شىمكەنت اكىمدىگىنىڭ ناۋرىز تويىنا بولگەن قاراجاتى جايلى ۆيدەو تۇسىرگەن بەلسەندى ارۋجان دۇيسەباەۆانى قىلمىستىق كودەكستىڭ "قورلاۋ" بابى بويىنشا سوتقا بەرگەن شىمكەنت قالالىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ ديرەكتورى، ءانشى ساكەن مايعازيەۆ شەتەلدە دەمالىستا ءجۇر، ال ونىڭ ادۆوكاتى ايجان نۇرلىقۇلوۆا "The Qazaq Times" ءتىلشىسىنىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرۋدەن باس تارتتى.
– شاعىم تۇسىردىك. كىمنىڭ كانالى، كىمنىڭ كىناسىز ەكەندىگىن سوت انىقتايدى. مەن ەشقانداي پىكىر ايتا المايمىن، – دەدى ءانشىنىڭ ادۆوكاتى نۇرلىقۇلوۆا جەكە نومىرىنە حابارلاسقان تىلشىگە.
مۇنان كەيىن ءبىز ساكەن مايعازيەۆتىڭ وزىنە دە حابارلاستىق. شاراپات ەسىمدى كومەكشىسى ءانشىنىڭ قازىر شەتەلدە دەمالىستا جۇرگەنىن ايتتى. ءبىز مايعازيەۆكە قويعىمىز كەلگەن سۇراقتاردى كومەكشىسىنىڭ WhatSapp نومەرىنە جولدادىق. ول انشىگە جەتكىزەتىنىن ايتتى. الايدا ءالى جاۋاپ بەرگەن جوق.
مايعازيەۆ دۇيسەباەۆادان نە تالاپ ەتىپ وتىر؟
قوعامدا مايعازيەۆ باسقاراتىن مادەنيەت ءۇيىنىڭ ناۋرىز مەرەكەسىن وتكىزۋگە 595 ملن تەڭگە بولگەنى قىزۋ تالقىلانىپ جاتقاندا ارۋجان دۇيسەباەۆا تىركەلمەگەن "دەمپارتيانىڭ" Youtube ۆيدەو جەلىسىندەگى رەسمي ارناسىندا "ساكەن مايعازيەۆ شىمكەنتتە قانشا اقشا تونادى؟" دەگەن تاقىرىپتا ۆيدەو جاريالاعان. ول اتالعان ۆيدەودا مايعازيەۆ باسقاراتىن مەكەمەنىڭ شىمكەتتەگى ناۋرىز تويىنا جارتى ملرد تەڭگەدەن استام قارجى بولگەنىن سىناپ، ءانشىنى "جەمقور" دەپ اتاعان. دۇيسەباەۆا بەينەجازباسىندا جۋرناليستەر مەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ سالاسىن زەرتتەۋشى ماماندار كەلتىرگەن دەرەكتەردى نەگىزگە العان.
"دەموكراتيالى قازاقستان" Youtube ارناسىندا جاريالانعان ارۋجان دۇيسەباەۆانىڭ ساكەن مايعازيەۆ جايلى ۆيدەوسى.
ايىپتاۋ شاعىمىنا قاراعاندا، مايعازيەۆ جوعارىداعى ۆيدەودا وزىنە قاراتا ايتىلعان "جەمقور", "قازاقستاندى توناپ جاتىر، ءولتىرىپ جاتىر", دەگەن سوزدەر "ار-نامىسىمدى، قادىر-قاسيەتىمدى، بەدەلىمدى قورلادى" دەپ شاعىم تۇسىرگەن. ول ايىپتالۋشى دۇيسەباەۆادان اتالعان ۆيدەونى ينتەرنەتتەن ءوشىرىپ، وزىنەن جاريا تۇردە كەشىرىم سۇراۋىن تالاپ ەتىپ وتىر. بۇعان قوسا، مايعازيەۆ دۇيسەباەۆانىڭ قىلىمىستىق كودەكستىڭ 131-بابى، 2-تارماعى بويىنشا جاۋاپقا تارتىلعانىن قالايدى. (اتالعان باپتىڭ ۇكىمى: ەكى ءجۇز ايلىق ەسەپتiك كورسەتكiشكە دەيiنگi مولشەردە ايىپپۇل سالۋعا نە سول مولشەردە تۇزەۋ جۇمىستارىنا نە ءبىر ءجۇز سەكسەن ساعاتقا دەيىنگى مەرزىمگە قوعامدىق جۇمىستارعا تارتۋعا جازالانادى)
ايىپتالۋشى تاراپتىڭ ايتقانى
بۇگىن، 14 شىلدەدە ارنايى ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزگەن ارۋجان دۇيسەباەۆا مەن ونىڭ جاقتاستارى (تىركەلمەگەن "دەمپارتيا" بەلسەندىلەرى) مايعازيەۆ شاعىمىنىڭ "ساياسي استارى بار" دەدى. ولاردىڭ سوزىنشە، ءانشىنى بيلىك "وپپپوزيتسياعا قارسى قولشوقپار" رەتىندە پايدالانىپ وتىر.
