ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 22 ءساۋىرى كۇنى ساعات 15.00-دە الماتىداعى ۇلتتىق كىتاپحانانىڭ ۇلكەن زالىندا «ەر-جانىبەك» قوعامدىق قورىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وسپان باتىردىڭ 120-جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا كورنەكتى اقىن، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، حالىقارالىق «الاش»، اباي، ماحامبەت سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى عالىم جايلىبايدىڭ «سۇلۋبايدىڭ ءانى» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمى وتەدى.
اتالمىش پوەما قازاق، اعىلشىن، ورىس، تۇرىك تىلدەرىندە جاريالانىپ وتىر.
ءور التايدا وسپان باتىردىڭ ۇلت-ازاتتىق كوتەرىلىسىندە مەرت بولعان سۇلۋباي ساپىۇلىنىڭ ءومىرىن ايتا وتىرىپ، بۇگىنگى قىتاي قازاقتارىنىڭ ارمان، ۇمىتتەرى دە پوەتيكالىق تىلمەن كوركەم جەتكىزىلگەن. جيناقتا سونداي-اق، قىتاي قازاقتارىنىڭ ومىرىنەن جازىلعان «ءور التاي مەن ءتاڭىرتاۋدىڭ اراسى» دەپ اتالاتىن جىر توپتاماسى بار.
بۇل باتىر، اقىن سۇلۋباي رۋحىنا قويىلعان ەسكەرتكىش عانا ەمەس، سول ەلدەگى قانداستاردىڭ بۇگىنگى جاي-كۇيىنە الاڭ كوڭىلدىڭ تۇنباسىنان اقتارىلعان سىر دەپ قابىلداۋعا بولادى.
شاراعا بەلگىلى قوعام قايراتكەرلەرى، ادەبيەت پەن عىلىمنىڭ، ونەردىڭ تانىمال تۇلعالارى قاتىسادى.
تۇساۋكەسەر ءراسىمىن كورنەكتى اقىن، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، م.ماقاتاەۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ ەكى مارتە لاۋرەاتى ءجۇرسىن ەرمان جۇرگىزەدى.
كەلىڭىزدەر، كورىڭىزدەر، ايتۋلى شاراعا قاتىسىڭىزدار!
پوەمادان قىسقاشا ءۇزىندى:
ەسكىرمەگەن ەكى اڭىز
ءى
الماعايىپ زاماندا،
ارمان قانات بولا الا ما ادامعا؟
...قازىنالى قاريا سوزدەن قوپارعان –
ءبىر-ەر اڭىز سارعايماي ءجۇر سانامدا.
باق پەن سورى – بەس ەلى،
بۇلاعاي كۇن بۇلتپەن بىرگە كوشەدى.
قايران دا قايران، بابالار:
قايقايا شاپقان قاراگەر،
شالقايا تارتقان قارا نار –
ءالى دە ءتىرى – دەسەدى،
قازاقتىڭ جۇرتى كوشەلى.
قارا ورماننىڭ قازىعى،
جالعىزىمنىڭ جانعا ءدارۋ جالبىزى.
«...بۋىرشىننىڭ بۇتا شاينار ازۋى –
بيدايىقتىڭ كول جايقاعان جالعىزى»
التاي تاۋدىڭ جاڭعىراتىن جار-قۇزى،
كونەرمەگەن كونە ءسوزدىڭ قالدى ءىزى:
التىن وردا ءبۇلىنىپ،
بەرەكە حان ولگەندە،
قازاق تاعى شەرمەندە:
مايقى ءبيدىڭ ۇرپاعى
اسان قايعى ابىزىم –
تاڭداي قاققان دەسەدى التاي تاۋىن كورگەندە.
تاۋاريحتان تاپقان ءىز،
سولاي دەيدى بىزگە جەتكەن تەكتى اڭىز.
– ۇجماق ەكەن،
بولەك اۋەن، سازى بار.
جان جاراسى جازىلار.
التى اي قىسى،
سوسىن التى اي جازى بار;
– التىن مەكەن التاي بولسىن! – دەپتى ابىز.
كورگەن ادام بالايتۇعىن ىرىمعا،
سول التايدىڭ ارمان جەتپەس شىڭىندا.
التىن سيراق،
گاۋھار تۇمسىق،
كوك قانات –
التاي – دەگەن ءبىر قارا قۇس،
الىپ قۇس،
ونى كورسەڭ كوردىم دەي بەر، جارىق ءتۇس...
سونداي اڭىز ەستىپ ەدىم بۇرىندا،
قۇداي سۇيگەن قۇل كورەدى عۇمىردا...
