AQŞ prezidenttigine ümitkerler: Demokratiyalıq partiya ökili Djo Bayden jäne Respublikalıq partiya ökili Donal'd Tramp. Foto: glavcom.ua

AQŞ prezidenttigine ümitkerler – Respublikalıq partiya ökili, 45-şi prezident Donal'd Tramp jäne demokrat Djozef Bayden seysenbide Klivlendte (Ogayo) brinşi ret teledebat ötkizedi. Kandidattar «Case Western Reserve University» akt zalı sahnasında betpe-bet kezdespek. Teledebattardıñ translyaciyasın barlıq iri telekompaniyalar bir jarım sağat boyı üzilissiz körsetedi. Wzaqtığı 15 minut bolatın sayıs altı segmentke bölinedi, ärbir segment «Fox News» kompaniyasınıñ jetekşi jurnalisti Kris Uollestiñ swrağınan bastaladı.

Jeke qayırımdılıq arqılı qarjılandırılatın teledebat taqırıptarın partiyadan tıs Komissiya aldın ala anıqtadı. Taraptar pandemiya kezinde dağdarısqa wşırağan ekonomikanıñ perspektivaları; afroamerikalıq Djordj Floydtıñ minneapolistegi öliminen keyin bastalğan näsildik ädiletsizdikke qarsı narazılıqtarğa qatıstı swraqtarğa jauap berui tiis. Sonımen qatar aldağı saylaudıñ aşıqtığın qamtamasız etu jäne AQŞ Joğarğı Sotınıñ jaña müşesin tañdau jağdayı siyaqtı taqırıptar boyınşa öz wstanımdarın körsetedi.

N'yu-York ükimettik emes wyımı – Halıqaralıq qatınastar jönindegi keñes öz saytında Reseyge qatıstı sayasat mäseleleri boyınşa kandidattardıñ wstanımdarın keltiredi. Bwl jöninde swhbatında qazirgi prezident Tramp «Reseydiñ aralasuına qarsı twru üşin arnayı şaralar qabıldağanın», sonıñ işinde birqatar sankciyalar engizip, Ukrainağa äskeri kömek körsetkenin, prezident Barak Obamanıñ äkimşiligi kezinde engizilgen Qırımğa baylanıstı sankciyalardı saqtağanın, 2018 jılı Resey diplomattarın quıp şığarğanın, orta jäne qısqa qaşıqtıqtağı zımırandardı joyu turalı kelisimnen şıqqanın ayttı.

Djo Bayden «NATO-nı nığaytudıñ jäne odaqtı şığıs bağıtta taratudıñ köpten beri jaqtauşısı» ekenin aytqan. Mwnımen qatar, Gruziya men Ukrainanıñ NATO-ğa kiruin qoldap, Reseydiñ Amerika demokratiyasın bwzu äreketterin täuelsiz tergeuge uäde bergen. Bayden AQŞ pen odaqtastardıñ kiberqauipsizdigin küşeytu mäselesine de toqtaldı.

Tramptıñ teledebattarğa dayındığı eki apta bwrın bastaldı. Qırküyektiñ ortasında «Fox News» telearnasına bergen swhbatında ol kün sayın dayındalıp jatqanın ayttı.

Swhbat barısında 74 jastağı Tramp qos ümitker de teledebat aldında «doping sınağınan» ötui kerek dep äzildedi. Bwğan deyin Tramp 77 jastağı Bayden käriligine baylanıstı özimen teñ därejede pikir talastıra almaytınına senim bildirgen.

Qos ümitker – qos strategiya

Respublikalıq partiyanıñ strategiyasın jasauşılar Tramptıñ alğaşqı teledebattardağı eñ mañızdı tramplini ekonomika dep sanaydı. Saylau nauqanınıñ barısı turalı aqparattı ornalastıratın «Election Central» portalı atap ötkendey, Tramp «pandemiyadağı dağdarıs saldarın sezinetin saylauşılarğa onıñ prezidenttiginiñ alğaşqı üş jılında ekonomikanıñ ösu qarqını qanşalıqtı joğarı bolğanın qayta-qayta eske saluı kerek». Atalğan sayt sarapşılarınıñ boljauınşa, Aq üy basşısı sayıs kezinde Baydenniñ jartı ğasırğa juıq sayasi mansabı kezinde jibergen qatelikterine nazar audaradı. Respublikalıq saylaualdı ştabtıñ qızmetkeri Brett o ' Donnel te «prezident Tramp özin ayqın körsetetin taqırıp – ekonomika salası», deydi.

Öz kezeginde Bayden «sın, äjua» strategiyasın tañdaydı. «Ol Tramptıñ mazağına jauap berip, jeñiske jetu üşin barın saladı», dep atap ötti «Election Central». Sonımen qatar Bayden negizgi taqırıp retinde Tramp äkimşiliginiñ koronavirus pandemiyasına qarsı şaraların qatañ sınğa almaq.

Tağı eki raund

«The New York Times» gazeti men Sien kolledjiniñ zertteu qızmeti 23-24 qırküyek aralığında 950 saylauşımen jürgizilgen Wlttıq saualnaması boyınşa Baydendi respondentterdiñ 49%-ı, al Tramptı 41%-ın qoldauğa dayın ekenin aytqan.

21-24 qırküyekte «ABC» jäne «The Washington Post» gazetiniñ 1008 ıqtimal saylauşılar arasında jürgizgen saualnamasınıñ nätijeleri boyınşa respondentterdiñ 54%-ı Baydenge, 44%-ı Trampqa qoldau bildirgen.

Tramp pen Baydenniñ ekinşi teledebatı 15 qazanda Mayamide (Florida) wyımdastırılmaq. Kezekti debattıñ erekşeligi – qatısuşılarğa ştat twrğındarı swraqtar qoyadı.

Prezidenttikke ümikterlermen qatar, vice-prezident lauazımına talasatın Maykl Pens pen Kamala Harristiñ teledebatı 7 qazanda YUta ştatında ötedi. Olar 9 segmentten twratın swraqtarğa 10 minuttan jauapnaqtı däleldermen jauap berui tiis. Debattıñ basında jürgizuşi swraq qoyadı.

AQŞ-tağı kezekti jalpı saylau 3 qaraşada ötedi. Saylauda halıq prezident pen vice-prezidentti, Ökilder palatasınıñ barlıq 435 müşesin, Amerika Qwrama Ştattarınıñ Kongress Senatınıñ üşten birin, 13 ştat pen aumaqtıñ gubernatorların saylaydı.

"The Qazaq Times"