اقش يراندى كەلىسسوزگە كەلتىرۋ ءۇشىن قىتايعا سانكتسيا سالۋى مۇمكىن

اقش ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ورتا شىعىستا يران قۋاتىنىڭ كۇشەيۋىنەن الاڭداپ كەلدى. تەھراننىڭ يادرولىق قارۋعا يە بولۋ مۇمكىندىگى ۋاشينگتوننىڭ ۇيقىسىن قاشىرعالى دا كوپ بولدى. قازىرگى اقش ۇكىمەتىنىڭ باستى مىندەتىنىڭ ءبىرى يراننىڭ يادرولىق قارۋعا يە بولۋىنا جول بەرمەۋ جانە يادرولىق كەلىسىمگە كەلۋ. بىراق، اقش يراننىڭ جاڭا ۇكىمەتى كەلىسسوزدەردى قايتا باستاۋدان باس تارتۋى نەمەسە كەلىسسوز بولعان كۇننىڭ وزىندە دە قاتاڭ پوزيتسياعا جاتىپ الۋى مۇمكىن دەپ الاڭداۋلى.

تەھراندى كەلىسسوز ۇستەلىنە قايتا الىپ كەلۋ ءۇشىن قۇراما شتاتتار يران مۇناي ەكسپورتىنا قاتىستى سانكتسيالاردى قاراستىرۋدا. ارينە، يران شيكى مۇنايىن ەڭ كوپ ساتىپ الاتىن ەل رەتىندە بۇل سانكتسيا ەڭ ءبىرىنشى قىتايعا باعىتتالۋى مۇمكىن.

سانكتسيا تۋرالى العاشقى مالىمەتتى Reuters اگەنتتىگىنە اتى-ءجونىن بىلدىرگىسى كەلمەگەن اقش شەنەۋنىگى بولىسكەن. ونىڭ بەرگەن مالىمەتىنە قاراعاندا، اقش يران ماسەلەسى بويىنشا پوزتسياسىن، ياعني 2015 جىلعى يادرولىق كەلىسىمدى تولىقتاي قالپىنا كەلتىرۋدى قالايتىنىن، ەگەر يران كەلىسسوز ۇستەلىنە قايتاتىپ بولسا، وندا قۇراما شتاتتار يرانعا باعىتتالعان سانكتسيالاردى بۇزا وتىرىپ، سول ەلدەن شيكى مۇناي ساتىپ العان قىتايلىق كومپانيالاردى جازالامايتىنىن رەسمي تۇردە مالىمدەگەن.

بىراق، قۇراما شتاتتاردىڭ بۇل ۇستانىمى قازىرگى كەزدەگى بەلگىسىزدىكتەرگە بايلانىستى وزگەرۋى مۇمكىن دەلىنگەن. ءبىرىنشىسى – يران ۆەناعا تەك جاناما كەلىسسوزدەر ءۇشىن ورالۋى مۇمكىن، ەكىنشىسى – يراننىڭ جاڭا سايلانعان پرەزيدەنتى ەبراحيم رايسي كەلىسسوزدى بۇرىنعى ۇكىمەتپەن 20 ماۋسىمدا ۇزىلگەن جەرىنەن جالعاي ما، الدە جاڭا باستامانى تالاپ ەتە مە؟

يراننىڭ جاڭا پرەزيدەنتى ءوز قىزمەتىنە كىرىسۋگە دەيىن كەلىسسوزدى جالعاستىرۋ تۋرالى «ءلام» دەپ اۋىز اشقان جوق. بۇل يراننىڭ كەلىسسوزدەن باس تارتۋى مۇمكىن دەگەن كۇدىكتى كۇشەيتە ءتۇستى.

دەگەنمەن، Wall Street Journal باسىلىمىنىڭ حابارلاۋىنشا، ۋاشينگتون قازىر يرانعا قارسى سانكتسيانى ەڭ قاتاڭ كۇيدە جۇزەگە اسىرۋعا دەن قويىپ وتىر. ول ءۇشىن ەڭ ماڭىزدى ءتۇيىن قىتاي. سەبەبى يران شيكى مۇنايىنىڭ ەڭ ۇلكەن الارمانى قىتايلىق مۇناي وڭدەۋشى زاۋىتتارى. اقش ەسەبىنشە قىتاي قازىر كۇنىنە 400-650 مىڭ باررەل ارالىعىندا يران مۇنايىن تاسىمالداپ جاتىر. مامىر كەزىندە قىتايدىڭ يران مۇنايىن ساتىپ الۋى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتىپ، كۇنىنە 1 ملن باررەلگە دەيىن يمپورتتاعان.

“The Qazaq Times”