الماتى قالاسىندا 2023 جىلعى 5 قاڭتاردا وتكەن «قاڭتار قاسىرەتى قۇرباندارىن ەسكە الۋ، تاعزىم ەتۋ» جيىنىنا قاتىسۋشىلاردىڭ قولداۋىمەن قابىلدانعان قارار

2022 جىلدىڭ العاشقى كۇندەرىندە جاڭاوزەندە باستالعان بەيبىت ميتينگى قازاقستاندا كەڭىنەن قولداۋ تاپتى. سىعىمدالعان گاز باعاسىنىڭ قىمباتتاۋى سەبەپ بولعان حالىق تولقۋى   الماتىدا، تالدىقورعاندا، تارازدا، شىمكەنتتە، قىزىلوردادا، سەمەيدە، ەل استاناسىندا جانە باسقا  قالالاردا جالعاستى. جالپىحالىقتىق نارازىلىقتار ساياسي تالاپتارعا ۇلاستى. ءار قالادا مىڭداعان، ون مىڭداعان ادام كوشەلەرگە، الاڭدارعا شىقتى.

30 جىل بويى ۇستەمدىك قۇرعان نازارباەۆتىق اۆتوريتارلىق، توتاليتارلىق بيلىك جۇيەسى ءىرىپ-ءشىرىدى. ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك، ساياسي داعدارىستار بەلەڭ الدى. جۇمىسسىزدىق، قىمباتشىلىق، جەمقورلىق، ادىلەتسىزدىك ادامداردى قاجىتتى. قازبا بايلىقتىڭ ۇستىندە وتىرىپ، قايىرشىنىڭ كۇيىن كەشكەن قازاقتىڭ اشۋى وسىنداي حالگە جەتكىزگەن نازارباەۆ پرەزيدەنتتىك قىزمەتتەن كەتسە دە باسىلمادى. قوعامدى  وزگەرتۋگە قۇلىقسىز ءارى دارمەنسىز توقاەۆتىڭ ءۇش جىلعى باسقارۋى وڭدى ناتيجە بەرمەدى  وتباسىلىق-وليگارحتىق ۇستەمدىكتىڭ  ساقتالىپ قالۋىنا مۇددەلى سىبايلاسقان- جەمقورلار، اكىمدەر، مينيسترلەر، بيلىكتىڭ پوليتسيالارى، سوتتارى باياعى زاڭسىزدىقتارىن، ادىلەتسىزدىكتەرىن توقتاتپادى. توقاەۆتىڭ ساياسي وزگەرىس جاساۋ، ادىلەتتىلىك ورناتۋ، تازا سايلاۋ وتكىزۋ جونىندەگى ۋادەلەرى الدامشى بوس ءسوز بولىپ شىقتى.

شىدامنىڭ دا شەگى بار. مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىن تۇبەگەيلى وزگەرتپەيىنشە  ەلدە جاقسىلىق بولماسىنا كوزى جەتكەن حالىق – جۇزدەگەن مىڭ رەسپۋبليكا ازاماتتارى بەيبىت جيىنعا، شەرۋگە، ميتينگىگە شىقتى. بۇل قۇپتارلىق ءارى قۋانارلىق قادام ەدى. ولار كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىنىڭ نەگىزىندە ەرىكتى، بەيبىت تۇردە الاڭدارعا بارىپ، بيلىككە تالاپ قويىپ، ۇلتتىق، مەملەكەتتىك مۇددەنى ساتقىندار مەن وبىرلاردان قورعاۋدى كوزدەدى. كەلىمسەكتەردە كەتكەن سىباعاسىن قايتارتۋدى، ۇرپاعىنىڭ نەسىبەسىن ساقتاۋدى ويلادى. ساياسي وزگەرىستى، نازارباەۆتىق جۇيەنى كەتىرۋدى قالادى.

