قازاقستاندىق قۇقىق قورعاۋشى باقىتجان تورەعوجينا اقش مەملەكەتتىك حاتشىسىنىڭ "باتىل ايەل" حالىقارالىق سىيلىعىن يەلەندى. 17 جىل قاتارىنان بۇل سىيلىق ءوز ءومىرىن قاۋىپكە تىگە وتىرىپ، ادام قۇقىعىن قورعاۋمەن اينالىسقان ايەلدەرگە بەرىلىپ كەلەدى. بيىل ماراپاتتاۋ ءراسىمى العاش رەت اق ۇيدە وتپەك. وعان تورەعوجينادان بولەك، الەمنىڭ وزگە ەلدەرىنەن 10 ايەل ىرىكتەلگەن. بۇل تۋرالى ازاتتىق راديوسى جازدى.

اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى قازاقستاندىق قۇقىق قورعاۋشى باقىتجان تورەعوجينانىڭ 25 جىل بويى ادام قۇقىعىن قورعاۋمەن اينالىسقانىن، 2022 جىلعى قاڭتاردان بەرى قاڭتار وقيعاسىنىڭ قۇرباندارىنا كومەك بەرۋ جانە وقيعا كەزىندە ادام قۇقىعى بۇزىلعانىن قۇجاتتاۋ جونىندەگى Qantar 2022 كواليتسياسىنا جەتەكشىلىك ەتكەنىن اتاپ وتكەن.

"كاسىبي جولىندا تورەعوجينا ازاپتاۋ، زورلىق-زومبىلىق جانە ساياسي قۋدالاۋ قۇرباندارىنىڭ ماسەلەسىن قوزعاۋدا بەلسەندى بولدى" دەپ جازدى مەملەكەتتىك دەپارتامەنت. "وسى جۇمىستى اتقارعانى ءۇشىن قورقىتىپ-ۇركىتۋگە جانە حاراسسمەنتكە دۋشار بولدى. ونىڭ ونداعان جىلعا ۇلاسقان ەڭبەگى قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ ۇكىمەتتەرگە جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەۋدە، ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىن نىعايتۋدا زور ءرول اتقاراتىنىن دالەلدەپ وتىر".

قازىر ۆاشينگتوندا جۇرگەنىن ايتقان باقىتجان تورەعوجينا بۇل سىيلىقتى كاسىبي قىزمەتى مەن قاڭتار وقيعاسىن قۇجاتتاۋداعى بەلسەندىلىگى ءۇشىن العانىن ايتتى.

"كۋاگەرلەرمەن جانە زارداپ شەككەندەرمەن جۇزدەگەن سۇحبات جازىلدى، جاپپاي وق اتۋدىڭ مىڭداعان قۇجاتى، سۋرەتى جانە ۆيدەوسى جينالدى. بۇل جۇمىستى بولاشاقتا ەشكىم تاريحتى بۇرمالاماسىن دەپ جاسادىق..." دەپ جازدى قۇقىق قورعاۋشى.

باقىتجان تورەعوجينا باستاعان "ار.رۋح.حاق" قوعامدىق قورى قاڭتار وقيعاسى كەزىندە قازا تاپقان، ءىز-ءتۇسسىز جوعالعان، ازاپتالعان ازاماتتاردىڭ اتى-ءجونىن انىقتاپ، بيلىكتەن جاريالىقتى تالاپ ەتىپ كەلەدى. وقيعا كەزىندە 238 ادامنىڭ مەرت بولعانىن ايتقان قازاقستان بيلىگى العاشىندا ءتۇرلى سەبەپكە سىلتەپ، مارقۇمداردىڭ اتى-ءجونىن جاريالاۋدان باس تارتىپ كەلدى. الايدا قۇقىق قورعاۋشىلاردىڭ تالابىنان سوڭ بىلتىر تامىزدا رەسمي ءتىزىمدى جاريالادى. بىراق وندا تەك مارقۇمنىڭ فاميليا مەن ەسىمىنىڭ العاشقى ءارپى عانا جازىلدى. سىنشىلار بيلىكتى قاڭتار وقيعاسىن ءادىل تەرگەمەي وتىر دەپ ايىپتايدى. ەلدە قاڭتار تاقىرىبىن بەلسەندى كوتەرگەن جۋرناليستەر كەيىنگى ايلاردا شابۋىلعا ۇشىراپ كەلەدى.

سىيلىق 2007 جىلعى ناۋرىزدان بەرى جىل سايىن بەرىلەدى.

اقش ءوز ەلشىلىكتەرى قىزمەت ەتەتىن مەملەكەتتەردەن ايەل قۇقىعىن نىعايتۋ، ادىلدىك پەن بەيبىتشىلىكتى ناسيحاتتاۋ، ادام قۇقىعى مەن گەندەرلىك تەڭدىكتى قورعاۋ ىسىندە كوزگە تۇسكەن ايەلدەردى ىرىكتەپ، مەملەكەتتىك دەپارتامەنتكە تاڭداۋعا ۇسىنادى.

بۇگىنگە دەيىن بۇل ماراپات 80 ەلدىڭ 180 ازاماتىنا تابىستالعان. ماراپاتتاۋ راسىمىنەن كەيىن سىيلىق يەگەرلەرى "حالىقارالىق قوناقتارعا ارنالعان ليدەرلىك باعدارلاماسىنا" قاتىسادى. ولار اقش-تىڭ ءتۇرلى قالاسىندا سول جاقتاعى ارىپتەستەرىمەن كەزدەسەدى.

باقىتجان تورەعوجينادان بولەك، بۇل ماراپاتتى 10 ايەل يەلەنىپ وتىر. ولار اۋعانستان، ارگەنتينا، ورتالىق افريكا رەسپۋبليكاسى، كوستا-ريكا، ەفيوپيا، يوردانيا، مالايزيا، موڭعوليا ەلدەرىنىڭ وكىلدەرى. "باتىل ايەل" ماراپاتى اياسىندا يرانداعى نارازىلىققا قاتىسقان ايەلدەرگە مادلەن ولبرايت سىيلىعى بەرىلدى.

ماراپاتتاۋ ءراسىمى 8 ناۋرىزعا – حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىنە بەلگىلەنگەن. ءراسىم العاش رەت اق ۇيدە وتپەك. وعان اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەننىڭ ايەلى دجيلل بايدەن مەن اقش مەملەكەتتىك حاتشىسى ەنتوني بلينكەن قاتىسادى.

2018 جىلى بۇل سىيلىق "جىنىستىق زورلىق-زومبىلىق قۇربانى بولعان ايەلدەر مەن بالالار قۇقىعىن قورعاعانى" ءۇشىن قازاقستاندىق ادۆوكات ايمان وماروۆاعا بەرىلگەن.

2020 جىلى "باتىل ايەل" سىيلىعىن قىتايدان قازاقستانعا قاشىپ، شىڭجاڭداعى مۇسىلمانداردىڭ قىسىم كورگەنى جايلى العاش مالىمدەگەندەردىڭ ءبىرى سايراگۇل ساۋىتباي العان ەدى. ۇلتتى قازاق قىتاي تۋماسى سايراگۇل ساۋىتباي قازاقستاندا بوسقىن مارتەبەسىن الا الماي، وتباسىمەن بىرگە شۆەتسياعا كوشۋگە ءماجبۇر بولدى.

The Qazaq Times