اقش پرەزيدەنتى باراك وباما چيكاگوداعى قوشتاسۋ سوزىندە امەريكا حالقىن ءوز دەموكراتياسىن ساقتاۋعا شاقىردى، – دەپ حابارلايدى bbc news.
سەگىز جىل بۇرىن، ول قىزمەتكە كىرىسكەن. جانە سول سەگىز جىل بۇرىنعى ۋاقىتپەن سالىستىرعاندا، قازىر «ءاربىر باستامادا امەريكا مىقتى ەكەنىن دالەلدەدى». الايدا ول (پرەزيدەنت) «ەگەر دە ءبىز بۇل جاعدايدى بەي-جاي قابىلدايتىن بولساق، ءبىزدىڭ دەموكراتيامىزعا قاۋىپ تونەدى» دەپ ەسكەرتكەن بولاتىن.
ماسەلەگە ورتاق تۇسىنىكپەن، جان-جاقتى قاراۋ ءۇشىن، ول امەريكالىقتاردان ءوتىنىپ «ءبىز نازار بوعان اۋدارىپ، تىڭداۋىمىز كەرەك» – دەدى.
ءبىرىنشى قارا ءناسىلدى پرەزيدەنت، العاش رەت 2008 جىلى (قازىرگى تاڭدا 55) تاعايىندالعان بولاتىن. كەلەسى پرەزيدەنت دونالد ترامپ وبامانىڭ كەيبىر ساياساتىن وزگەرتەتىنىن ايتتى. ول 20 قاڭتاردا انت بەرەتىن بولادى.
بيلىكتىڭ بەيبىت جولمەن اۋىسۋى – امەريكا دەموكراتياسىنىڭ بىرەگەيلىگى. دەگەنمەن ول امەريكالىق دەموكراتياعا تونگەن ءۇش قاۋىپ-قاتەردى اتاپ ءوتتى: «ەكونوميكالىق تەڭسىزدىك، ناسىلگە بولىنۋشىلىك جانە ناقتى فاكتىلەرگە ەمەس، «كوبىك» سوزدەرگە ەرىپ، شەگىنۋ». ءوزىنىڭ پرەزيدەنت رەتىندەگى سوڭعى سوڭعى سوزىندە: «وزگەرىستى مەن ەمەس، وزدەرىڭىز ەنگىزە الاتىندىقتارىڭىزعا سەنۋلەرىڭىزدى سۇرايمىن». –دەدى.
چيكاگوداعى سايلاۋ بارىسىندا وباما اق ۇيدەن ءسوز جەتكىزۋدىڭ ورنىنا ميشەل وباما ەكەۋىنىڭ «بارلىعى باستاۋ العان جەرگە بارعىم كەلەدى» دەگەن بولاتىن.
«مەن مۇندا مىنا نارسەنى ءبىلدىم: بارلىق وزگەرىستەر قاراپايىم ادامدار تارتىلىپ، ارەكەت ەتكەن جاعدايدا عانا ورىن الاتىنىن ءتۇسىندىم. جانە ولار ءبىر اۋىزدان جينالىپ، سونى تالاپ ەتكەن». «پرەزيدەنت رەتىندە سەگىز جىلدان كەيىن دە مەنىڭ ويلايتىنىم وسى». 2012 جىلى سايلاۋدا ميتت رومني جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن، ماككورميكتى، ياعني سولتۇستىك امەريكاداعى ەڭ ءىرى Convention Center-ءدى وباما قوشتاسۋ مەكەنجايى دەپ بەلگىلەگەن بولاتىن. وعان 20000-نان استام ادام قاتىسادى دەپ كۇتىلگەن. بيلەتتەر تەگىن بەرىلەدى، بىراق ينتەرنەتتە $ 1000 (£ 820) باعاسىنا ساتىلدى.
ساياساتتا
«مەن سايلانعاننان كەيىن امەريكادا ءناسىل تۋرالى تالقىلاۋ بولدى. بۇل كوزقاراس شىنايى بولعانىمەن، رەاليستىك كوزقاراسقا سايكەس بولمادى. دەگەنمەن وسى ناسىلگە بايلانىستى قوعامدا ءجيى-ءجيى كەلىسپەۋشىلىكتەر بولىپ قالادى. مەن ءبىزدىڭ ساياسي جاعدايىمىزدىڭ وسىدان 10, 20, 30 جىل بۇرىڭعى دەڭگەيمەن سالىستىرعاندا، الدەقايدا جاقسى ەكەنىن ايتا الامىن».
جەتىستىكتەرى تۋرالى
«ەگەر مەن سەگىز جىل بۇرىن اۆتوموبيل ونەركاسىبىن قايتا ىسكە قوسىپ جانە ءبىزدىڭ تاريحىمىزدا جۇمىس ورىندارىن قۇرىپ، ەڭ ۇزىن سترەيچ اشۋ كەرەك دەسەم... ەگەر مەن سىزدەرگە كۋبا حالقىنىڭ جاڭا حالقىنىڭ جاڭا تاراۋىن اشام دەسەم، ەگەر مەن يرانداعى يادرولىق باعدارلامانى ەشبىر وقسىز، قانسىز جابامىن دەسەم... ەگەر مەن نەكە تەڭسىزدىگىن جەڭەمىز دەسەم... ءبىزدىڭ 20 ملن وتانداستارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاندىرۋدى قامتاماسىز ەتەمىن دەسەم... - سىزدەر «ءبىزدىڭ كوزقاراستارىمىز تىم جوعارى» دەپ ايتار ەدىڭىزدەر».
ميشەل وباما تۋرالى
«سوڭعى 25 جىل كولەمىندە مەنىڭ جۇبايىم مەن بالالارىمنىڭ اناسى عانا ەمەس، مەنىڭ جان دوسىم دا بولدى. سىزدەر اق ءۇيدى بارلىعىنا ورتاق ەتتىڭىزدەر. پرەزيدەنتتىڭ قوشتاسۋ ءساتى امەريكاندىقتار ءۇشىن ساياسي داستۇرگە اينالدى».
اۋد. گۇلىم رىسقۇل
"The Qazaq Times"