مىنە، ناعىز وتانشىلدىق، جاناشىرلىق سەزىمنىڭ الاۋىمەن الاڭعا جەتكەن قارۋسىز، بۇزاقىلىق نيەتى جوق بەيكۇنا، جازىقسىز جاندارعا نە ىستەمەدى بۇل بيلىك! ولاردىڭ اراسىنا ارانداتۋشىلاردى، بۇلىكشىلەردى قاساقانا قۇرىلعان جوسپارمەن جىبەرىپ، مىڭداعان ادامدى وققا بايلادى. اڭ اتقانداي  جايراتتى! قاندارىن سۋداي توكتى!قولعا تۇسكەندەرىن قامادى! ايۋاندىقپەن ازاپتادى! توقپەن سوقتى! ۇتىكپەن كۇيدىردى! ىستىق سۋمەن ءجيدىتتى! جيىرما مىڭ بانديت، تەرروريستى ويلاپ تاپتى. سونىڭ دالەلى ءۇشىن ءتىرىسى ازدىق ەتىپ، مارقۇم بولعانداردىڭ كورىن قايتا قازدىرىپ، تەرگەۋ امالىن جۇرگىزدى. ماقساتتارى – قولدان تەرروريست جاساۋ. مۇنىڭ ءبارى ەسى اۋىسقانداردىڭ عانا ەلىندە بولاتىن، قاتىگەز قاراقشىلاردىڭ ورداسىندا عانا ورىندالاتىن جاۋىزدىقتار ەدى! امال نە، جيىرما ءبىرىنشى عاسىردا، بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىندا باسشىلىق قىزمەتتە بولعان، قازاقستاننىڭ قازىرگى  پرەزيدەنتى ق -ج.ك.توقاەۆتىڭ كەزىندە، بالكىم سونىڭ تولىق ماقۇلداۋىمەن سورى قالىڭ قازاق ەلىندە بولدى!

نازارباەۆ پەن توقاەۆتىڭ اراسىنداعى تاق تالاسىنان، ولاردىڭ اينالاسىنداعىلاردىڭ تارتىسىنان تۋىنداعان، باس كوتەرگەن قالىڭ قاۋىمدى كۇش قولدانۋ ارقىلى جانشىپ تاستاۋدى كوزدەگەن قاڭتار  قىرعىنى تۋرالى شىندىق اشىلىپ كەلەدى. ونى بۇركەمەلەپ، جاۋىپ تاستاۋ ەش مۇمكىن ەمەس! جانە حالىقتىڭ بار اۋىرتپالىقتى كوتەرگەن ەرلىككە پاراپار كۇرەسىن دە جوققا شىعارا المايدى. مۇنى توقاەۆشىل جارناماشىل جورنالشىلار، ەرتەگىشىل جازۋشىلار ەستە تۇتسىن!

قاڭتارعا قاتىسۋشى كۇرەسكەرلەر – ناعىز قاحارماندار! كرەملدىڭ كومەگىنە سۇيەنىپ بيلىگىن ساقتاپ قالعاندار مەملەكەتتى، تاۋەلسىزدىكتى ماقتانگوي قۋىس كەۋدەلەرىمەن قالاي «قورعاعانى» تۋرالى جىرلاي تۇرسىن. نازارباەۆ تا جەلتوقساننىڭ «باتىرى» بولىپ كورىنىپ باققان. ۋاقىت – ۇلى تورەشى، ءبارىن ءوز ورنىنا قويادى!

قاڭتارداعى قاندى قىرعىن ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك نازارباەۆ پەن توقاەۆتىڭ موينىندا دەپ ەسەپتەيمىز.تالداۋ جاسالماسا دا تۇسىنىكتى، ايقىن نارسە!

بەيبىت جيىنعا، شەرۋگە قاتىسۋشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتپەگەن،  ارانداتۋشىلاردى جۇمساپ، قاقتىعىس تۋدىرعان، قارۋ قولدانعان، بۇيرىقپەن، جارلىقپەن وق اتقىزعان، توناۋشىلىقتى ۇيىمداستىرعان  – سولاردىڭ ىقپالىندا بولعان  بيلىكتىڭ كۇشتىك قۇرىلىمدارى.

بيلىكتىڭ جاساعان قىلمىسى ءۇشىن قاراپايىم حالىق ۇلدارى سوتتى بولىپ جاتىر. بۇل – بارىپ تۇرعان ادىلەتسىزدىك.

   2022 جىلعى قاڭتار وقيعاسى –  الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك، ساياسي وزگەرىس جولىنداعى كۇرەس، اۆتوريتارلىق-وتباسىلىق جۇيەگە قارسىلىق، تاۋەلسىزدىكتى، مەملەكەتتىلىكتى ساتقىنداردان، ەل قازىناسىن ۇرى-جەمقورلاردان قورعاۋعا شىققان ەرلەردىڭ ءىسى دەپ باعالانسىن!

