگى

كورنەكى سۋرەت. فوتو: grandtour.ru

بۇل ەلدە قۇربان ايت مەرەكەسى ەرەكشە كولەمدە اتالىپ وتەدى. قۇرباندىق شالىنادى. مەملەكەتتىك سەكتوردى دامىتۋ مينيسترلىگىنىڭ شەشىمى بويىنشا، مەرەكە كۇندەرى ەلدىڭ بارلىق مەملەكەتتىك جانە مۋنيتسيپالدى مەكەمەلەرى جابىلادى. مىسالى دۋبايدا 200 ءتۇرلى ۇلت وكىلى تۇراتىندىقتان، مۇندا ەكى اپتا بويى يد ءال-ادحانىڭ قۇندىلىقتارىن جانە ادەت-عۇرىپتارىن تۇسىندىرەتىن، سونداي-اق بىرلىك يدەياسىن كورسەتەتىن كوپتەگەن ءىس-شارالار وتكىزىلەدى. بۇدان بولەك دۋبايداعى ساۋدا ورتالىقتارىندا بىرنەشە ميلليون ديرحام مولشەرىندەگى جۇلدەلەر مەن لوتەرەيالار ويناتىلادى. بالالارعا ارنالعان كوپتەگەن ويىن-ساۋىق شارالارى ۇيىمداستىرىلادى.

ەستونيا

كورنەكى سۋرەت. فوتو: info-islam.ru

ونداعان جىلدار بويى كوممۋنيستىك قىسىمدا بولعان ەستونيا مۇسىلماندارى قۇربان ايت مەيرامىن اتاپ وتۋگە ەرەكشە كوڭىل بولەدى. ال قۇربان شالۋ ءىسى كوممۋنيستىك رەجيمنەن شىققاننان كەيىن قولعا الىنعان. يد ءال-ادحادا اۋقاتتى ادامدار قويدى نەمەسە سيىر، تۇيە سياقتى ءىرى قارانى قۇرباندىققا شالادى. ەستونيا بۇل مەرەكەنى مۇسىلماندار مەن ەستون قاۋىمداستىعىنىڭ اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى نىعايتۋعا كومەكتەسەدى دەپ ەسەپتەيدى.

“The Qazaq Times”