الگى الىپ قۇس ەلەس بەرەر كەزەڭدە،
تولقىن بىتكەن تۋلاپ اعىپ وزەندە،
كۇن كۇركىرەپ،
ناجاعايى شاتىرلاپ –
بۇل ولكەگە باق پەن باقىت جاقىنداپ –
بار وسىنداي ءسوز ەلدە...
جاراتقاننىڭ شەبەرى،
جىلقى بىتكەن تەرىسكەيگە ورەدى.
قاناتىنان جاقۇت ساۋلاپ سۇڭقاردىڭ.
تۇياعىنان التىن ىرشىپ تۇلپاردىڭ.
ءبارىن كوزىڭ كورەدى،
كيەلى قۇس ەلەس بەردى، سەبەبى...
التاي قۇسى ءبىر كورىنىپ قايتادى،
سولاي دەيدى:
تاۋى،
تاسى،
بايتاعى،
سوڭىنان ەل ىرىس-قۇتقا
كەنەلىپ
تىنىشتىققا بولەنىپ،
ورەن بىتكەن ءومىر ءانىن ايتادى.
ەلتىگەنمىن كوڭىلىمنىڭ حوشىمەن،
ەستي سالا كەرۋەننىڭ كوشىنەن.
اينالايىن،
سىزگە ايتۋعا اسىقتىم –
قۇس جايلى اڭىز تامام بولسىن وسىمەن.
ءىى
تىرلىككە تاعدىر سالسا قارا قۇلىپ،
كوشكە ەرمەي كوكتەي سالىپ قالادى جۇرت.
الاعاي دا بۇلاعاي كۇن تۋعاندا –
التايدىڭ اسقار باسىن شالادى بۇلت.
قىسىلساڭ دوس دەگەنىڭ سىرت اينالار،
ىلەسپەي كەرۋەنگە ءبىر تاي قالار.
ءتۇسى دە زامانىڭنىڭ سۇرقاي بولار –
التايدىڭ التىن باسىن بۇلت اينالار...
ەل-جۇرتتىڭ كۇيىس تاپپاي كۇيى مۇلدەم،
قالارسىڭ سەن دە اداسىپ ۇيىرىڭنەن.
جاعاعا شىعىپ قالعان قايىقتايسىڭ –
زامانا قىسقان كەزدە بۇيىرىڭنەن.
كوك قانات،
گاۋھار تۇمسىق قۇسىمەنەن،
بوپ كىرگەن ءبىر اڭىز بار تۇسىمە ولەڭ.
...التايدا اق بۇلتتاردى جارىپ شىعىپ –
اقبوز ات ازىناعان،
كىسىنەگەن.
ۇمىتقان قۋانىشىن،
كۇلكىسىن دە،
زاماننىڭ الماعايىپ جۇرتى ىشىندە.
...ماڭدايى جارقىرايدى جارىقتىقتىڭ –
اقبوز ات ارقىرايدى بۇلت ىشىندە.
تالقىسىن تاعدىرىنىڭ توسىپ الىپ،
اڭىزدى اقيقاتقا قوسىپ الىپ:
...جۇلدىزداي اعىپ وتكەن اقبوز اتتى
– ەكى رەت كورگەن-دەيدى،
وسى حالىق.
تىرلىگىڭ تىرەلسە دە قايقى اسۋعا،
اڭىزدى: «جالعان ءسوز» – دەپ،
ايتاسىڭ با؟
...بىرەۋى ەر جانىبەك زامانىندا،
ەكىنشى وسپان باتىر ايقاسىندا.
اقبوز ات كەتكەن ەكەن ەلەس بەرىپ،
بەل مە ەدىك،
بەلەڭ بە ەدىك،
بەلەس پە ەدىك.
...اڭىزى اڭىراتار الا تاڭنان –
كونەرمەس كونە كۇننەن كوپ ەستەلىك.
*
باعزى سوزدەر – باعدارشام باعىما كىل،
نە شارا بار بەرگەن سوڭ،
ءتاڭىر ءامىر.
التىن سيراق الىپ قۇس ەلەس بەرىپ –
ارقىراسىن، اقبوز ات، تاعى دا ءبىر!
اعام قالدى،
قارىنداس،
دوسىم قالدى
كوپ ىركىلىپ...
كورىنبەي كوشىم قالدى.
التاي قۇسى،
اقبوز ات
حوش، امان بول –
كونەرمەگەن كونە ءسوز ەسىمدى الدى...
«...بىلعارى بەلبەۋ، بۇراڭ بەل،
بۇرىلار ما ەكەن ءبىزدىڭ ەل».
“The Qazaq Times”