AQŞ prezidenti Donal'd Tramp jäne demokrat Nensi Pelosi. Foto: https://CNN

AQŞ-ta prezidentke impiçment jariyalau turalı istiñ besinşi küni ötti. Aq üy äkimşiligi demokrat Nensi Pelosidiñ tobı wsınğan ayğaqtardı negizsiz dep tanısa, respublikalıqtar demokrattarğa ayıp tağıp otır.

Mitç Makkoneldiñ bekitilgen rezolyuciyasına say demokrattarğa Donal'd Tramptıñ qılmısın äşekereleu üşin üş kün berilgen bolatın. Keyinnen senatorlar eki tarapqa da swraq qoyu üşin 16 sağat berildi. Sonday-aq Senat impiçment isin merziminen bwrın ayaqtauı mümkin degen boljam aytılğan. Degenmen impiçment boyınşa derekter naqtılanbay, respublikalıqtar men demokrattar arasında qızu bäseke ornağan.

Tramp impiçmentiniñ «jır» bolğanın aytqan senator Tim Skott: «Kündelikti estip jatqanımız bir äñgime. Bir närseni qaytalay berse, şındıqqa wqsap ketedi degen maqal bar edi ğoy. Sol ispettes. Demokrattarda naqtı dälel, ayğaq joq», – deydi.

21 qañtarda Tramptıñ advokattarı prezidentke tağılğan ayıptaular jöninde 110 bettik qwjat wsınıp, senattıñ mälimdemesin «qauipti jäne üstirt» dep bağalağan. Advokattardıñ aytuınşa, Tramptıñ zañ bwzğanın däleldeytin ayğaq joq jäne prezident Ukrainamen qarım-qatınas jasağan kezde AQŞ müddesine say äreket etken.

Respublikaşıldardıñ jetekşisi Mitç Makkonnell kongrestiñ joğarı palatasındağı talqılauda taraptarğa «teñ jağday» jasaladı dep mälimdedi. Ol ökilder palatasınıñ impiçment procesin «ädiletsiz» jürgizgenin mälimdep, bwl is boyınşa «üstirttik tanıttı» dedi.

Senattağı demokrat jetekşileri Makkonnell wsınğan proceduranı ötkir sınap, respublikaşıldar «isti jabulı qazan jabulı küyde qaldıruğa tırısıp jatır» dep sınadı.

AQŞ-ta impiçment dauı Tramptıñ 25 şildede Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiymen bolğan äñgimesinen soñ tuğan. Amerikalıq basılımdar Tramp 2020 jılı ötetin saylauda bäsekelesi boluı ıqtimal Djo Baydenniñ üstinen jemqorlıq dauı boyınşa is qozğauğa Zelenskiydi mäjbürlemek bolğan dep jazdı. Keyinnen demokrattar Tramptı «qızmetin asıra paydalandı» dep ayıptadı.

Atalğan mäselege baylanıstı AQŞ prezidentine qarsı impiçment procesin bastağan demokrattar Tramptıñ advokatı Rudi Djulianidi sotqa şaqırğan. Olar Donal'd Tramptıñ Ukrainamen aradağı elektrondı jazbalarına, telefon qoñıraularına, sms-hattarına qatıstı mälimetterdi swrap otır. Rudi Djuliani: «Impiçmentke qatıstı tergeudi Ökilder palatasınıñ tintu komiteti jürgizip otır. Demokrat Adam Şiff aldın ala barlığın şeşip qoyğan. Sondıqtan olarğa kömektesemin dep ayta almaymın. Degenmen, Tramp meniñ tüsinikteme bergenimdi qalasa, ärine kelisemin», – degen.

Negizinen Trampqa impiçment jariyalau turalı taqırıp AQŞ-ta bıltır qaraşada ötken Kongresske aralıq saylau kezinde talqılanğan. Biraq, bwl şeşim respublikalıq senatorlar qoldauınsız aytarlıqtay mağınağa ie bolğan joq. Sebebi, impiçment jariyalau üşin barlıq senatorlar 2/3 bölikte dauıs berui tiis. AQŞ prezidentiniñ maqwldau reytingisi – Aq üy qaramağındağı partiyalardıñ deñgeyin anıqtau üşin arnalğan. Donal'd Tramp reytingi soñğı uaqıtta 40%-dıq körsetkişke jetti. Salıstırmalı türde, Barak Obamanıñ reytingi 2010 jılğı aralıq saylau aldında 45%-dı qwrağan bolatın. YAğni eldegi qarsılıqtarğa qaramastan, memleket tarapınan Tramptıñ körsetkişi joğarı bağalanğan.

Tramptıñ impiçmenti Senattıñ üşten eki ökili qoldağanda ğana jüzege aspaq. Biraq, AQŞ tarihında birde bir prezident qızmetinen quılıp körgen joq. 230 jıl işinde tek eki prezidentke ğana impiçment jariyalanğan, biraq olar ayıp astında öz qızmetterin jalğastırğan. Keybir sarapşılar osılardı alğa tarta otırıp, sonday-aq, AQŞ Senatında qazirgi kezde Respublikaşıldardıñ üstemdik qwrıp otırğanın eskere otırıp, Tramptıñ qızmetten quıluı mümkin emes degen boljam aytadı.

AQŞ tarihında Endryu Djonson jäne Bill Klinton impiçment procesine wşırağan. Eki prezidenttiñ lauazımın şekteu senattağı talqılaulardıñ qorıtındısı boyınşa aqtalğan. Al Amerika tarihında «swstı adam» atanğan Riçard Nikson Uotergeyt janjalına baylanıstı impiçment arqılı otstavkağa ketken bolatın.

"The Qazaq Times"