Türik biligi ekonomikanı baqılaudan şığarıp aldı degen közqarastar bar. Foto: Middle East Eyeü.

Türkiya ekonomikasınıñ jağdayı turalı sarapşılardıñ pikiri köñil quantpaydı. Türik lirası jıl basınan beri AQŞ dollarına 40 payız qwnın joğalttı. Qwndı qağazdarınıñ bağası 17 payızğa qwldıradı. Sonımen birge memlekettiñ köp mölşerde qarız alıp jatqanı da mälim boldı. Degenmen soñğı kezderi Türkiyanıñ Finans ministrligi lira qwnın saqtap qaludıñ jaña josparın jasap şıqqanın da mälimdedi.

Türik ekonomikasında sirä qanday jağdaylar bolıp jatır?

Şın mänisinde Türkiyanıñ importı eksportınan basımıraq. Bılayşa aytqanda sauda tapşılığı bar. Bılayğı jıldarı bwl sauda tapşılığı eleusiz qalıp keldi. Sebebi, sırttan keletin investorlar men ükimettik subcidiyalar ornın jauap otırğan. Alayda, bıltırdan bastap sauda teñgerimsizdigi anıq bayqala bastadı. Bıltır sauda tapşılığınan tuındağan parıq jalpı işki önim qwnınıñ 5,5 payızın ieledi.

Türkiya ekonomikasınıñ tağı bir tüytkildi twsı – sırtqı qarız. Onıñ özi eki türli ülken problemamen auırlasa tüsken. Birinşisi, memlekettik merzimi tolğan nesiesi öte köp. Bwrınğı qarızdarmen qosa jaña qarızdardıñ ösimi tağı bar. Al, Türkiya bwl qarızdardan qwtılu üşin jaña qarız aluına tura keledi. Fitch agenttiginiñ mälimetine sensek Ankara bwl qarızdarın jabu üşin 230 mlrd AQŞ dolları qarjığa mwqtaj.

Ekinşisi, türiktiñ köptegen kompaniyaları qarızdı şetel valyutası arqılı alğan. Bügingidey lira qwnı jarısına juıq qwldırağan twsta ol qarızdarı da bir esege öse tüsken. Lira qwnınıñ qwldırauı Türkiyada inflyaciya qauipin arttırdı. Üytkeni lira arzandağan sayın importtalğan tauarlar qwnı qımbattay tüsude. Wlttıq banki bolsa inflyaciya qwnın 5 payız dep boljap otır. Bıltırğı inflyaciyamen qosqanda 15 payızğa jetti. Wlttıq bank bwl jağdaydı retteuge barınşa tırısıp bağuda. Aytalıq, şetel investorların lira satıp aluğa qızıqtıruda. Alayda, bwl äreketterinen körnekti nätije bolmay jatqanı bayqaladı.

«Daudıñ bası – Dayrabaydıñ kök siırı»

Türik ekonomikasındağı qauipti jağdaydıñ bir wşı AQŞ pen Türkiya arasındağı qayşılıqtarğa da tireledi. Türkiya men AQŞ arasındağı janjaldardan bwrınğı kelisimderdiñ birqatarı bülindi. AQŞ özine kiretin damuşı elderdiñ tauarlarınan keden salığın alıp tastau sındı tiimdilikten Türkiyanı şığarıp tastaudı qarastırıp otır. Sonımen birge terrorizmge qoldau körsetti degen türkiyalıq qaltalılardıñ sotınan keyin Uaşington tarabı ekonomikalıq sankciya salamız dep qorqıttı. Qazirge Ankara Uaşingtonnıñ ekonomikalıq qısımına wşıray qoymadı. Biraq, bwl onısız da qiınşılıqtağı ekonomikağa ülken qorqınış wyalattı.

Türikte twralau bolğanımen, keri ketu bolmadı

Biraq, bir anığı jalpı jaqtan Türkiya ekonomikası keri ketip jatqan joq, twraqtı damu körsetkişin äli wstap twr. 2001 jıldan beri qaray Türkiya ekonomikası twraqtı ösip körsetip keledi. Solay da, Erdoğan biligi saylauğa köbirek köñil bolıp, türik ekonomikasın baqılaudan şığarıp aldı degen boljamdar da bar.

“The Qazaq Times”