ترامپ: يران – ەڭ باستى تەرروريست مەملەكەت

اقش، رەسەي، يران اراسىنداعى قالىپتاسقالى وتىرعان جاڭا قارىم-قاتىناس تۋرالى، قازىر، الەم باق-ى ءتۇرلى بولجام جاساۋدا. ءتىپتى، الەمدىك بەدەلدى باسىلىمداردىڭ ءبىرى كرەملدەن اششى سىن دا ەستىپ الدى. قالاي دەسەك تە، تاۋەلسىز باسىلىمداردىڭ "بىردەڭەنى ءبىلىپ" وتىرعانى انىق. اقش يرانعا قارسى جاڭا سانكتسيا جاريالاسا، وندا، اقش-تىڭ  يران مەن رەسەي اراسىنا سىنا قاعايىن دەگەنى. وسى تۋرالى قىتايدىڭ "شينحۋا" اگەنتتىگىنىڭ رەسمي سايتىندا ساراپتامالىق ماقالا جاريالاندى.

ترامپتىڭ يران جايلى سوزىنە  «وكىنىش» ءبىلدىردى
اقش-تىڭ پرەزيدەنتى دونالد ترامپ وتكەن اپتادا «فوكۋس» تەلە-ارناسىنا بەرگەن سۇقپاتىندا يراندى «ەڭ باستى تەرروريس مەملەكەت» دەگەن، سونداي-اق وسى ەلدىڭ اقش-تى مۇلدە «كوزگە ىلمەيتىنىن» ايتقان. ال، اقش پەن بايلانىسىن جاقسارتقىسى كەلەتىن رەسەي ترامپتىڭ بۇل سوزىنە قالاي قارايدى؟  رەسەي ەجەلدەن يراننىڭ جاقسى سەرىكتەسى بولىپ كەلگەن.  پۋتيننىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى ديميتري پەسكوۆ 6 اقپان كۇنى ترامپتىڭ بۇل سوزىنە قارسى پىكىر ايتتى. پەسكوۆ تەلەفوندا جۋرناليستەرگە: "رەسەي مەن اقش-تىڭ يرانعا قاراتقان ساياسي پوزيتسياسى ۇقسامايدى. رەسەي مەن يران بۇرىننان سەرىكتەس دوس ەلدەر، الدا ەكونوميكالىق بارىس-كەلىستى ءتىپتى دە تەرەڭدەتە تۇسپەك. ال، رەسەي مەن اقش قاتىناسىنا كەلسەك، جاسىرارى جوق،  ەكى ەلدىڭ حالىقارالىق ىستەرگە قاراتقان پوزيتسيالارى كوپ جاقتاردان بىردەي ەمەس. الايدا، وسى ۇقساماعان كوزقاراس ەكى ەلدىڭ سەلبەستىگى مەن دامۋىنا ەشقانداي كەدەرگى جاساماۋى كەرەك", – دەدى.
اقش-تىڭ قازىنا مينيستىرلىگى 3 اقپان كۇنى يرانعا جاڭا باعىتتاعى سانكتسيا جاريالاپ، يراننىڭ جاقىنداعى زىمىران سىناعى مەن «تەرروريزمدى قولداعان» ارەكەتىنە قارسى مالىمدەمە جاساعان بولاتىن. سانكتسيا نايزاسىنىڭ ۇشى يراننىڭ زىمىران سىناعى جوسپارىن قولداۋشىلار مەن "يسلام توڭكەرىسى" ۇيىمنىڭ ارەكەتتەرىن قولداۋشىلارعا قاراتىلىپ تۇر.
رەسەيدىڭ سىم-نىڭ ورىنباسارى سەرگەي ريابكوۆ اقش-تىڭ وسى سانكتسياسىنا بايلانىستى «وكىنىشىن» بىلدىرگەن. سونداي-اق، ول «يراننىڭ زىمىران سىناعىن جاساۋى بۇۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك جونىندەگى كەلىسىمى مەن يراننىڭ ۋران ماسەلەسى جونىندەگى كەلىسىمدەرگە ەشقانداي قايشىلىعى جوق» دەگەن بولاتىن.
ريابكوۆ قايتا رەسەي مەن يراننىڭ اراسىنا وت جاعۋدى كوزدەگەن “The Wall Street Journal” باسىلىمىنىڭ اتىن اتاپ سىنعا الدى. اتالعان باسىلىم اتى-ءجونىن جاسىرعان شەنەۋنىكتىڭ «ۋاشينگتون يران مەن رەسەي دوستىعىنا سىنا قاعادى» دەگەن ءسوزىن جاريالاعان. ريابكوۆ: «مۇنداي نەگىزسىز بولجامدار جاقسارۋ الدىندا تۇرعان اقش پەن رەسەي قاتىناسىنا كەرى ىقپالىن تيگىزەدى» دەدى.

پۋتيننان اۋىزشا كەشىرىم سۇراسىن 

اقش-نىڭ "فوكۋس" اقپاراتتىق ارناسىنىڭ جۇرگىزۋشىسى بەلل اۋرەرري الدىڭعى كۇنى ترامپپەن سۇقپاتتاسقاندا، «پۋتين وزگەشە تاسىلدەر قولدانعىش ‹قاندىقول›» دەپ اتاعان. سوندا ترامپ وعان قارسى سۇراق قويىپ: "سەنشە ءبىز عانا سۇتتەن اق، سۋدان تازا بولدىق پا؟  بىزدە دە كوپتەگەن ‹قاندىقولدار› بار عوي. وتكەنگە كوز جۇگىرتسەك، اعاتتىقتارىمىز  از ەمەس» دەگەن ەدى. ترامپتىڭ بۇل ءسوزى قۇراما شتاتتاردا داۋ تۋدىردى. 5 اقپان كۇنى  دەموكراتتار پارتياسى مەن رەسپۋبليكاشىلدار پارتياسىنىڭ وكىلدەرى ترامپتىڭ اقش پەن رەسەي  ۇكىمەتىن سالىستىرعانىن اشىق سىنعا الدى.
بۇل ىسكە قاراتا 6 اقپان كۇنى پۋتيننىڭ حاتشىسى پەسكوۆ مالىمدەمە جاريالاپ، «بەلل اۋرەرري ادام ەستىگەننەن ۇيالاتىن ەرسى  سوزدەرىن جيىستىرىپ، پرەزيدەنت پۋتيننان اشىق كەشىرىم سۇراسىن!» دەگەن. فوكۋس اقپارات ارناسىنىڭ جۇرگىزۋشىسى بەلل اۋرەرري بۇعان ازىرگە دەيىن جاۋاپ قايتارمادى.

اۋد: ادىلەت احمەتۇلى

“The Qazaq Times”