ۇگىن الماتىدا «ازاتتىق» راديوسى «قاڭتار جانە قازاق جۋرناليستيكاسى» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ۇيىمداستىرىپ، «قاندى قاڭتار قۇرباندارى» كىتابىنىڭ تانىستىرىلىمىن وتكىزدى. جيىنعا تاۋەلسىز جۋرناليستەر مەن «ءادىل ءسوز» ءسوز بوستاندىعىن قورعاۋ ۇيىمىنىڭ ساراپشىسى عاليا اجەنوۆا قاتىستى. 

دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا ساراپشىلار قازاقستاندىق باق «قاڭتار وقيعاسىن قالاي كورسەتتى؟» دەگەن تاقىرىپتا تالقىلاۋ جاسادى.

«ازاتتىق» راديوسىنىڭ ءجۋرناليسى اسىلحان ماماشۇلى قاڭتار وقيعاسىنا بايلانىستى مەملەكەتتىك باق-تا شىققان ماقالالار مەن دەرەكتى فيلمدەر جونىندە ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، مەمباق قاندى قاڭتاردى ءبىر جاقتى كورسەتكەن.

– «حابار» اگەنتتىگى قاڭتار وقيعاسىنىڭ ءىزى سۋىماي اق «قاسىرەتتى قاڭتار: مارودەرلار»، «قاسىرەتتى قاڭتار: تارتىپسىزدىكتەر» دەپ اتالاتىن دەرەكتى فيلمدەر جاريالادى. بۇلاردىڭ مازمۇنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى عوي، اتىنان اق كورىنىپ تۇر. «الماتى» تەلەارناسى «قايعىلى قاڭتار: ءورت پەن حاوس» دەپ اتالاتىن بەس سەريالى دەرەكتى فيلم ءتۇسىردى. ءفيلمدى تۇسىرگەن ادامنىڭ ماقساتى، ۇستانىمى، كوزقاراسى بولادى. بىراق جۋرناليستىك ستاندارت دەگەن نارسە بار. سوندا بايقاعانىم، «التىن وردا» بازارىنا بارادى دا، سوندا بەتىن كولەگەيلەپ قويعان ادامداردى سويلەتەدى. ادامعا بيلىك بۇرىن ايتقان، كەيىن دە ايتىپ جۇرگەن «الدىن الا دايىندالعان قارۋلى توپ» جونىندە ايتادى. جۋرناليست سويلەتكەن كەيىپكەرلەردىڭ ۇشەۋى دە تۇرمەدە، تەمىر توردىڭ ار جاعىندا وتىر. ۇكىمەتكە، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ءماجبۇر بولىپ وتىرعان ادامدى سويلەتىپ، شىنايى اقپارات رەتىندە ۇسىنۋ ەتيكاعا قانشالىقتى سايكەس كەلەدى؟، – دەدى ماماشۇلى.

بۇدان بولەك، اسىلحان ماماشۇلى استاناداعى «ارمان» كينوتەاتردا ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتتەرى تۇسىرگەن دەرەكتى فيلم جونىندە ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، فيلمدە قاڭتار وقيعاسى كەزىندە الماتىداعى ۇلتتىق مۋزەيدى مارودەرلاردىڭ باسىپ العانى جونىندە، سونىڭ ىشىندە ءبىر قىزدى زورلاعانى جونىندە ايتىلعان.

– بىلتىر كۇزدە استاناداعى «ارمان» كينوتەاترىندا ونەر ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەكتەرى 25 مينۋتتىق فيلم كورسەتتى. سوندا ءبىر بولىمىندە الماتىداعى ۇلتتىق مۋزەيدى مارودەرلاردىڭ باسىپ العانى ايتالدى. ودان كەيىن سول ادامداردىڭ قىز زورلاعانى كورسەتىلدى. بۇنىڭ بارلىعى ەكراندا كورسەتىلدى. مەن سول جەردە سۇراق قويدىم: بۇل قىز زورلاۋ فاكتىسى بولدى ما، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ونى راستادى ما؟ دەدىم. مەن ولار بايقاماي قوسىپ قويعان شىعار دەپ ويلادىم. سويتسەم، ولار ونى ادەيىلەپ قوسقان دەتال ەكەن. ول جەردە «ءمۇيىزى قاراعايداي» پروفەسسورلار «قىز زورلاعاندى قوسقان ەشنارسە جوق» دەپ ەسەپتەيدى ەكەن. مەن سوعان تاڭ قالدىم، – دەدى جۋرناليست.

اسىلحان ماماشۇلى قاڭتار وقيعاسىنا جونىندە شىققان كىتاپتار جونىندە دە ايتتى. ول بۇرىن عىلىم جانە ءبىلىم ءمينيسترى بولعان جاقسىبەك قۇلەكەەۆتىڭ «اقوردا ءۇشىن كۇرەس» كىتابىنا توقتالدى. ول وندا اۆتوردىڭ كىتاپتا مەمباق-تا شىققان ماتەريالداردى پايدالانعانىن ايتتى. ونى قۇلەكەەۆتىڭ ءوزى راستاعان.

«ءادىل ءسوز» ءسوز بوستاندىعىن قورعاۋ ۇيىمنىڭ ساراپشىسى عاليا اجەنوۆانىڭ سوزىنشە، قاڭتار وقيعاسى كەزىندە 18 جۋرناليستكە شابۋىل جاسالعان. سالدارىنان سولار ءتۇرلى دەنە جاراقاتتارىن العان.

– قاڭتار وقيعاسىندا 18 جۋرناليسكە شابۋىل جاسالعان، ونىڭ 17-ءسى ارنايى جەيدەسى مەن كۋالىگى بولا تۇرا، كاسىبي جۇمىسىن اتقارىپ جاتقان كەزدە زارداپ شەككەن. جەتى جۋرناليست ءتۇرلى جاراقات الىپ، مەديتسينا قىزمەتىنە كومەگىنە جۇگىندى»، — دەدى عاليا اجەنوۆا.

«ازاتتىق» راديوسى شىعارعان «قاندى قاڭتار قۇرباندارى» كىتابىندا 18 ادامنىڭ باسىنان وتكەن وقيعاسى توپتاستىرىلعان.

– قاڭتاردا وققا ۇشقان ءار مۇڭلىقتىڭ وقيعاسى قۇيقا تامىرىڭدى شىمىرلاتادى. الماتىدا وق قارشا جاۋعان كولىكتىڭ ىشىندە بولىپ، باس سۇيەگى شاشىلىپ قالعان 4 جاسار ايكوركەم مەلدەحان، دۇكەنگە نان الۋعا اناسىمەن شىعىپ، سنايپەر وعىنان جان ءتاسىلىم ەتكەن سۇلتان قىلىشبەك، كولىگى تۇگەلدەي ورتەنىپ، سۇيەكتەرىن بالالارى جيناپ العان ەرلى-زايىپتى جەلتوقسانشىلار گۇلزيپا قۇلسۇلتانوۆا مەن قۋات بىتكەنباەۆ، كامەلەت جاسىنا تولماي وققا ۇشقان تارازدىق اندرەي وپۋشيەۆ پەن شىمكەنتتىك ابىلاي ەرگەش... زار ەڭىرەگەن انا، ازاماتىن جوقتاعان ايەل، جەتىم قالعان بالا..., – دەپ جازىلعان كىتاپ العى سوزىندە.