2023 جىلدىڭ 12 مامىرىندا اباي اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق وپەرا جانە بالەت تەاترىندا قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ كەزەكتى XVI قۇرىلتايى ءوتتى. قۇرىلتايعا وداقتىڭ 970 مۇشەسىنىڭ 538 ادام قاتىستى. ونىڭ ىشىنەن الدىنالا ىرىكتەلگەن 107 ادام توراعا سايلادى. 

ەكس-توراعا: وداقتى اياعىنان تىك تۇرعىزدىق.

وداق قۇرىلتايىنا ارنالعان قۇتتىقتاۋلار وقىلعان سوڭ ءسوز العان وداق توراعاسى ۇلىقبەك ەسداۋلەت:

2019 جىلى «ادەبي ءومىر: فوتو-شەجىرە» كولەمى 75 تاباق بولاتىن قازاقستان جازۋشىلار انىقتامالىعىن جارىققا شىعاردىق. مۇنداي انىقتامالىقتى بيىل دا دايىنداپ ەدىك، بىراق كەيبىر  قالامگەرلەر قانشا ءوتىنىپ سۇراعانىمىزبەن ءومىرباياندارىن تولىقتىرۋعا، ءتىپتى وتكىزۋگە سالاقتىق تانىتىپ، سونىڭ سالدارىنان كىتاپتى اياقتاپ ۇلگەرە المادىق.» – دەپ ورىنداي الماي كەتىپ بارا جاتقان ۇلكەن ارمانىن ايتىپ قامىققان توراعا، اقتالۋ مەن ماقتانۋلارىنىڭ اراسىندا

«ءبىزدىڭ كوماندامىز 5 جىلدا جامان جۇمىس ىستەگەن جوق. بەلشەدەن قارىزعا باتىپ، تۇرالاپ قالعان وداقتى اياعىنان تىك تۇرعىزدىق" دەدى.

باقىلاپ، تەكسەرۋشى: وداقتىڭ سەيفىندە 5321 تەڭگە بار

ارتىنشا وداق ماڭىنداعىلاردىڭ وزدەرى «سايلاپ" العان «باقىلاۋ، تەكسەرۋ" كوميسسياسىنان الىبەك اسقار ءسوز الىپ، وداق ماڭىندا ايتىلىپ جۇرگەن داۋلى قارجىلار تۋرالى تۇسىندىرۋگە تىرىستى.

«وداققا تۇسەتىن قارجىنىڭ نەگىزگى كوزى  وداق مۇشەلەرىنىڭ جىل سايىنعى جارناسى. وسى جارنانىڭ ءوزىن ۋاقىتىلى تولەمەيدى، نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن ونىڭ ءوزىن قالتىرىپ جاتامىز. ياعني وداقتى ساقتاۋعا قۇلقىمىزدىڭ جوقتىعى قىنجىلتادى..." –دەپ وداق مۇشەلەرىن جازعىرا سويلەگەن باقىلاۋشى ۇلىقبەكتەن كەلەسى توراعاعا قالىپ بارا جاتقان اقشانىڭ سانىن ايتۋدى دا ۇمىتپادى.

«وداقتىڭ بانك شوتىندا قاراجات بار ەكەن 1 ملن 675 مىڭ تەڭگە، كاسساسىندا، بۋحالتەرياداعى سەيفىندە  5321 تەڭگە بار" –دەپ بۇرىننان وداق توراعالارىنىڭ اۋىسقان كەزىندە ايتىلاتىن «بۇل بۇرىن قارىزعا بەلشەسىنەن باتىپ تۇرعان. وسى وداقتى سول قالىڭ قارىزىمەن الىپ، كوتەردىك" دەپ ايتاتىن مىسالدارىنىڭ الدىن الىپ وداقتى قارىزسىز قالدىرىپ بارا جاتقانىن جاريا ەتتى.

تالعات ايتباەۆ: بۇل قۇرىلتايدا جاڭاوزەن مەن قاڭتار ايتىلۋى كەرەك ەدى

ودان كەيىنگى ءسوز العان جازارماندار ۇلىقبەك ەسداۋلەتتىڭ باسقارعان بەس جىلىنا كوڭىلدەرىنىڭ تولاتىنىن ايتىپ كەلەسى كەلەتىن توراعاعا سەنىم بىلدىرە ءسوز سويلەدى. تەك جازۋشى تالعات ايتباەۆ قانا وداق قۇرىلتايىندا توراعا سايلاۋ تۋرالى عانا ءسوز قوزعاماي بۇگىنىگى قوعامدا بولىپ جاتقان تۇيكىلدى ماسەلەلەردى تالقىلاۋ كەرەك دەگەن پىكىرىن ايتتى.

