اقش-تىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ اسكەري كومەكتى توقتاتۋ تۋرالى شەشىمى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا ۇلكەن رەزونانس تۋدىردى. بۇل شەشىم ونىڭ پرەزيدەنتتىك كەزەڭىندەگى باستى ساياسي ستراتەگياسىنىڭ ءبىر بولىگى مە، الدە ىشكى ماسەلەلەرگە نەگىزدەلگەن قادام با؟ وسى ماقالادا ءبىز وسى سۇراقتىڭ جاۋابىن ىزدەيمىز.

ترامپتىڭ اسكەري كومەكتى توقتاتۋىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى

  1. «امەريكا ءبىرىنشى ورىندا» ساياساتى
    ترامپ اكىمشىلىگى سىرتقى كومەك پەن وداقتاستارعا جۇمسالاتىن قارجىنى قىسقارتۋعا ۇمتىلدى. ول ءوزىنىڭ پرەزيدەنتتىك ناۋقانى بارىسىندا جانە قىزمەت ەتۋ كەزىندە «امەريكا ءبىرىنشى ورىندا» (America First) ساياساتىن ۇستاناتىنىن بىرنەشە رەت مالىمدەگەن. بۇل ساياسات بويىنشا اقش-تىڭ ىشكى ماسەلەلەرىن شەشۋ باستى باسىمدىققا اينالدى.
  2. ساياسي قىسىم جانە سايلاۋ الدىنداعى تاكتيكا
    ترامپتىڭ اسكەري كومەكتى توقتاتۋى سايلاۋالدى ستراتەگيانىڭ ءبىر بولىگى بولۋى مۇمكىن. اسىرەسە، بۇل ماسەلە 2024 جىلعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا دايىندىقتىڭ ءبىر ەلەمەنتى رەتىندە قاراستىرىلۋى ىقتيمال. ول وسىلايشا رەسپۋبليكاشىل ەلەكتوراتتىڭ قولداۋىن كۇشەيتۋدى كوزدەگەن بولۋى مۇمكىن.
  3. اقش-تىڭ سىرتقى ساياساتىنداعى وزگەرىستەر
    اقش-تىڭ حالىقارالىق ارەناداعى ورنى وزگەرىپ كەلە جاتىر. ترامپ اكىمشىلىگى ناتو-داعى سەرىكتەستەرىنە ءوز قورعانىس شىعىندارىن وزدەرى كوتەرۋى كەرەك دەگەن تالاپتار قويدى. بۇل ۇستانىم ونىڭ ەۋروپا مەن باسقا دا وداقتاستارعا بەرىلەتىن كومەكتى قىسقارتۋ تۋرالى شەشىمىنە اسەر ەتكەن بولۋى مۇمكىن.
  4. رەسەي مەن قىتايمەن قارىم-قاتىناس فاكتورى
    ترامپتىڭ شەشىمى رەسەي مەن قىتايدىڭ رولىمەن دە بايلانىستى بولۋى مۇمكىن. ۋكراينا مەن تايۆانعا قاتىستى ماسەلەلەردە اقش-تىڭ اسكەري كومەكتى توقتاتۋى بۇل ايماقتارداعى گەوساياسي تەپە-تەڭدىككە ىقپال ەتۋى مۇمكىن.

قانداي سالدارلار بولۋى مۇمكىن؟

  • وداقتاستاردىڭ سەنىمسىزدىگى: اقش-تىڭ وداقتاستارى اسكەري كومەكتىڭ قىسقارۋىن ۆاشينگتوننىڭ سىرتقى ساياساتىنداعى تۇراقسىزدىق بەلگىسى رەتىندە قابىلداۋى مۇمكىن.
  • رەسەي مەن قىتايدىڭ پوزيتسياسى كۇشەيۋى: ەگەر اقش ءوزىنىڭ حالىقارالىق اسكەري قولداۋىن ازايتسا، بۇل رەسەي مەن قىتايدىڭ ءوز ىقپالىن كەڭەيتۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.
  • اقش-تىڭ ىشكى ساياساتىنا اسەرى: بۇل قادام رەسپۋبليكاشىلدار مەن دەموكراتتار اراسىنداعى قاراما-قايشىلىقتاردى كۇشەيتىپ، ترامپتىڭ ساياسي قارسىلاستارى ءۇشىن جاڭا سىن ايتۋ مۇمكىندىگىن بەرەدى.

دونالد ترامپتىڭ اسكەري كومەكتى توقتاتۋى – ءبىر جاعىنان، ونىڭ ساياسي ستراتەگياسىنىڭ ءبىر بولىگى، ەكىنشى جاعىنان، اقش-تىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياسي وزگەرىستەرىنە بايلانىستى قابىلدانعان شەشىم. بۇل قادام الەمدىك گەوساياساتقا اسەر ەتىپ، حالىقارالىق تۇراقتىلىققا قاۋىپ ءتوندىرۋى مۇمكىن. سوندىقتان بۇل ماسەلە الداعى ۋاقىتتا دا تالقىلاناتىن وزەكتى تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرەدى.

The Qazaq Times