پۋتين مەن ترامپ تەلەفوندا سويلەستى: قارۋ-جاراق باسەكەسى الاڭداتۋدا

بىرنەشە كۇن بۇرىن اقش، بريتانيا جانە كانادا ەلدەرى ماسكەۋدى كوروناۆيرۋس ۆاكتسيناسىنا قاتىستى مالىمەتتەردى ۇرلاماق بولدى دەپ ايىپتاعان ەدى. ال، ءبىر كۇن بۇرىن اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ پەن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ، بىرقاتار ماسەلەلەردى تالقىلاعان. سويلەسۋ كەزىندە جاڭا كوروناۆيرۋس ىندەتى جانە قارۋ-جاراقتى باقىلاۋ كەلىسسوز ماسەلەلەرى دە تالقىعا سالىنعان.

ەكى ەل باسشىسى وسىدان ءبىر اي بۇرىن دا تەلەفون ارقىلى حابارلاسقان ەدى. ودان بەرى دە ەكى ەل اراسىندا كوپتەگەن داۋلى ماسەلەلەر بولىپ ۇلگىردى. سونىڭ قاتارىندا The New York Times باسىلى رەسەيدىڭ بارلاۋ قىزمەتى اۋعانستانداعى تالىپتەرگە امەريكالىق اسكەرلەردى ءولتىرۋ ءۇشىن اقشا تولەگەنى تۋرالى جازعان ماقالا دا بار. بۇدان تىس، حاكەرلىك شابۋىل، سپۋتنيكتەردى جوياتىن قارۋ سىندى ەكى ەل قايشىلىعىن اسقىندىراتىن كوپتەگەن وقيعالار بولىپ ۇلگىردى.

دەگەنمەن، تەلەفونداعى اڭگىمە تۋرالى اق ءۇي جاساعان مالىمەتتە ەكى ەل باسشىسى بۇنداي داۋلى ماسەلەلەر تۋرالى ءسوز قوزعاماعان. سويلەسۋ تاقىرىبى داعدارىستان كەيىنگى ەكونوميكانى جانداندىرۋ، جاھاندىق پاندەمياعا قارسى ورتاق كۇرەس ماسەلەلەرى دەپ ءتۇسىندىردى. «ەكى ليدەر ەكىجاقتى جانە عالامدىق ماڭىزدى ماسەلەلەردى دە تالقىلادى. پرەزيدەنت ترامپ قىتاي، رەسەي جانە امەريكا قۇراما شتاتتارى اراسىنداعى شىعىنى مول ۇشجاقتى قارۋ جارىسىنان اۋلاق بولعىسى كەلەتىنىن تاعى ءبىر رەت ەسكەرتتى. جانە قارۋدى باقىلاۋ جونىندەگى الداعى كەلىسسوزدەردەن زور ناتيجە كۇتەتىنىن جەتكىزدى»، – اق ءۇي ءباسپاسوز وكىلى دجۋد دير.

كرەمل مالىمدەمەسىندە، پرەزيدەنتتەردىڭ «ستراتەگيالىق تۇراقتىلىق جانە قارۋدى باقىلاۋ» ماسەلەسىن نەگىز ەتە وتىرىپ، يران يادرولىق باعدارلاماسى، كوروناۆيرۋسقا قارسى كۇرەس جانە رەسەي مەن اقش اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىستار توڭىرەگىندە كەڭەسكەنى ايتىلعان.

ماۋسىمدا اقش، رەسەي جانە قىتاي اراسىندا قارۋدى باقىلاۋ تۋرالى ۇشجاقتى كەلىسسوز وتكىزبەك بولعان. الايدا، بەيجىڭ بۇل شاقىرۋدان باس تارتىپ، قارۋدى باقىلاۋ كەلىسىمىنەن تىس قالاتىنىن بايقاتتى. ال، اقش پەن رەسەي كەلىسسوز وكىلدەرى دە ۆەناداعى كەزدەسۋدە كەلىسە الماي قايتتى. الداعى جىلى اقپان ايىندا تاراپتار Start دەپ اتالاتىن جاڭا كەلىسىم تۇزۋگە ءۇمىتتى.

بۇل كەلىسىمنىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى ايتا كەتەيىك. جاڭا ستراتەگيالىق قارۋ-جاراقتى قىسقارتۋ تۋرالى كەلىسىم – بۇل اقش-رەسەي قارۋ-جاراعىن باقىلاۋ جونىندەگى بىردەن ءبىر كەلىسىم. ەگەر ول كەڭەيتىلمەسە، جارتى عاسىردان بەرى اقش پەن رەسەيدىڭ يادرولىق قارۋلارىن زاڭدى شەكتەپ كەلە جاتقان كەلىسىم جوق بولادى. وندا «قىرعي قاباق سوعىسى» جىلدارىنداعىداي دەرجاۆالار اراسىندا قارۋ-جاراق باسەكەسى باستالادى دا الەمنىڭ تۇراقتىلىعى اسا ۇلكەن قاۋىپكە تاپ بولادى. رەسەي شارتتى بەس جىلعا دەيىن ۇزارتۋدى ۇسىندى، بىراق ترامپ بۇل ۇسىنىستى قابىلدامادى. اقش تارابى جۇيەلى ءارى كەمەلدى ۇزاق مەرزىمدى كەلىسىمدى قالاپ وتىر.

“The Qazaq Times”