«جاڭاوزەن قاسىرەتى بولدى. اقىن-جازۋشىلار ءۇنسىز قالدى، قاڭتار قاسىرەتى بولدى اقىن جازۋشىلار ءۇنسىز قالدى. قازىر مىنا قاسىرەت جالعاسىپ جاتىر. قىتايدىڭ شەكاراسىن اشامىز. 180 كۇنگە جىبەرەمىز دەيدى. اقىن-جازۋشىلار قايدا قاراپ وتىر. نەگە ۇندەمەيمىز. ءبىز بۇگىنگى سەزدە سونداي نارسەلەردى ايتۋىمىز كەرەك ەدى" –دەدى. ونى قولداپ شاپالاق ۇرعاندار دا، اراسىندا قارسىلىق ءبىلدىرىپ ايقايلاپ جاتقاندار دا بولدى.

نەسىپ جۇنىسباەۆ: وداق توراعاسىن بارلىق دەلەگات سايلاۋى كەرەك

ءدۇبىرلى جيىنعا وداقتىڭ 970 مۇشەسىنىڭ 538 قاتىسىپ وداق باسقارماسى سول 530ادامنىڭ ىشىنەن 107 ادامدى جارعىلارىنا سۇيەنە وتىرىپ وزدەرى تاڭداپ شاقىرىپ الىپ توراعانى سايلاۋعا ءۇزىلىس جاريالادى.

سايلاۋشىلاردىڭ بارلىعى ءبىر اۋىزدان توراعا رەتىندە مەرەكە قۇلكەنوۆتى سايلاپ، جيىن زالىنا قايتا تۇسكەندە جازۋشى نەسىپ جۇنىسباەۆ: «جازۋشىلاردىڭ پاتشاسى – جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسى. ونى بۇكىل دەلەگات سايلاۋى كەرەك ەدى. سىزدەر نەمەنەگە كەلدىڭىزدەر سايالامايتىن بولساڭىزدار. جازۋشىلار وداعىنىڭ توراعاسىن الدىن الا سايلانعان باسقارما مۇشەلەرى سايلاۋعا ءتيىس ەمەس. بۇل ناعىز الدىن الا دايىندىقتىڭ كورنىسى" – دەدى.

جاڭا توراعا: وپپوزيتسيا دەگەن ءسوز – مەملەكەت باسشىسىنا قارسى دەگەن ءسوز

وزىنەن باسقا توراعالىققا تالاساتىن ەشكىم بولماي 107 دەلەگاتتىڭ ءبارى بىردەي قولداپ مەيماناسى اسىپ تۇرعان مەرەكە توراعالىق تىزگىنىن الا سالا العاشقى ءسوزىن جازۋشىلارعا وپپوزيتسيا بولماۋعا، مەملەكەت باسشىسىنا قارسى كەلمەۋگە شاقىرۋمەن باستادى.

«قازاقستان دەگەن ەلدىڭ باسقارىپ وتىرعان باسشىلىعى، وعان قاراپ وتىرعان جازۋشىلارى دا قاشان دا ءبىرىن ءبىرى قادىرلەپ كەلگەن، باعالاپ كەلگەن، سىيلاپ كەلگەن. ارينە، جازۋشىلار بولعاننان كەيىن سىن بولادى. بىراق ءبىزدىڭ جازۋشىلار ەشقاشان وپپوزيتسيا بولمايدى دەپ ەسەپتەيمىن، بولماۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن. ويتكەنى وپپوزيتسيا دەگەن ءسوز، ياعني مەملەكەتتىڭ باسشىسىنا قارسى بولۋ دەگەن ءسوز" – دەپ كەسىپ ايتقان جاڭا توراعالارىنا زالداعى 500 دەن اسا جازۋشىنىڭ ەشقايسىسى «بۇنىڭ قالاي؟» دەي المادى.

كەڭەستەن قالعان ەسكى مۇرا

اۋەلدە الاششىل «القا» ۇيمىنىڭ جولىن كەسكەن بولشەۆيكتەر باعىتىنداعى جازۋشىلار وداعى ارا-اراسىندا حالىقتىڭ ءسوزىن سويلەگەن ەڭسەلى تۇلعالارى بولماسا وسى كۇنگە دەيىن دەرلىك بيلىكتىڭ سويىلىن سوعىپ كەلەدى.

1926 جىلى ماۋسىمدا «قازاقستاننىڭ پرولەتاريات جازۋشىلارى اسسوتسياتسياسىنىڭ بيۋروسى» بولىپ قۇرىلىپ،  1932 جىلى 28 cاۋىردە بۇكىلوداقتىق كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ورتالىق كوميتەتىنىڭ «ادەبي-كوركەم ۇيىمداردى قايتا قۇرۋ تۋرالى» قاۋلىسى نەگىزىندە قازاقستان جازۋشىلار وداعى بولىپ وزگەرگەن.

العاشقى سەزى 1934 جىلى 12-18 ماۋسىم ارالىعىندا وتكەن.

كەشەگى كەڭەستىك داۋىردەن قالعان ۇيىم تۋرالى جۇرت اراسىندا پىكىر ءار ءتۇرلى. قوعامدا بولىپ جاتقان تۇيتكىلدى دۇنيەلەرگە ءتىل قاتا الماعانىنا نارازى بولعاندار جازۋشىلار وداعىن جاۋىپ تاستاۋ كەرەك دەيدى.