ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكي فوتو: BBC

ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيدىڭ اقش-تىڭ ءوز ەلىن قولداۋىن كۇشەيتۋگە شاقىرۋى – قازىرگى گەوساياسي احۋالدا ماڭىزدى ءارى وزەكتى ماسەلە. ونىڭ بۇل مالىمدەمەسى دونالد ترامپپەن وتكەن ءساتسىز كەزدەسۋدەن كەيىن جاسالعانى نازار اۋدارتادى. وسىعان بايلانىستى بىرنەشە نەگىزگى اسپەكتىلەردى تالداپ كورەسەك.

ەڭ اۋەلى قازىرگى جاعدايدا اقش-تىڭ ءرولى
اقش – الەمدىك ارەناداعى جەتەكشى ەلدەردىڭ ءبىرى، ال ونىڭ حالىقارالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋدەگى ۇستانىمى ەرەكشە. زەلەنسكيدىڭ ايتۋىنشا، ۋكراينا ءۇشىن اقش-تىڭ كومەگى تەك قارجىلاي نە اسكەري قولداۋ عانا ەمەس، ساياسي جانە ديپلوماتيالىق قولداۋ تۇرعىسىنان دا قاجەت.

بۇل تۇرعىدان العاندا، اقش-تىڭ تاباندى ءارى ايقىن ۇستانىمى رەسەيدىڭ اگرەسسيالىق ارەكەتتەرىن توقتاتۋعا ىقپال ەتۋى مۇمكىن. ەگەر امەريكا ءوز وداقتاستارىمەن بىرلەسە وتىرىپ، ۋكراينانىڭ ەگەمەندىگى مەن اۋماقتىق تۇتاستىعىن قورعاۋعا كۇش سالسا، بۇل رەسەيدىڭ الداعى ارەكەتتەرىنە تەجەۋ بولۋى ىقتيمال.

ەكىنشى ماسەلە زەلەنسكي مەن ترامپتىڭ كەزدەسۋدەگى قايشىلىقتار
دونالد ترامپ پەن ۆلاديمير زەلەنسكي اراسىنداعى كەزدەسۋ بارىسىندا نەگىزگى پىكىرتالاس اقش-تىڭ ۋكراينانى قولداۋ كولەمى مەن ونىڭ ماڭىزى توڭىرەگىندە ءوربىدى.

  • ترامپتىڭ مالىمدەۋىنشە، اقش-تىڭ كورسەتكەن قولداۋى جەتكىلىكتى، ءارى ەۋروپا ەلدەرى بۇل جۇكتىڭ ءبىر بولىگىن ءوز موينىنا الۋى ءتيىس.
  • زەلەنسكيدىڭ كوزقاراسى بويىنشا، ۋكراينا تەك ءوزىنىڭ ەگەمەندىگىن قورعاپ قانا قويماي، الەمدىك دەموكراتيا مەن بوستاندىق قۇندىلىقتارىن دا قورعاپ وتىر. سوندىقتان بۇل جەردە اقش-تىڭ جەتەكشى ءرولى ايرىقشا ماڭىزدى.

ۇشىنشىدەن ەۋروپانىڭ ءرولى جانە جاھاندىق جاۋاپكەرشىلىك
زەلەنسكيدىڭ ايتۋىنشا، ۋكراينانىڭ قازىرگى كۇرەسى تەك ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن ەمەس، جاھاندىق قاۋىپسىزدىك ءۇشىن دە ماڭىزدى. بۇل رەسەيدىڭ شەكتەن تىس ارەكەتتەرىن توقتاتۋعا، حالىقارالىق ءتارتىپتى ساقتاۋ مەن دەموكراتيالىق قۇندىلىقتاردى قورعاۋعا باعىتتالعان كۇرەس.

ەۋروپا ەلدەرى ۋكراينانى قولداۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارعانىمەن، زەلەنسكيدىڭ مالىمدەمەسى اقش-تى وسى ماسەلەنىڭ الدىڭعى قاتارىندا بولۋعا شاقىرادى. بۇل اقش پەن ەۋروپانىڭ بىرلەسە وتىرىپ، رەسەيدىڭ ارەكەتتەرىنە قارسى تۇرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتەدى.

ءتورتىنشى ۋكراينا ءۇشىن ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك نەگە ماڭىزدى؟
ۋكراينا ءوزىنىڭ قورعانىس قابىلەتىن نىعايتۋ ءۇشىن وداقتاستارىنىڭ كومەگىنە مۇقتاج. زەلەنسكيدىڭ "امەريكا ءبىرىنشى كەزەكتە ءبىزدىڭ جاۋىمىزدى توقتاتۋعا كومەكتەسۋى ءتيىس" دەگەن پىكىرى وسى قاجەتتىلىكتى ايقىن كورسەتەدى. ەگەر اقش ۋكراينانىڭ جانىنان تابىلسا، بۇل ەلدىڭ قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قابىلەتىن ارتتىرىپ، رەسەيدىڭ ستراتەگيالىق باسىمدىعىن السىرەتەدى.

PS: اقش-تىڭ شەشىمى ۋكراينا تاعدىرىن ايقىنداي ما؟
زەلەنسكيدىڭ اقش-قا ارناعان ۇندەۋى ۋكراينا ءۇشىن ستراتەگيالىق شەشۋشى ءساتتى بىلدىرەدى. ەگەر امەريكا قۇراما شتاتتارى ۋكرايناعا قولداۋدى كۇشەيتىپ، ناقتى ءارى تۇراقتى ۇستانىمدا بولسا، بۇل تەك ۋكراينانىڭ عانا ەمەس، حالىقارالىق قاۋىمداستىقتىڭ دا جەڭىسى بولماق.

بۇعان قارسى، اقش-تىڭ ەكىۇشتى ۇستانىمى جاعدايدى كۇردەلەندىرىپ، رەسەيگە حالىقارالىق ارەنادا ءوز ارەكەتتەرىن جالعاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

وسىلايشا، زەلەنسكيدىڭ بۇل مالىمدەمەسى – جاي عانا ءوتىنىش ەمەس، بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىققا باعىتتالعان ماڭىزدى ديپلوماتيالىق قادام.

The Qazaq Times