Koronavirus pandemiyağa aynalğalı beri älemniñ köp elderinde, sonıñ işinde Qazaqstanda da virusqa qatıstı türli mifter payda bolıp, alıp-qaşpa sözder de köbeydi. Äsirese, 5G jaña tehnologiyasınıñ COVID-19-dıñ taraluına äser etip, virus simptomdarın tuındatıp otır degen sıqıldı aqparattar qazaqstandıq äleumettik jelilerdiñ bastı taqırıbına aynalğanday. Mwnıñ sayasi astarı boluı mümkin. Key derekter halıqtıñ karantinde otırğanın paydalanıp, ükimet baqılau jüyesin odan äri damıtıp, bwrın "teriniñ üstin" baqılasa, endi "teriniñ astın da" basqarğısı keletinin alğa tartuda. Desek te, mwnday mälimetterdiñ payda boluına ne türtki boldı?

5G jaña tehnologiyasınıñ mümkindigi qanday

5G internet jelisi ötken jıldan bastap älemniñ key elderinde qoljetimdi bola bastadı. Avtonomdı 5G - "bwlttı jelilerge" negizdelgen ädis. Onıñ bastı ayırmaşılığı - 4G LTE infraqwrılımın paydalanbaydı, kerisinşe, joğarı jıldamdıqtı qoldau üşin jañasın qwrudı talap etedi. Mwnday tehnologiya kompaniyalarğa jeli arqılı erkin videokonferenciyalar wyımdastırıp, pilotsız kölikterdi qaşıqtan basqaruğa mümkindik bermek.

Sonday-aq onıñ jıldamdığınıñ arqasında qoldanuşılar tolıqmetrajdı fil'mderdi sanaulı sekund işinde jüktep, grafikağa tolı mobil'di oyındardı eş kedergisiz oynay aladı.

5G internet jelisi bir şarşı şaqırımğa deyin million qwrılğığa qızmet körsetue qabiletti. Al qazirgi qoldanıstağı 4G bir şarşı şaqırımına 100 000 qwrılğını qamtidı.

Al koronavirus pen 5G jelisin baylanıstıruğa ne sebep boldı? COVID-19 pandemiyası men 5G jelilerin ornatu uaqıtı bir-birimen säykes keldi. Keybir äleumettik jeli qoldanuşılarına bwl kezdeysoqtıq emes sekildi. Ärtürli elderdiñ blogerleri jıldamdığı joğarı mwnaralardağı säulelenu qaterli isik auruın tudırıp otır dep jazuda. Al bilik onı koronavirus dep atap, jaña 5G mwnaraların ornatu üşin karantin jariyalağan. Qazaqstanda da türli messenjerlerde tarap jürgen mına aqparatqa nazar salayıq.

"Damığan elderde adamdar 5G internet jelisin paydalanğanı üşin denelerine ul'trasäule ötip, qırılıp jatır. Koronavirus degen auru joq. Ol bar bolğanı biliktiñ oylap tapqanı. Mäselen, Uhan qalasınıñ twrğındarı 5G mwnaraların örtep, qiratıp jatır. Osılayşa olar aurudı jeñip otır. Endi Italiya da 5G mwnaraların qwlatıp örteude. Tek 5G ornatılğan memlekettiñ azamattarı ğana bwl auruğa şaldığadı" degen sıñaydağı äñgime taralıp jür.

Biz de jariyalanğan beynematerialdardan azamattardıñ jaña tehnologiyağa qatısı bar mwnaralardı qiratıp, quanıp jatqanın kördik. Bwl videonıñ astında ağılşın tilinde bılay dep jazılğan: "Qıtaylıqtar 5G mwnaraların qiratuda, sebebi olar onıñ koronavirus simptomdarın tudıratının biledi. Alayda mwnı halıqaralıq jañalıqtardan körsetpeydi". Beynematerialdı mına Facebook pen Instagram paraqşalarınan köruge boladı.

Mwnday posttı bölisetinderdiñ aytuınşa, wyalı telefon jelilerinde qoldanılatın 5G radiotolqındardıñ signaldarına süyenedi, osılayşa, ol koronavirustıñ payda boluına sebep dep qaraydı. Jalpı, bwl adamdardıñ özi eki topqa bölinedi. Bireui 5G immundıq jüyeni älsiretip, adamdardıñ virustı tez jwqtıruına alıp keledi dese, endi biri - 5G tehnologiyasın qoldanu arqılı koronavirusqa şaldığadı deydi. Osı orayda, Wlıbritaniyadağı Reding universitetiniñ jasuşalıq mikrobiologiya boyınşa docenti Saymon Klark VVS basılımına bergen swhbatında bwl eki tüsinik te "bos söz" ekenin aytadı.

"5G adamdardıñ immundıq jüyesin älsiretedi degen tüsinik zertteudi qajet etpeydi. Adamnıñ immundıq jüyesi köp närseden tömendeydi, ol şarşağannan da, nemese dwrıs tamaqtanbağannan älsireydi. Ärine, mwnday tüsinik şınayı körinbeui mümkin, biraq bwdan virus jwqtıru ıqtimaldığı joğarı", - dedi Saymon Klark.

