Kollaj: ERA

Financial Times gazetiniñ habarlauınşa, Europadağı tehnologiyalıq kompaniyalar men odaq diplomattarınıñ Qıtaymen narıqtağı baylanısı regreske ketui mümkin. Bwğan sebep – Amerikanıñ Qıtayğa engizgen sankciyaları.

AQŞ sauda ministrliginiñ qara tiziminde qıtaylıq birqatar kompaniyalar, sonıñ işinde «Huawei» korporaciyası bar. Ötken aptanıñ soñında bwl tizimge telefon qwrılğıların öndiretin SMIC (Semiconductor Manufacturing International Corporation) kompaniyası da kirdi. Osıdan keyin, Qıtaydağı eñ ozıq çipset jabdıqtarın şığaratın gollandiyalıq ASML kompaniyası SMIC önimderin satuğa tıyım saldı.

Vaşingtonnıñ sankciyalar rejimi, «Amerika – birinşi!» (Make America great again!) sauda sayasatına säykes AQŞ-tıñ jeke jäne zañdı twlğalarına Qıtay kompaniyalarımen baylanıs ornatuğa tıyım salınğan. Bwl öz kezeginde qıtaylıq narıqtıñ degradaciyasına äkep soqtı. Sol sebepti basqa memleketter de QHR narığınan kete bastadı.

AQŞ-tıñ ziyatkerlik menşik qwqığına baylanıstı Qıtayğa engizilgen sankciyalar basqa elderdiñ öndiruşilerine de äser etedi.

Jeltoqsannıñ basında EO-ğa müşe 17 el Europalıq komissiyanıñ qoldauımen «processorlar men jartılay ötkizgiş tehnologiyalar salasındağı europalıq bastama turalı» qwjattı jariyaladı. Odaqtıñ ekonomikanı qalpına keltiruge bölingen 750 milliard euro kölemindegi qarajatınıñ besten bir böligin aldağı eki-üş jılda jartılay ötkizgişter salasına bölu qarastırılğan.

Mamırda AQŞ sauda ministrligi Qıtaydağı jalpı sanı 33 jekemenşik kompaniyalar men ükimettik wyımdarğa sankciya engizgen.

Birinşi qatañ tizimine QHR Qoğamdıq qauipsizdik ministrliginiñ Sot saraptaması institutı men segiz qıtaylıq zañdı twlğa kirdi. Uaşingtonda olarğa «Qıtay quğın-sürgin nauqanı barısında adam qwqıqtarın taptap, etnikalıq az wlttardı jappay zañsız wstap, eriksiz eñbekke küştedi» degen ayıp tağıldı. Ministrlik ökilderi atap ötkendey, olardıñ barlığı 2019 jılı qazanda qwrılğan sankciyalıq tizimdi tolıqtıradı.

Ekinşi sankciyalıq tizimge «Wlttıq qauipsizdikke nemese Qwrama Ştattardıñ sırtqı sayasi müddelerine qayşı keletin qızmetti jüzege asırdı» degen ayıppen 24 ükimettik jäne kommerciyalıq Qıtay wyımdarı engizilgen. Bwl wyımdar Qıtayda, Gonkongta jäne Kayman araldarında ornalasqan. Ministrlik AQŞ-tan tauarlar men tehnologiyalardı importtaytın bwl wyımdar jappay qırıp-joyu qaruın jäne äskeri maqsattağı tehnologiyalardı öndiredi dep sanaydı.

Küni keşe AQŞ «qarulı küştermen baylanısı bar» 100-den astam şeteldik kompaniyağa sankciya engizdi. Olardıñ 45-i reseylik, qalğan 58-i Qıtay käsiporındarı. Saytta jazılğanday, tizimge engen wyımdar – Amerikanıñ halıqaralıq sayasattağı müddesine, wlttıq qauipsizdigine qater töndiredi.

"The Qazaq Times"