يران رەسەي مەن قىتايدى پارسى شىعاناعىنا تارتۋدا

يران، رەسەي جانە قىتاي اراسىندا بىرلەسكەن تەڭىز-اسكەري وقۋ-جاتتىعۋعا دايىندالۋدا. بۇل تۋرالى كەشە، 25 جەلتوقسان تەھراننىڭ قورعانىس وكىلدەرى رەسمي مالىمدەمە ارقىلى ءبىلدىردى. مالىمدەمەدە ايتىلۋىنشا، بىرلەسكەن اسكەري جاتتىعۋ ءۇندى مۇحيتىنىڭ سولتۇستىگىندە 28 جەلتوقسان باستالىپ، 4 كۇنگە جالعاسادى.

اقش يرانعا ەكونوميكالىق سانكتسيانى كۇشەيتكەننەن كەيىن تەھران ماسكەۋ جانە بەيجىڭمەن بولعان بايلانىسىن كۇشەيتە ءتۇستى. بۇعان دەيىن يران، رەسەي جانە قىتاي ءۇش ەل اراسىندا بۇنداي تەڭىز اسكەري جاتتىعۋى وتكەن ەمەس. سوڭعى جىلدارى قىتاي مەن رەسەيدىڭ تەڭىز كۇشتەرى يرانعا ءجيى ساپارلايتىن بولعان.

امەريكالىق Associated Press اقپاراتتىق اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، ءۇش ەل اراسىنداعى كەزەكتى جاتتىعۋ ومان تەڭىزىندە ءوز ىشىندە قامتيدى. يران قورعانىس وكىلدەرى جاتتىعۋدىڭ ماقساتىن ايماقتىق قاۋىپسىزدىك ىنتىماقتاستىعىن تەرەڭدەتۋ دەپ تۇسىندىرگەن. الايدا، تاۋەلسىز ساراپشىلار ءۇش ەلدىڭ اسكەري جاتتىعۋى جاقىندا عانا اياقتالعان اقش پەن ساۋد ارابياسى اراسىنداعى تەڭىز اسكەري جاتتىعۋىنا جاۋاپ دەپ باعالاپ وتىر. ايتا كەتەرى، بۇل اسكەري جاتتىعۋعا قىتاي دا قاتىسقان بولاتىن.

سوڭعى جىلدارى اراب تۇبەگى مەن پارسى شىعاناعىنداعى ساياسي جاعداي كۇردەلىلەنە ءتۇستى. اسىرەسە، بيىل جازدا ساۋد ارابياسى مەن يران اراسىنداعى قايشىلىق ءتىپتى دە اسقىندى. مۇناي تاسىمالداۋشى تانكەرلەرگە شابۋىل، ساۋد ارابياسىنىڭ مۇناي نىساندارىنا جاسالعان اۋە شابۋىلدارى ەكى ەلدىڭ شيەلەنىسىن ودان سايىن ءورشىتتى. اقش ساۋد ارابياسىنا قولداۋ كورسەتىپ، ساۋد پاتشالىعى يەلىگىندەگى تەرريتورياعا اۋە قورعانىس جۇيەلەرىن كوبىرەك ورنالاستىردى. ارينە، بۇل ارەكەتتەر تەھران تارابىنان دا جاۋاپسىز قالىپ جاتقان جوق.

ەستەرىڭىزدە بولسا، قىركۇيەكتە ساۋد ارابياسىنىڭ مۇناي ءوندىرۋ نىساندارىنا درون شابۋىلدارى جاسالدى. الەمدەگى ەڭ ۇلكەن مۇناي ءوندىرۋشى ورىن اۋىر شىعىنعا باتىپ، ساۋد ارابياسىنىڭ مۇناي ءوندىرىسى 50 پايىزعا دەيىن قىسقاردى جانە الەمدەگى مۇناي باعاسى شىعاناق سوعىسىنان كەيىن ەكىنشى رەت ەڭ جوعارى شەككە دەيىن جەتتى. شابۋىلدى يەمەندەگى حۋسيد كۇشتەرى ءوز موينىنا العانىمەن، ساۋد ارابياسى مەن اقش شابۋىلدىڭ ارتىندا يراننىڭ تۇرعانىن ايتتى.

تەھران بۇل ايىپتاۋدى جوققا شىعاردى ءارى وزىنە قارسى قانداي دا ءبىر اسكەري ارەكەتتىڭ ەسەلەنگەن جاۋابى بولاتىنىن ايتقان. بۇعان قوسا، يران 2015 جىلى التى ەلمەن قول قويعان يادرولىق كەلىسىم شەگىنەن اسىرا وتىرىپ ۋران بايىتۋدى جالعاستىردى. يران بۇل ارەكەتىن اقش-تىڭ كەلىسىمنەن بىرجاقتى باس تارتۋىنا قارسى جاۋاپ رەتىندە كورسەتتى. بۇنىمەن تاراپتار قانداي دا ءبىر ناتيجەگە قول جەتكىزگەن جوق. تەك پارسى شىعاناعىنداعى شيەلەنىس تەرەڭدەي بەردى. ال، كەزەكتى جاتتىعۋ قىتاي مەن رەسەيدىڭ وڭىردەگى اسكەري بەلسەندىلىگىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋى مۇمكىن.

“The Qazaq Times”