جيىنعا قاتىسۋشىلار مىنانداي تالاپتار قويامىز:

-  2022 جىلعى قاڭتار ايىندا رەسمي تۇردە كورسەتىلگەن 238 ادامنىڭ وققا ۇشىپ، قازا تابۋىنا، مىڭنان استام ادامنىڭ جاراقاتتانۋىنا ۇرىندىرعان شەرلى وقيعالار ءۇشىن باستى جاۋاپكەرشىلىك  قر پرەزيدەنتى ق.ج.توقاەۆقا، بۇرىنعى پرەزيدەنت ن.ءا.نازارباەۆقا ارتىلسىن! سول كەزدەگى ىشكى ىستەر ءمينيسترى ە.تۇرعىمباەۆ، باس پروكۋرور  ع. نۇرداۋلەتوۆ   ۇقك توراعاسى بولعان ك.ماسىموۆپەن بىرگە جاۋاپقا تارتىلسىن، باسقا دا لاۋازىمدى تۇلعالار – نازارباەۆتىڭ تۋىستارى –ق.ساتىپالدى مەن س. ابىشەۆ قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتەن تىس قالماسىن!

- قازا تاپقان بەيبىت ادامداردىڭ  تولىق ءتىزىمى جاريالانسىن، ولاردىڭ ءومىرىن قيعانداردىڭ ەشقايسىسى ادىلەتتى جازادان قۇتىلماسىن، مارقۇمداردىڭ وتباسىنا پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىنە تولەنگەن كولەمدە جاردەماقى بەرىلسىن!

-  جاپپاي تارتىپسىزدىكتەرگە قاتىستى دەگەن كۇدىكپەن قامالعانداردىڭ بارلىعى، قارۋ الىپ وق اتقانداردان باسقالارى، بوستاندىققا شىعارىلسىن. ولاردان قوعامعا كەلەتىن قاۋىپ جوق ەكەندىگى، تەرگەۋگە، سوتقا  كەدەرگى، ىقپال جاساي المايتىنى، وتباسىلارىنىڭ اسىراۋشىسى ەكەندىگى، بالالارى مەن ايەلدەرىنىڭ قيىن جاعدايى ەسكەرىلسىن! بەيبىت جيىنعا قاتىسقاندارعا تاعىلعان ايىپتاۋلار قىسقارتىلسىن; ارانداتۋشىلاردىڭ الداۋىنا، قورقىتۋىنا ءتۇسىپ، قاتەلىككە ۇرىنعاندارعا كەشىرىم جاسالسىن!

-  تەرگەۋگە دەيىن جانە تەرگەۋ كەزىندە ازاپتالعان، سوققىعا جىعىلعان كۇدىكتىلەردەن الىنعان مويىنداۋلار مەن جالعان حاتتامالارعا قويىلعان قولدار، تۇسىنىكتەمەلەر زاڭسىز دەپ تابىلسىن، ولار سوت پروتسەسىندە جارامسىز دەپ تانىلسىن!

-  وقيعا كۇندەرىندە جانە ودان كەيىن جاراقات العانداردىڭ، اباقتىلارداعى ازاپتاۋلاردان دەنساۋلىقتارىنا زالال كەلگەندەردىڭ بارلىعى جابىرلەنۋشى سانالىپ، ولارعا جەتكىلىكتى مولشەردە وتەماقى تولەنسىن!

- ۇرىپ - سوعۋعا، قيناۋعا قاتىسقاندار، قىزمەتتىك وكىلەتتىكتى اسىرا پايدالانعاندار قاتاڭ جازالانسىن!

- سوت پروتسەستەرى اشىق، جاريا  تۇردە، ونلاين ەمەس، وفلاين تۇرىندە، تىكەلەي سوت زالدارىندا وتكىزىلسىن!

- ارام پيعىلدى لاڭكەستەر، قاساقانا ارانداتۋشىلار، ادام ولتىرۋشىلەر، ازاپتاۋشىلار، بيلىككە تالاسقاندار – ەڭ اۋىر جازاعا لايىقتىلار!