"ساكەن مايعازيەۆ ءوزى بولگەن قارجىعا بايلانىستى ناقتى ەسەپ بەرۋى كەرەك. بىردە-ءبىر سۇراققا جاۋاپ بەرمەي، قانشاما ۋاقىت وتكەننەن كەيىن، قانشاما ناقتى دالەل كەلتىرگەن جۋرناليستەردى سوتقا بەرمەي، مەنى سوتقا بەرگەندىگىن ساياسي تاپسىرىس دەپ بىلەمىن. سەبەبى الدىنداعى ميتينگتەر بار، كەشەگى 6 شىلدەدەگى ميتينگ بار، سولاردىڭ بارىندە ءبىزدىڭ دەموكراتيالىق پارتيا بەلسەندىلەرىنە وتە قاتتى قىسىم كورسەتتى. كەيبىرىن ۇرىپ-سوقتى، كەيبىرىن قامادى. مەنىڭ ءوزىم دە ەكى مارتە ميتينگ كەزىندە ومانداردان تاياق جەپ، اۋرۋحاناعا جەتكىزىلدىم. مۇنىڭ ءبارى ءبىزدىڭ ساعىمىزدى سىندىرۋ ءۇشىن جاسالىپ جاتقان ارەكەتتەر دەپ بىلەمىن. ايتپەسە، قانشا ۋاقىت وتكەن سوڭ سوتقا بەرۋى... ساكەن مايعازيەۆ ءتۇس كوردى مە، بىلمەيمىن" دەدى دۇيسەباەۆا.
بۇعان قوسا، ول 14 شىلدەدەگى ءباسپاسوز جيىنىندا وزىنە تاعىلعان ايىپتارمەن كەلىسپەيتىنىن دە جەتكىزدى.
"ەگەر مايعازيەۆتىڭ شىنىمەن ارى تازا بولسا، جەمقورلىققا قاتىسىم جوق دەسە، نەگە حالىقتىڭ الدىنا شىعىپ، ءوزىنىڭ ۇستانىمىن ايتپايدى؟ مىنا قارجى مىناعان كەتتى، مىناعان جۇمسالدى دەپ نەگە تۇسىندىرمەيدى. ول نەگە egov سايتىنداعى قۇجاتتاردى جوققا شىعارادى؟ جۋرناليستەر، زەرتتەۋشىلەر بارلىعى ناقتى فاكتىمەن كورسەتتى ەمەس پە" دەدى بەلسەندى.
شىمكەنتتەگى ناۋرىز تويىنىڭ جاي-جاپسارى
ءۇش جارىم اي بۇرىن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنداعى رەسمي دەرەكتەردى نەگىزگە العان جۋرناليستەر مەن بەلسەندىلەر ءانشى ساكەن مايعازيەۆ باسقاراتىن شىمكەنت قالالىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ ناۋرىزعا ارنالعان ءىس-شارالارعا 595 ملن تەڭگە قارجى بولگەنىن انىقتاعان. سول كەزدە بۇل وقيعا قوعامدا ۇلكەن شۋ تۋدىرعان ەدى. جۋرناليستەر زەرتتەۋىندە شىمكەنت قالالىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ ناۋرىزعا وراي جاساسقان كەلىسىمشارتتاردا تەحنيكالىق ەرەكشەلىكتەردى دۇرىس تولتىرماعانى ايتىلعان. بۇعان قوسا، وسى ماسەلەنى كوتەرگەن بەلسەندىلەر ءىس-شارالارعا بولىنگەن قارجى تىم كوپ ەكەندىگىنە جانە تەندەردى تاجىريبەسى جوق كومپانيالاردىڭ ۇتقانىنا باسا نازار اۋدارعان.
ماسەلە قوعامدا قىزۋ تالقىلانىپ جاتقاندا ساكەن مايعازيەۆ تە، شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى شىڭعىس مۇقان دا جۋرناليستەر كەلتىرگەن دەرەكتى جوققا شىعاردى. ولار "ناۋرىزعا تەك 213 ملن تەڭگە بولىنگەنىن، جۋرناليستەر كەلتىرگەن 595 ملن تەڭگە جىل بويى وتەتىن ءىس-شارالارعا قاراستىرىلعانىن" ءۋاج ەتتى. بىراق ولاردىڭ بۇل مالىمەتى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنداعى رەسمي دەرەككە قايشى بولدى. ويتكەنى مايعازيەۆ باسقاراتىن مادەنيەت ءۇيى ءتۇرلى كومپانيالارمەن جاساسقان 7 كەلىسىمشارتتا دا ءىس-شارالاردىڭ ناۋرىز مەرەكەسىنە وراي ەكەنى انىق جازىلعان.
24 ماۋسىمدا ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگتە "قازاقتايمس" ءتىلشىسىنىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرگەن شىمكەنت قالاسىنىڭ اكىمى مۇرات ايتەنوۆ تە 595 ملن تەڭگە تەك ناۋرىز تويلاۋعا ەمەس، جىل بويى وتەتىن ءىس-شارالارعا دا قاراستىرىلعانىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنداعى 595 ملن تەڭگەگە جاسالعان كەلىسىمشارتتىڭ بارىندە ناۋرىز مەرەكەسى دەپ جازىلىپ تۇرۋىنا "مەكەمە قىزمەتكەرىنىڭ قاتەلىگى سەبەپ" بولعان.
ايتەنوۆتىڭ "ناۋرىزعا 213 ملن تەڭگە ءبولىندى، 595 ملن تەڭگە جىل بويى وتەتىن ءىس-شارالار ءۇشىن قاراستىرىلعان" دەگەنى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنداعى رەسمي دەرەككە قايشى. ويتكەنى شىمكەنت قالالىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ جىل باستالعالى مەرەكەلىك ءىس-شارالار ءۇشىن جاساسقان كەلىسىمشارتتارىنىڭ جالپى قۇنى قازىردىڭ وزىندە 680 ملن تەڭگەدەن اسىپ كەتتى. مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنداعى مالىمەتكە قارعاندا، شىمكەنت اكىمدىگى مەرەكەلىك ءىس-شارالارعا 2021 جىلى 800 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات جۇمساۋدى جوسپارلاپ وتىر.