Onıñ payımdauınşa, öte küşti radio tolqındar qızdırudı tudıruı mümkin, alayda 5G jelisiniñ adamnıñ denesin qızdıratınday küşi joq.

"Radiotolqındar adamnıñ denesin qızdırğan kezde fiziologiyasın bwzuı mümkin, yağni immundıq jüye jwmıs istey almaydı. Alayda, 5G radiotolqındarı öte kişkentay, äri olar immundıq jüyege äser ete alatınday küşti emes", - dep atap ötti ol.

Sonımen qatar Bristol universiteti pediatriya böliminiñ professorı Adam Finn 5G internet jelisiniñ virustı taratu mümkindigi joq ekenin aytadı. "Qazirgi indet bir virus jwqtırğan adamnan ekinşi adamğa berilip otır. Bwl şındıq. Tipti, biz zerthanamızda auruğa şaldıqqan adamnan alınğan virustı ösiru jwmısımen aynalısıp jatırmız. Virus jäne wyalı telefon men internet baylanıstarın jasauğa qoldanılatın elektromagnittik tolqındar müldem eki bölek närse. Bor men irimşik siyaqtı", - deydi professor VVS basılımındağı swhbatında.

Sonımen qatar jıldıñ basında da radiaciyadan qorğau jönindegi Halıqaralıq komissiya jürgizgen zertteuler "mobil'di jelilerdiñ qaterli isikke nemese basqa aurularğa sebep bolatınına eşqanday dälel joq" ekenin aytqan edi.

Ayta ketu kerek, bwl videomaterialdı Europanıñ birqatar elinde miliiondağan twrğın körip ülgergen. Saldarınan Wlıbritaniyada soñğı aptalarda wyalı telefon mwnaraların örteuge bağıttalğan 50-ge juıq ört tirkelip, üş adam qamauğa alınğan. Al Mobile UK-diñ mälimetinşe, telekommunikaciya injenerleri qızmet babında soñğı ayda 80 ret twrğındar tarapınan qatıgezdikke tap bolğan. Sonımen qatar Niderlandıda 16 mwnara qirağan. Al däl osınday wyalı telefon mwnaralarına şabuıl Irlandiya, Kipr jäne Bel'giyada da tirkeldi.

Osı twsta, mobil'di baylanıstıñ besinşi buını äli tolıq ornatılmağan Wlıbritaniyanı bılay qoyğanda, koronavirus 5G internet jelisiniñ iisi de barmağan Iran elinde de taralıp jatqanın eske salğan jön bolar edi.

Endi zertteuimizge sebep bolğan joğarıda berilgen videonıñ şın mänisinde qayda jäne qalay tüsirilgenine toqtalayıq. Ol bwrın şıqqan bir materialdan "jwlıp" alınğan. Reuters aqparat agenttiginde jariyalanğan bwl kadrlar is jüzinde 2019 jıldıñ tamız ayında Gonkong qalasındağı narazılıq kezinde tüsirilgen. Ol kezde mitingke şıqqandar biliktiñ adamdardıñ jeke derekterin jinau üşin arnayı qoyğan mwnaralar dep köşedegi "aqıldı" şamdardı qiratqan. Bwl sondağı körinister. Mwnday videolardıñ arağa jıldar salıp, belgili bir maqsatta jwrttıñ nazarın audaru üşin qaytadan jarıq köruin zombi-feyk dep ataydı.

South China Morning Post basılımınıñ jazuınşa, Gonkongtağı narazılıq bildiruşiler qozğalıs pen aua-rayı turalı mälimetterdi jinauğa arnalğan "aqıldı" şamdar twrğındardı qadağalap, baqılau üşin qoyılğan dep küdiktengen.

Söz soñında Düniejüzilik densaulıq saqtau wyımınıñ "eşqanday zertteu jwmıstarı sımsız tehnologiyanıñ densaulıqqa keri äser etetinin däleldegen joq" degen mälimdemesin eske salğan jön. DDSW öziniñ veb-saytında osı saladağı zertteulerdi jalğastıratındığın atap ötken edi.

Desek te, 5G internet jelisiniñ koronavirustıñ payda boluına äseri bolmağanımen, key twstarında adamzattıñ jeke qauipsizdigine keri äserin tigizui mümkin. Mäselen, soñğı jıldarı ükimet, iri korporaciyalar adamdardı baqılauğa alu, manipulyaciya jasau jäne basqaru üşin kürdeli tehnologiyalardı qoldana bastağanı belgili. Endi 5G sekildi jaña tehnologiyanıñ mwnday basqaruğa arnalğan qwrılğılardı odan äri jetildiruge mümkindik beretinin eskersek, adamzat üşin qauipti ekendigi anıq. Bwl turalı kelesi materialda jazamız.

"The Qazaq Times"