-قاڭتارداعى قاندى وقيعاعا بايلانىستى حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ زەرتتەۋ جۇرگىزۋى قاجەت. سوندا عانا اقيقاتتى بۇكپەسىز ايقىنداۋعا، ادام قۇقىعى قاعيدالارىنىڭ بۇزىلعاندىعىن دالەلدەۋگە مۇمكىندىك تۋادى. ودان باس تارتۋ –  ادامزاتقا قارسى جاسالعان قىلمىستى جاسىرعانمەن تەڭ.

- ادىلەتتىلىك ورناماعان جەردە قاقتىعىستار قايتالانا بەرەدى. وق اتقان بيلىك حالىقتى سوتپەن قورقىتا المايدى. اشىندىرادى. بۇرىنعىدان دا الاپات تولقىن تۋعىزادى. بەيبىت شەرۋگە، حالىقتىڭ نارازىلىق تانىتقان تولقۋىنا قاتىسقان قاماۋداعى ازاماتتاردىڭ بارشاسىنا بوستاندىق بەرىلسىن!

- بارلىق ساياسي تۇتقىندار، تۇتقىنداعى  قوعام بەلسەندىلەرى – جانبولات ماماي، قوساي ماحانباەۆ، اقىلجان قيسىنباەۆ، قالاس نۇرپەيىسوۆ، ايگەرىم تىلەۋجانوۆا جانە باسقالارى بوستاندىققا شىعارىلسىن، اقتالسىن!

- جيىن بوستاندىعى، ميتينگىگە قاتىستى زاڭدار قايتا قارالسىن جانە ونى قولدانۋدا اكىمشىلىك ۇستەمدىككە جول بەرىلمەسىن!

-  ەلىمىزدە ساياسي رەفورما ناقتىلى ىسكە اسىرىلماسا، سىبايلاس جەمقورلىققا، ۇرلىققا، توناۋعا، ساتقىندىققا نەگىزدەلگەن مەملەكەتتىك بيلىك جۇيەسىن وزگەرتۋ مۇمكىن بولمايدى. تۇبەگەيلى وزگەرىستى  ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنەن، سوتتان، پروكۋراتۋرادان، ىشكى ىستەردەن باستاپ ءبىرىنشى كەزەكتە قولعا الۋ كەرەك.

قاڭتارداعى حالىق كوتەرىلىسى وسىنداي وزگەرىستەر بولۋى ءۇشىن جاسالدى. ال ونى كەرى ماقساتتا پايدالانعاندار – نازارباەۆشىلدار بيلىكتىڭ بارلىق قۇرىلىمدارىنان، تارماقتارىنان – پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنەن باستاپ، تۇگەلدەي تازارتىلسىن!

-قازاقستان قاڭتار كوتەرىلىسى كەزىندە 20 مىڭ لاڭكەس، بانديتتەر تاۋەلسىزدىككە، مەملەكەتتىلىككە قاتەر ءتوندىردى دەلىنگەن جەلەۋمەن ەلىمىزگە كىرگەن، اسكەرى وق اتتى دەگەن كۇدىككە ىلىنگەن ۇجىمدىق قاۋىپسىزدىك شارتى ۇيىمىنا مۇشەلىكتەن شىقسىن.

- كونستيتۋتسياعا قارسى، نازارباەۆتىق زاڭدارمەن ادىلەتسىز وتكىزىلگەن سايلاۋ ارقىلى جەتى جىلعا ءوزىن پرەزيدەنت ساناعان، قاڭتار كۇندەرىندە ەسكەرتۋسىز نىساناعا وق اتۋعا جارلىق بەرگەن، كوپتەگەن جازىقسىز ادامداردىڭ ولىمىنە سەبەپكەر بولعان، قۋعىن-سۇرگىنگە جول بەرىپ وتىرعان پرەزيدەنت ق.توقاەۆقا يمپيچمەنت جاريالاۋ ءىسى قولعا الىنسىن!

- قاڭتارعا ساياسي-قۇقىقتىق باعا بەرۋ ءۇشىن ارنايى تاۋەلسىز قوعامدىق كوميسسيا قۇرىلسىن!

قارار 2023 جىلعى 5 قاڭتاردا، الماتى قالاسىندا، تاۋەلسىزدىك الاڭىنداعى جيىندا قابىلداندى.